به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، تقی شهرام، رهبر شاخه مارکسیسم لنینیسم، سازمان مجاهدین خلق ایران ۳۹ سال پیش در چنین روزی (دوم مرداد ۱۳۵۹) پس از چند جلسه محاکمه به جرایم متعددی چون صدور دستور ترور مجید شریف واقفی اعدام شد. شهرام پس از انقلاب شاخه انشعابی خود از سازمان مجاهدین خلق ایران را بدل به سازمان مجزایی با عنوان «پیکار در راه آزادی طبقه کارگر» کرد و مشکلاتی را برای نظام نوپای جمهوری اسلامی ساخت.

شهرام یکی از مرموزترین و جنجالی‌ترین چهره‌های سازمان مجاهدین خلق است؛ نام او ابتدا با ماجرای فرار حیرت‌انگیزش از زندان ساری به همراه زندانبانش بر سر زبان‌ها افتاد و پس از چند سال، با افشا شدن قتل‌ها و ترورهای هولناک داخلی در میان سازمان مجاهدین خلق که به ادعای همین نام دیگر مسلمان نبود و در چرخه تجربه و پویش دچار استحاله‌ای موسوم به تغییر ایدئولوژی شده بود، بار دیگر نام تقی شهرام در راس همه اسم‌های مربوط به این سازمان قرار گرفت.

 فرار از زندان ساری، فرایند تغییر ایدئولوژی و خروج از مذهب، ماجرای تصفیه‌ها و ترورهای داخلی، ترورهای سیاسی، دوران‌های نشیب و فراز رهبری در سازمان، دوران زندان در جمهوری اسلامی و نهایتا اعدام در شامگاه دوم مرداد 1359، فرازهای مهم حیات تقی شهرام است.

او به دلیل نقش محوری در روند تغییر ایدئولوژی سازمان به مارکسیسم و فراز و نشیب‌های حیات سیاسی‌اش، شخصیتی مرموز به شمار می‌آید که علامت سوال‌های فراوانی پیرامون نام وی دیده می‌شود؛ این که نحوه ورود او به تشکیلات سازمان مجاهدین خلق چگونه بوده است؟ نقشه فرار وی از زندان ساری چطور طراحی و اجرا شد؟ آیا رد پای ساواک در پروسه فرار وی دیده می‌شود یا نه؟ ورود به مرکزیت سازمان و طی مسیر قدرت توسط شهرام چگونه رقم خورد؟ تقی شهرام چه نقشی در روند تغییر ایدئولوژی سازمان داشت؟ طرح تصفیه‌های خونین چگونه ریخته شد؟ روند دستگیری، محاکمه و نهایتا اعدام شهرام چگونه بود؟ و ... پرسش‌هایی است که پیرامون شخصیت تقی شهرام وجود دارد. پرسش‌های مهمی که پاسخ بدان‌ها، پرده از چهره رازآلود این عضو مرکزیت سازمان مجاهدین خلق برمی‌دارد و کتاب «تقی شهرام به روایت اسناد» مجموعه‌ای است که به همه این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

این کتاب در بهار امسال با شمارگان هزار نسخه، ۷۰۸ صفحه و بهای ۶۵ هزار تومان از سوی موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

«تقی شهرام به روایت اسناد» به قلم احمدرضا کریمی، از اعضای جداشده سازمان مجاهدین خلق، در ۱۰ فصل نگاشته شده است. نکته مهم درباره نویسنده سابقه هم‌بندی وی با شهرام در سال ۱۳۵۸ است؛ زمانی که تقی شهرام بعد از دستگیری در این سال به لویزان منتقل شد، احمدرضا کریمی هم در آنجا به سرمی‌برد. این دوران یک بازه زمانی ۶ ماهه، از شهریور تا بهمن را شامل می‌شود که در بخشی از کتاب، نویسنده به آن دوره اشاره می‌کند.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های کتاب، اختلافات ایدئولوژیک درون سازمانی و تصفیه‌های خونین است. نقش اصلی شهرام در روند تغییر ایدئولوژی سازمان باعث شده بود در خلال روند تکمیل این دگردیسی به تسویه حساب‌های خونین با برخی اعضای سازمان دست بزند که قتل شریف واقفی و ترور نا موفق صمدیه لباف از بارزترین نمونه‌های آن است. در فصل پنجم کتاب به تفصیل درباره این بخش از حیات سازمان که شهرام بازیگر اصلی آن است، پرداخته می‌شود.

علاوه بر این طرح ترور آیت‌الله دکتر بهشتی در سال ۱۳۵۴ از دیگر ناگفته‌های این کتاب است. در صفحاتی از کتاب در این رابطه می‌خوانیم: «تردید نیست که تقی شهرام با فراست و هوش بالایی که داشت به خوبی تشخیص داده بود که مرحوم شهید بهشتی برخورد نرم یا بی‌تفاوت با روند ارتداد در سازمان نخواهد داشت و شهرام بر این یقین بوده است که آن مرحوم برای سازمان گرفتاری‌های زیادی ایجاد خواهد کرد.»

در همین زمینه، احمدرضا کریمی، نویسنده کتاب به یاد می‌آورد که: «یک‌بار از تقی شهرام پرسیدم که چرا این‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌قدر روی دکتر بهشتی حساسیت داشتید؟ شهرام گفت: من مطمئن بودم که اگر بهشتی دخالت نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانستیم باز هم روحانیون را قانع کنیم که از ما حمایت کنند و امکانات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شان را در اختیار ما بگذارند. بهشتی حتی روی طالقانی هم تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاشت. من قراین محکم داشتم که خط قطع حمایت از ما به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور جدی از سوی بهشتی مطرح شده و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وسیله حاج طرخانی انتشار یافته و جامه عمل پوشیده است و اگر او [شهید بهشتی] نبود، وضع فرق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد.»

در این کتاب سعی شده همه‌ تأثیراتی که تقی شهرام در زمینه‌های گوناگون روی سازمان و نیروهای آن داشته است بررسی شود؛ از جمله تأثیری که وی در نحوه‌ عضو گیری و به کارگیری دختران و زنان گذاشت و روندی را در پی داشت که بسیاری از جریان‌ها آن را برنتافتند و خروج از دایره‌ اخلاقی به معنی اعم آن برشمردند.

از ویژگی‌های مهم این کتاب در این است که پژوهشگر در آن قضاوت شخصی خود را ارائه نداده و قضاوت درباره تقی شهرام و اعمالش آن را به مخاطبان واگذار کرده است. طبقه‌بندی اسناد در این کتاب نیز علمی و دقیق است.