حجتالاسلام والمسلمین علی نظری منفرد، نویسنده ده‌‌ها عنوان کتاب در حوزه دین به مناسبت سالروز شهادت حضرت امیرالمومنین علی (ع)، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با اشاره به دو کتابی که درباره سیره و زندگانی آن حضرت تالیف کرده، بیان کرد: کتاب «بیست و پنج سال مظلومیت؛ امام علی (ع) از امامت تا حکومت» بیشتر بر این محور که امیرالمومنین (ع) پس از رحلت رسول خدا تا خلافت ظاهری که 25 سال بوده چه می‌کردند، حوادث و وقایع سیاسی و اجتماعی آن دوران چه بوده و حضرت چه عکس‌العملی در مواجهه با این وقایع داشتند. در این کتاب، فعالیت‌هایی که امام در مدت 25 سال کناره‌گیری از سیاست داشتند، مورد بحث قرار گرفته است.
وی افزود: کتاب حدود 700 و سه بخش کلی دارد. بخش نخست به وفات پیامبر (ص) و دوره خلافت ابوبکر اختصاص دارد. در بخش دوم دوره خلافت عمربن خطاب و در بخش سوم دوران خلافت عثمان‌بن عفوان مورد بررسی قرار گرفته است.
حجتالاسلام نظری منفرد درباره دیگر کتاب خود با عنوان «قصه کوفه: تاریخ زندگی امام امیرالمومنین علی (ع) از هجرت به کوفه تا شهادت»، گفت: این اثر بر محور دوره پنج ساله خلافت امیرالمومنین علی (ع) تدوین شده است. کتاب در 500 صفحه و 15 فصل، ضمن نگاهی کلی به زندگی امام علی (ع)، به ترتیب آغاز خلافت، آغاز پیمان‌شکنی ناکسین، آماده شدن مدینه برای جنگ با پیمان‌شکنان، امیرالمومنین در تعقیب ناکسین، جنگ جمل، حرکت به سمت صفین، جنگ صفین، فتنه خوارج، جنگ خوارج، کودتا در مصر، شهادت امیرالمومنین (ع)، همسران و فرزندان حضرت علی (ع)، برخی از یاران امیرالمومنین (ع) و معرفی بانوانی از شیعیان علی (ع) را براساس مستندان تاریخی، مورد بحث و بررسی قرار داده است.
نویسنده کتاب «صحيفه كربلا» در ادامه با اشاره به کتاب‌هایی که در طول تاریخ درباره امیرالمومنین (ع) به رشته تحریر درآمده، اظهار کرد: برخی کتاب‌هایی که درباره امام علی (ع) نوشته شده، صرفا به‌طور خلاصه به سیره آن حضرت پرداخته‌اند، برخی دیگر بر بستر تاریخی تاکید داشتند و وقایع تاریخی مرتبط با امام را به‌طور گسترده شرح داده‌اند. دسته‌ای دیگر از کتاب‌ها نیز به تحلیل تاریخی آن دوران پرداخته‌اند که از آن‌جمله می‌توان به «الصحیح من سیرة امیرالمومنین» جعفر مرتضی اشاره کرد.
وی ادامه داد: برخی از آثار به جمع‌آوری روایات پرداخته‌اند و افرادی مانند سید رضی در «نهج‌البلاغه» خطبه‌ها و نامه‌ها را جمع‌آوری کرده‌اند. مرحوم عزیزالله عطاردی قوچانی هم در مجموعه 25 جلدی «مسند الامام امیرالمومنین» به جمع‌آوری و شرح روایات همت گمارده‌اند. تعدادی از کتاب‌های این حوزه، تنها تاریخ نبوده، بلکه درباره مسائل کلامی و مباحث امامت حضرت نیز به‌صورت استدلالی بحث کرده‌اند؛ مانند کتاب «اَلْإرْشاد فی مَعْرفة حُجَجِ الله عَلَی الْعِباد» معروف به «الارشاد» از شیخ مفید یا «الغدیر» اثر علامه امینی.
حجتالاسلام نظری منفرد درباره تفاوت کتاب‌هایی که در این زمینه به نگارش درآمده در دهه‌‌ها و سده‌های گذشته با دوران معاصر، گفت: گذشتگان تقریبا همه‌چیز را درباره حضرت امیرالمومنین (ع) نوشته‌اند. جلدهای 35 تا 42 کتاب «بحار‌الانوار» به زندگی امام علی (ع) اختصاص دارد و در جلدهای 23 تا 35 نیز مباحث کلامی امامت مطرح شده است. این‌گونه آثار به‌طور جامع و همه‌جانبه درباره آن حضرت نوشته‌اند، بنابراین اطلاعاتی چندانی باقی نمی‌ماند که در آثار جدید به آن‌ها پرداخته شود و لاجرم بیشتر آثار جدید به تکرار بخش‌هایی از همان بحث‌ها به شکل و زبانی دیگر پرداخته‌اند. البته یک نکته مهم این است که در آثار پژوهشی امروز، نوآوری کمتر به چشم می‌خورد.
نویسنده کتاب «صلح خونين» افزود: به‌عنوان مثال درباره «نهج‌البلاغه» افرادی مانند ابن‌میثم و ابن ابی‌الحدید شرح‌هایی نوشته‌اند که تمام مسائل ازجمله تاریخی و کلامی را مورد بررسی قرار داده‌اند، اما هنوز هم این کتاب شریف جای کار بسیار دارد و بسیاری از زوایای زندگی، سیره و شخصیت امام علی (ع) وجود دارد که چندان به آن‌ها پرداخته نشده است.
وی بیان کرد: به‌عنوان یک پژوهشگر، یکی از خلأهایی که احساس کردم مربوط به زمان وفات پیامبر (ص) تا دوران خلافت حضرت امیر (ع) است که کتاب‌های مستقل زیادی درباره آن برهه تدوین نشده است و با توجه به این خلأ، کتاب «بیست و پنج سال مظلومیت؛ امام علی (ع) از امامت تا حکومت» را تالیف کردم. همه این کتاب تاریخ نبوده، بلکه آن دوران از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و به مباحث کلامی و امامت حضرت نیز به تفصیل اشاره شده است. خلأهای پژوهشی این حوزه باید به‌طور دقیق از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد.
نظر شما