این اثر از آن رو در نوع خود کم نظیر است که مولف از جایگاه یک اسلام پژوه مسلمان و با رویکردی کاملا علمی و به دور از ادبیات جدلی و یا خطابی به نقد و بررسی برخی مدعیات جریان «الحاد جدید» علیه دین اسلام می‌پردازد.
خلیل کوشش دارد با تکیه بر اصول تحقیق دانشگاهی اهم نظریات ضد اسلامی چند تن از سرشناس‌ترین ملحدین معاصر را رد کرده و نشان دهد عمده مدعیات ایشان نشأت گرفته از فهم ناصحیح و یا مغالطه و تحریف متن قرآن و احادیث است.
خلیل با توجه خاص به آیاتی که عموما دستمایه حمله به اسلام قرار گرفته‌اند، تلاش دارد فهم صحیحی از بافت تاریخی ماجرا به خواننده ارائه دهد. به صورت خاص آیات بقره (۱۹۰-۱۹۳)، نساء (۸۹-۹۱) و توبه (۵) که در آنها خداوند صراحتا به قتل مشرکین و کفار دستور می‌دهد در این فصل مورد توجه و بررسی قرار گرفته‌اند.
در ادامه مولف به مقایسه و نقد دیدگاه‌های مختلف مفسرین مسلمان درباره این آیات و فهم ایشان از «جهاد با کفار» پرداخته و در یک دسته‌بندی کلی، دیدگاه علمای اسلام درباره آیات جهاد را به دو دسته تقسیم می‌کند: دسته اول گروهی که معتقدند جهاد با کفار در سیره پیامبر صرفا دفاعی بوده و جهاد مسلحانه مورد اشاره در این آیات محدود به مواردی می‌شود که در آنها کفار آغازگر جنگ هستند و یا عهد شکنی کرده‌اند و گروه دوم از مفسرین و علمای مسلمان که حدود تعیین شده در این آیات را صرفا متعلق به زمان ابتدایی غزوات می‌دانند و معتقدند جهاد با غیر مسلمانان (جهاد اولیه) تا تسلیم کامل ایشان باید ادامه پیدا کند.
.jpg)
خلیل با اشاره به اینکه گروه‌هایی چون القاعده و داعش خود را پیرو فقه اهل سنت (و نه شیعی) می‌دانند، بررسی خود را معطوف به آرا فقهی اهل سنت کرده است. وی با بررسی اختلاف نظرات فقهی و تفاوت‌های بعضا عمیق میان نظرات فقهای اسلامی پرداخته و به عنوان مثال اختلاف فتوای میان مفتی عربستان (بن باز) و رئیس الازهر (قرضاوی) در ماجرای صلح اعراب و رژیم صهیونیستی دهه نود میلادی را به عنوان نمونه‌ای از چند صدایی در جامعه اسلامی مطرح می‌کند.
وی اختلاف نظرات فقهی در باب مسائلی چون نحوه برخورد با زنان و کودکان و اسرای جبهه دشمن، مجاز بودن استفاده از سلاح‌های غیر متعارف و همچنین موارد دیگر را مختصرا مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. در نهایت هدف خلیل نشان دادن تفاوت دیدگاه‌ها و یکسان نبودن فتوای فقهای اهل سنت در این مسائل است و همچنین اشاره به این موضوع که نگاه فقهی گروه‌هایی چون القاعده و داعش به موضوع جهاد در اسلام جریان غالب جهان اسلام نبوده و نظر اکثریت اهل سنت را نیز نمایندگی نمی‌کند.
در خصوص این کتاب گفت‌وگویی با پروفسور محمد حسن خلیل، استاد دانشگاه میشیگان آمریکا صورت گرفته است که در ادامه می آید.
- سوال اصلی شما در کتاب «جهاد، افراط گرایی و الحاد جدید» چیست؟
از دیدگاه نویسندگان الحاد جدید از جمله سم هریس، آیان حرصی علی و ریچارد داوکینز اسلام اساسا خشونت‌آمیز است. آنها شاهد فعالیت‌ها و اقدامات افراط گرایان خشن از جمله اعضای القاعده و داعش که بر اساس کتاب آسمانی دین اسلام فعالیت می کنند، هستند.
کتاب من دیدگاه آنها را به دقت مورد بررسی قرار می دهد. من در این کتاب نشان می دهم چگونه افراط گرایان خشن و کسانی که با نام اسلام به خشونت مبادرت می‌ورزند از سنت اسلامی جدا شده و چگونه نویسندگانی ماند هریس، علی و داوکینز، کسانیکه دارای نفوذ فوق‌العاده‌ای در متون غربی خاص هستند، این سنت را به غلط تعبیر می کنند. در واقع این نویسندگان دچار کج‌فهمی در خصوص اسلام هستند و تعبیری نادرست از آموزه‌های اسلام ارائه می‌دهند.
- فرضیه شما جهت پاسخ به سوال اصلی کتاب چه بوده است؟
استدلال اصلی و محوری من دو نوع است؛ افراط گرایان خشن نمی‌توانند به عنوان متفکرانی در نظر گرفته شوند که به کتاب آسمانی دین اسلام و سنت آن پایبند هستند. من نمونه‌های مختلفی از افراط گرایان و رادیکال‌هایی که از مسیر اصلی منحرف شده و منابع اسلامی را اشتباه تعبیر می‌کنند، ارائه می‌دهم.
نویسندگان مشهور الحاد جدید تمایل دارند منابع اسلامی را اشتباه تعبیر کنند. در واقع تجسم و تصویر آنها از اسلام گاهی اوقات بسیار افراطی‌تر از کسانی است که خودشان را افراط گرایان خشن می دانند.
- چه چیزی شما را برآن داشت تا چنین کتابی بنویسید؟
من متوجه شدم که اساتید و دانشجویان مختلف در دانشگاه من و سایر دانشگاه‌های غربی دیگر، عمیقا تحت تاثیر نویسندگان الحاد جدید قرار می‌گیرند.
نیازی به گفتن نیست، من این نوشته‌ها را بسیار مشکل‌ساز می‌دانم. علاوه بر این افراط گرایی خشن اغلب در اخبار دیده می‌شوند و بنابراین مسئله خشونت در اسلام همواره در ذهن و خاطر همکاران و دانشجویان من وجود دارد.
.jpg)
نظر شما