علی‌اصغر سیدآبادی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره جشنواره «تقدیر از افراد و گروه‌های برگزیده در ترویج کتابخوانی» اظهار کرد: امسال با توجه به این‌که دومین دوره این رویداد فرهنگی برگزار می‌شود و به نوعی در میان افراد و گروه‌ها شناخته شده است، تغییر مثبتی در آن رُخ داده و آن حضور بخشی از برگزیده‌های دوره نخست این رویداد، نهادهای غیردولتی و گروه‌های داوطلبی در شورای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری جشنواره است؛ به نظرم این موضوع، مهم‌ترین ویژگی دومین دوره محسوب می‌شود.
 
وی ادامه داد: علاوه بر این، در بخش اجرای دومین دوره جشنواره «تقدیر از افراد و گروه‌های برگزیده در ترویج کتابخوانی» شاهد یک تفاوت نسبت به دوره نخست آن هستیم و آن، افزوده شدن بخش‌های ویژه‌ای به این جشنواره است؛ براساس بررسی‌هایی که در کمیته برنامه‌ریزی این جشنواره انجام شد به این نتیجه رسیدیم که برخی افراد و نهادها به عنوان اشخاص، گروه‌ها و نهادهای مرجع می‌توانند نقش مؤثرتری ایفا کنند. بنابراین تصمیم گرفتیم آنها را در این جشنواره جداگانه ارزیابی کنیم. این گروه‌ها عبارت اند از معلم برگزیده، پیشنماز برگزیده، کتابدار برگزیده، کتابفروش برگزیده، مهدکودک برگزیده و نیز فرد یا گروه برگزیده در حوزه ترویج کتابخوانی به زبان فارسی در خارج از کشور.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  توضیح داد: خوشبختانه در اجرای این طرح، معلمان، مربیان مهدهای کودک و پیشنمازها استقبال خوبی کردند و بعضاً فعالیت‌هایی که گزارش کردند ستایش برانگیز است. نکته خوبی که وجود دارد این است که این گروه‌ها به لحاظ گستره جغرافیایی در تمام نقاط ایران پراکنده‌اند و این موضوع زمینه خوبی را برای ترویج کتابخوانی در سراسر کشور فراهم می‌کند. همچنین بسیار قابل توجه است که در این گروه‌ها، زنان نقش بسیار فعالی دارند؛ به عبارت بهتر، در بیشتر گروه‌ها نقش زنان پررنگ است که  این خود اتفاق بسیارمهمی محسوب می‌شود.

 ظرفیت نیروی انسانی بسیار بالاست
سیدآبادی با اشاره به ویژگی دیگر جشنواره «تقدیر از افراد و گروه‌های برگزیده در ترویج کتابخوانی» گفت: برگزاری این‌گونه جشنواره‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت بسیار بالای انسانی داریم که اگر ایده‌ها و پیشنهادهای خوبی به آنها ارائه شود می‌توانند نقش بسیار مؤثری در ترویج کتابخوانی ایفا کنند.
 
وی در پاسخ به این پرسش که «آثار این دوره از جشنواره تقدیر از افراد و گروه‌های برگزیده در ترویج کتابخوانی را به لحاظ کمی و کیفی چگونه ارزیابی می‌کنید؟» اظهار کرد: مشخصه بارز این دوره از جشنواره این است که تعداد شرکت‌کنندگان افزایش یافته است. سال گذشته نخستین دوره جشنواره برگزار شد و در آن فرصت بسیار اندکی از زمان اعلام فراخوان تا برگزاری جشنواره وجود داشت. بنابراین حدود 90 فرد و گروه فرم پُر کردند و کارنامه آثارشان را به دبیرخانه ارسال کردند که آثار بخشی از این افراد و گروه‌ها در حوزه ترویج کتابخوانی نبود بنابراین کنار گذاشته شدند. در نهایت تعداد زیادی از آثار افراد و گروه‌های شرکت‌کننده به عنوان کسانی که ترویج کتابخوانی می‌کنند، ارزیابی شدند و خوشبختانه گروه‌های خوبی انتخاب شدند.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که «آیا برنامه‌ای برای استمرار برگزاری این جشنواره در سال‌های آینده دارید؟» بیان کرد: تصمیمی که در شورای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری این جشنواره اتخاذ شده است، تصمیم بسیار خوبی بود؛ در نخستین سال برگزاری این جشنواره هم برنامه‌ریزی و هم اجرای آن توسط دولت (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) صورت گرفت اما امسال گروه‌های داوطلب، انجمن‌ها و مؤسسات غیردولتی در برنامه‌ریزی نقش مؤثری داشتند. می‌کوشیم سال آینده، هم اجرا و هم برنامه‌ریزی جشنواره به نهادهای غیردولتی و داوطلبی واگذار شود.

حضور پررنگ موسسه وابسته به بانک ملت در دوره دوم جشنواره
 
سیدآبادی ادامه داد: اتفاق خوبی که در این جشنواره رُخ داده است، این است که بنیاد ملت (وابسته به بانک ملت)مشارکت جدی در برگزاری جشنواره دارد؛ به عبارت دیگر متولیان این رویداد را مثلث سه ضلعی «نهادهای غیردولتی و داوطلبی»، «بنیاد ملت» و «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» تشکیل می‌دهند که قرار است سال آینده با مشارکت یکدیگر این رویداد فرهنگی را برگزار کنند اما نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بانک ملت بیشتر نقش پشتیبانی کننده است و اجرا، بیشتر بر عهده نهادهای غیردولتی و داوطلبی خواهد بود؛ این موضوع در آیین اختتامیه جشنواره که سه‌شنبه (26 آبان‌ماه) برگزار می‌شود، خواهد شد.
 
دبیر جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» درباره این جشنواره نیز اظهار کرد: اعضای شورای برنامه‌ریزی دومین دوره جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» در این دوره از روستایی که سال گذشته به عنوان یکی از 10 روستای برگزیده دوستدار کتاب انتخاب شده بود (روستای خرماکلا واقع در قائم شهر) بازدید کردند. در این بازدید بسیار خوشحال شدیم که انتخاب درستی در نخستین دوره برگزاری این جشنواره انجام داده‌ایم چرا که از نزدیک مشارکت دستگاه‌های فرهنگی و غیرفرهنگی این روستا در ترویج کتابخوانی را مشاهده کردیم. نهادهای مردمی در این روستا امکانات فیزیکی و کالبدی خوبی برای ترویج کتابخوانی فراهم کرده‌اند. می‌توان با صراحت گفت که فعالیت‌هایی که مردم این روستا در این حوزه انجام می‌دهند، در نوع خود بی‌نظیر است. امیدواریم امسال نیز روستاها از این جشنواره به خوبی استقبال کنند و شاهد اتفاقات خوب فرهنگی در روستاها باشیم.
 
وی بیان کرد: نکته خوبی که در برگزاری جشنواره «روستاها و عشایر دوستدار کتاب» متوجه شدیم این است که اگر کار خوبی در این عرصه  انجام شود روستاهای دیگر هم، این کار خوب را ادامه می‌دهند؛ در بازدید از مجموعه‌های فرهنگی روستای خرماکلا مشاهده کردیم که به همت مردم روستای کناری آن (روستای قراخیل) مجتمع فرهنگی و کتابخانه تأسیس و در حال بهره‌برداری است. امیدواریم این جشنواره هر چه بیشتر زمینه افزایش چنین رقابت‌های سالم  و سازنده را فراهم کند.  
 
سیدآبادی درباره جشنواره «پایتخت کتاب ایران» اظهار کرد: سال گذشته به دلیل این‌که نخستین دوره این جشنواره برگزار شد، انتخاب و معرفی پایتخت اندکی مشکل بود؛ در این زمینه سعی می‌کردیم با برخی مدیران فرهنگ و ارشاد  شهرستان‌ها گفت‌وگو کنیم تا در این رویداد شرکت کنند اما امسال خوشبختانه از این منظر مشکلی نداشتیم. در این دوره شهرهای مهمی در حال تدوین برنامه‌های حوزه کتاب و کتابخوانی خود هستند و خوشبختانه در این دوره  فقط مراکز استان‌ها شرکت نکرده‌اند بلکه شاهد حضور شهرها نیز در جشنواره هستیم. آنها این جشنواره را جدی گرفته اند چرا که به آنها در تقویت فعالیت‌هایشان کمک می‌کند.

 بازتاب نامناسب جشنواره «پایتخت کتاب» در رسانه ملی
دبیر جشنواره «پایتخت کتاب ایران» ادامه داد: انتظار داریم صدا و سیما در معرفی چنین رویدادهایی نقش فعال‌تری ایفا کند. متأسفانه این جشنواره‌ها بازتاب مناسبی در صدا و سیما نداشته‌اند اما در صدا و سیماهای استانی، مطبوعات و خبرگزاری‌ها به‌ویژه مطبوعات استانی این اتفاق بازتاب خوبی داشته است. سایت‌ها و مطبوعات به‌گونه‌ای با این رویدادها برخورد کرده‌اند که ما احساس می‌کنیم در برگزاری آنها، همکارمان هستند چرا که باعث رونق بیشتراین رویداد شده‌اند. بخشی از رقابتی که اکنون شکل گرفته و مدیران شهرهای مختلف تلاش می‌کنند برنامه‌هایشان را به موقع به ما برسانند را مدیون مطبوعات و سایت‌های استانی هستیم.
 
وی اظهار کرد: سال گذشته، اهواز عنوان پایتخت کتاب ایران را کسب کرد. در اهواز گروه‌ها و دستگاه‌های مختلفی برنامه ارائه داده بودند. اکنون این گروه‌ها به صورت مستقل در حال اجرای برنامه‌هایشان هستند. دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی این شهر در حال اجرای برنامه‌هایی هستند که سال گذشته در این جشنواره ارائه داده بودند. گروه‌های داوطلبی این شهر نیز برنامه‌های خوبی در حال اجرا دارند که اخبار بخشی از آنها در سایت‌ها، خبرگزاری‌ها و مطبوعات دیده می‌شود. امیدواریم تا پایان سال جاری که اهواز، پایتخت کتاب ایران است اجرای برنامه‌هایش را به پایان برساند و عملکرد خوبی در اجرای آنها داشته باشد. یکی از برنامه‌های خوبی که در آیین اختتامیه دومین دوره جشنواره «پایتخت کتاب ایران» برگزار خواهد شد، ارائه گزارش اهواز در این زمینه است.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که «آثار این دوره از جشنواره پایتخت کتاب ایران و جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب را چگونه ارزیابی می‌کنید؟» توضیح داد: هنوز شهرها، روستاها و عشایر برای ارسال آثارشان به دبیرخانه این دو جشنواره مهلت دارند (دهم آذرماه) بنابراین امکان بررسی دقیق‌تری درباره کمیت و کیفیت آثار وجود ندارد.
 
سیدآبادی توضیح داد: در حوزه ترویج کتابخوانی چند مشکل اساسی در کشور ما وجود دارد؛ نخستین مشکل این است که اطلاعات کافی درباره میزان مطالعه مردم و این‌که چه کتاب‌هایی را مطالعه می‌کنند، وجود ندارد.  
 
وی توضیح داد: همان‌طور که مستحضرید کتاب‌هایی که افراد مطالعه می‌کنند چندین نوع است؛ نخست، مطالعه کتاب‌های درسی است که به اعتقاد برخی‌ها مطالعه کتاب‌های درسی را نباید جز مطالعه به حساب آورد. دومین نوع مطالعه، مطالعه به دلیل حرفه و شغل است که آن هم مطالعه مطبوع و مورد نظر ما نیست. آن بخشی از مطالعه برای ما اهمیت دارد که در حوزه مطالعه عمومی، ادبیات، علوم انسانی، دینی و کتاب‌هایی باشد که عموم مردم به قصد لذت بردن، کسب آگاهی و طلب دانش می‌خوانند.

آمار دقیقی از میزان مطالعه مردم در دسترس نیست
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که مطالعات انجام شده بین 2 و نیم تا 70 دقیقه در روز متغیر است، گفت: همین تفاوت ساعت مطالعه در کشور ما نشان می‌دهد که خیلی این آمار و ارقام‌ها قابل اعتماد نیستند. بنابراین برای پاسخ دادن به پرسش‌های اساسی در این زمینه باید اطلاعاتمان را تکمیل کنیم سپس وقتی به این نتیجه رسیدیم که وضع کتابخوانی چگونه است باید دلایل کتاب نخواندن مردم را بررسی کنیم. در نهایت باید بررسی کنیم که این دلایل را چگونه می‌شود برطرف کرد. متأسفانه در کشور ما دو مرحله نخست مذکور انجام نشده است. طبیعی است که تهیه این گونه آمار بر عهده مرکز آمار ایران است و از طرفی این کار هزینه بالایی می‌طلبد که امیدواریم دستگاه‌های مختلف کمک کنند تا این اتفاق بیفتد.

برنامه‌ریزی منطقه‌ای جایگزین برنامه‌ریزی ملی
سیدآبادی افزود: ناگفته نماند که پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه مطالعات خود را آغاز کرده است اما با بیان کردن این حرف‌ها اصلاً قصد آن را نداشتم که بگویم «نمی‌شود در حوزه ترویج کتابخوانی کاری کرد» چرا اتفاقاً می شود اما مستحضرید تدوین برنامه ملی در این زمینه دشوار است اما با طرح‌ریزی برنامه‌های محلی و منطقه‌ای می‌شود کاری انجام داد. اتفاقاً یکی از اهدافی که ما در این سه رویداد (جشنواره‌های پایتخت کتاب ایران، روستاها و عشایر دوستدار کتاب و تقدیر از افراد و گروه‌های برگزیده در ترویج کتابخوانی) دنبال می‌کنیم، همین موضوع است.
 
وی اظهار کرد: بی‌شک جشنواره «پایتخت کتاب ایران» یک نوع بها دادن به برنامه‌ریزی محلی در هر شهر است. ما در این جشنواره از شهردار شهر و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد آن شهر می‌خواهیم برنامه مشترکی را برای سال بعد ارائه دهند و ما آن برنامه‌ها را به مسابقه می‌گذاریم. البته این دو نفر امضاکننده برنامه‌ها هستند و برنامه‌ریزی بخشی از امور را بر عهده دارند؛ در دستورالعملی که برای شهرها ارسال کردیم خواسته شده است که همه نهادهای مرتبط با کتاب ـ دولتی و غیردولتی ـ  و کارخانجات و صنایع، درگیر اجرای این برنامه باشند.