کتاب حول این سه سوال جهت‌دهی‌شده حرکت می‌کند: چه خیالاتی از خویشتن در این برهه بحرانی تاریخ؛ موجود است؟، پیامدها برای خویشتن‌های تا حد ممکن تصور شده چیست و کدام گیرندگان غیرممکن پایان شاد هستند؟ و از این می‌گوید که چه‌طور ما می‌توانیم فریب چیزی را بخوریم که کاملا مختص سبک زندگی رسانه‌ای تعریف شده است؟ و اساسا این تجلی قول‌داده‌شده و خصوصا به تصورات فرهنگی فعال که سیاحت برای خود بهترسازی را از طریق چنین انتخاب‌های عاقلانه‌ای بهتر می‌سازد چیست و کجاست؟
نویسنده در بخشی از کتاب بیان می‌کند: «پیوند بهبود خود‌به‌خودی با آشکارسازی کلی زندگی روزمره می‌تواند در سبک زندگی تلویزیونی کاملا آشکار باشد.» با این حال نمونه‌هایی از سبک زندگی تلویزیونی را روایت می‌کند و به کتاب‌های کمک به خود و تبلیغات هم اشاره دارد. مثلا کتاب راز به‌طور ویژه برای نوجوانان تنظیم شده بود که تا کنون ۱۰ میلیون نسخه از آن در ۴۱ کشور منتشر شده شاید توضیح بدهد مکانیسم شکل‌گرفتن خود رسانه‌ای چگونه است.
اما واقعا چرا باید به سبک زندگی رسانه‌ای توجه کنیم؟ در چارچوب سبک زندگی رسانه‌ای، امروزی است که ایده‌آل‌سازی‌ها در مورد آنچه باید باشیم، مشخص شده است. اینکه باید مثل چه کسانی باشیم و چگونه باید زندگی‌مان را مدیریت کنیم تا تا کاملا پرانرژی گردش کنیم، آسیبی نبینیم و عمومیت فراگیر هم داشته باشیم.
منظور از سبک زندگی تلویزیونی نه فقط برنامه‌نویسی و جداول زمان‌بندی تماشای تلویزیون که شیوه فرمادهی و مدیریت خود کانال‌های تلویزیون هم هست. اساسا اکثر نمایش‌های تلویزیونی در خانه رشد کردن را نشان می‌دهند زیرا منظور این است که نمایش‌های تلویزیونی درک می‌شوند، تولید می‌شوند و در داخل کشور مبداشان به نمایش گذاشته می‌شوند. البته این به آن معنا نیست که شوها، گردش جهانی ندارند. مثلا سبک زندگی کانال BBC شامل طیفی از شوهای سبک زندگی انگلیسی و آمریکایی است اما تا کره جنوبی و چین هم راه یافته و حتی به‌عنوان بعد اساسی «انقلاب مصرف‌کننده» شناخته شده است. هر فیلم و سریال و شو رسانه‌ای بنا بر آمار تماشاگران به ازای هر ثانیه تبلیغات به دست می‌آورد. اینجاست که مثلا قالب BBC برای تغییر دادن اتاق‌ها اثرگذاری قابل قبولی داشت و شیوه‌اش به ۲۰ کشور هم فروخته شد.
یانه رایز برو همچنین متذکر می‌شود که در سبک زندگی رسانه‌ای اینگونه القاء می‌کنند که پایان شاد و سیاحت‌کردن برای ترقی و بهبود، خود‌به‌خود صورت گرفته و آشکارا مجدداً ایجاد و داستان‌پردازی می‌شود. در همین راستا سبک زندگی رسانه‌ای از حیات خودش با عناوین ترغیب‌کننده‌‌ای همچون «نشاط با ده دلار در روز» استفاده می‌کند.
می‌گویند بریتانیا رهبر جهانی در صادرات قالب است که ۵۳ درصد کل ساعات قالب‌های صادرشده در بازار جهانی را تولید می‌کند. این شیوه‌ها و قالب‌ها بخشی از عادات و رسوم تغییر و تحول و سرگرمی و تفریح را تشکیل می‌دهند و در اکثر جوانب زندگی روزمره ما و سازمان اجتماعی‌مان نفوذ کرده‌اند. این یعنی شاید خیلی ساده بتوان درباره برندگان و بازندگان فرهنگ تغییردهنده زندگی صحبت کرد، و از این گفت که تقسیمات اجتماعی به دقت با شیوه‌ای جدید ترسیم می‌شوند؛ اما یادمان هم نرود که ردیف‌های طبقات اجتماعی، جنسیت و نژاد همچنان مثل سابق دنبال می‌شوند.
البته کتاب درباره برهم‌زدن سبک زندگی رسانه‌ای نیست، بلکه درباره سبک زندگی رسانه‌ای است که مسائل بسیاری درمورد هدف وسیع و درحال تغییر برای امکان‌پذیری ساختن آن دارد. هرچند خود نویسنده تلویحا اعتراف می‌کند که ما نمی‌توانیم این مسئله را در نظر نگیریم که اکثر مردم قدرت الهام و آنچه ممکن است به‌عنوان توانمندی در سبک زندگی توصیف می‌شود را پیدا نکنند. اساسا برای اکثر مفسرین انتقادی، تصویرسازی خاص از خویشتن به عنوان تغییر و تحول لازم نمی‌تواند جدا از یک منطق اجتماعی و سیاسی و اقتصادی باشد که به طور کلی با نئولیبرالیسم توجیه می‌شود.
کتاب «سبک زندگی رسانه‌ای و شکل‌گرفتن خویشتن» نوشته یانه رایز برو، با ترجمه زهرا طاهری و زهرا نعمت‌الهی در ۱۸۰ صفحه، شمارگان ۲۰۰ نسخه و به قیمت ۲۸۰۰۰ تومان از سوی انتشارات جامعه‌شناسان منتشر شده است.
نظر شما