مهدی عمرانلو؛ مدیر انتشارات آوند دانش در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با بیان اینکه ترکیب ناشران در دنیای نشر به چند دلیل اتفاق می‌افتد، گفت: یکی از دلایل ادغام موسسات نشر این است که ناشران می‌توانند موضوعات کتاب‌های خود را افزایش دهند و طیف وسیع‌تری از عناوین را برای مخاطبانشان پوشش دهند و ناشرانی را به مجموعه خود اضافه می‌کنند تا گستره کتاب‌هایشان توسعه پیدا کند.
 
وی با بیان اینکه در این حالت اغلب ناشر بزرگ‌تر با قدرت بیشتر چند ناشر کوچک‌تر را خریداری می‌کند، گفت: در نمونه‌های دیگر شرکت‌های بزرگ با هدف هم‌افزایی منابع‌شان با یکدیگر ادغام می‌شوند، مثل انتشارات رندوم هاوس انگلستان که با انتشارات پنگوئن در آلمان ادغام شدند و تاکید کردند که این ادغام برای مقابله با افت فروش و تقویت بازار رقابتی با شرکت‌های اینترنتی صورت می‌گیرد.
 
وی با اشاره به مزایای این کار، توضیح داد: در این روش نام هر دو ناشر حفظ می‌شود و کل کار هم سر جای خود باقی می‌ماند، در این میان ادغام شدن برای کاهش برخی هزینه‌ها در مراحل فنی شامل چاپ و نشر و پس از آن در توزیع خواهد بود.
 
مدیر انتشارات آوند دانش یادآور شد: معمولا این اقدامات زمانی به نتیجه بهتری می‌رسد که ناشران در بازار سهام هم حضور دارند و ادغام دو مجموعه برای ارتقای فعالیت‌های کاری و توسعه موسسات نشر همچنین افزایش سهام و ارزش مالی آن‌ها کمک می‌کند.
 
تکمیل فرایند نشر همراه با مسیرهای جدید
عمرانلو با بیان اینکه روند ادغام و تشکیل گروه‌های موسسات نشر در دنیا روند رو به‌رشد بوده است، گفت: طی 10 سال اخیر خدمات جدیدی به حوزه نشر وارد شده است؛ مثل کتاب‌‌های صوتی، مجلات با موضوع نقد کتاب یا کتاب‌های الکترونیک و شرکت‌های معتبر مختلفی نیز در این زمینه فعالیت می‌کنند، در این میان ادغام‌ها گاهی به‌گونه‌ای است که یک ناشر با بنیه اقتصادی قوی به سراغ مجموعه‌ها می‌رود و شرکت‌ها را خریداری می‌کند.
 
وی ادامه داد: عموما ناشران زمانی به این حوزه وارد می‌شوند که بخواهند فازهای مجموعه خود را تکمیل کنند و در عمل آنچه اتفاق می‌افتد موجب کاهش هزینه و تکمیل بخش‌های مختلفی است که می‌تواند به رونق کار منجر شوند.
 
عمرانلو درباره یکی دیگر از شیوه‌های فروش و ادغام موسسات نشر گفت: در برخی مواقع ناشر به واسطه اینکه مالکیت خانوادگی داشته اما نسل جدید او علاقه‌ای به ادامه حرفه‌اش نداشته است موسسه نشر را به ناشر دیگری فروخته‌ و عملا فعالیت آن‌ها در مجموعه جدید حل شده است.

کاهش هزینه‌ها یک ویژگی مهم است
وی با بیان اینکه در اغلب موارد کاهش هزینه دلیل شکل‌گیری موسسات نشر به شمار می‌آیند، گفت: گاهی در بخش مالی و حسابداری یک تیم حسابداری می‌تواند با یک نیروی اضافه به کار رسیدگی کند. البته گاهی با اضافه شدن فعالیت جدید حجم کار زیاد می‌شود اما همان گروه می‌تواند کار را انجام بدهد.
 
عمرانلو تاکید کرد: گاهی لازم نیست حتما دو مدیر مالی و سرپرست در یک مجموعه باشند، و عملا با 10 درصد افزایش کارکنان، بخش مالی می‌تواند کل فعالیت دو مجموعه را پوشش دهد. در بخش انبار نیز همین اتفاق می‌افتد؛ شاید فضا بیشتر شود اما عملیات انبارداری و ارسال و دریافت کالا خیلی تغییر نمی‌کند.
 
وی با بیان اینکه در بحث نرم‌افزارها نیز فقط تعداد استفاده‌کننده‌ها تغییر می‌کند، عنوان کرد: همچنین برای مسئول فروش فرقی نمی‌کند 10 کتاب یا 20 کتاب دارد و برای فروش فقط انرژی خود را افزیش می‌دهد و به‌راحتی از عهده کار برمی‌آید.
 
مدیر انتشارات آوند دانش با اشاره به دیگر مزایای ادغام یا شکل‌گیری موسسات گروهی نشر، توضیح داد: گاهی ادغام دو مجموعه با فروش است اما گاهی ممکن است دو مجموعه موسسه خود را حفظ کند و فقط هم‌افزایی داشته باشد و از منابع مختلف شامل ارتباط با مشتریان در نقاط جغرافیایی مختلف برای فروش بهتر محصولات خود در آن مناطق استفاده کند.
 
نبود فرهنگسازی موسسات گروهی در نشر ایران
عمرانلو همچنین درباره عدم رونق فعالیت موسسات گروهی نشر در ایران گفت: اگر نخواهیم سیاه و سفید به موضوع نگاه کنم باید بگویم تقسیم‌بندی صنعت نشر در ایران به‌گونه‌ای است که ناشر موفق و معمولی داریم. ناشر موفق یعنی فردی که می‌تواند هزینه‌های خود را پوشش دهد و درآمد قابل توجهی دارد و ناشر معمولی ناشری است که فقط امرار معاش می‌کند تا هزینه‌های خود را پوشش دهد.
 
وی ادامه داد: مساله اینجا است که عملا جذابیتی برای ناشران قدرتمند و بزرگ‌تر وجود ندارد که با ناشران کوچک و ضعیف ادغام شوند. البته شاید برای ناشر کوچک‌تر این موضوع جذابیت داشته باشد اما برای ناشر بزرگ‌تر این موضوع چندان جذاب نیست.
 
مدیر انتشارات آوند دانش با بیان اینکه در دنیا مهمترین دارایی ناشر محتوا است، عنوان کرد: این محتوا همان چیزی است که یک ناشر طی سال‌ها قرارداد با مولفان به عنوان دارایی کسب کرده ‌است و این دارایی امکانی به ناشر می‌دهد که بتواند روی آن سرمایه‌گذاری کرده و با تکیه به آن به پیوستن به گروه‌های نشر کمک کند.
 
عمرانلو یادآور شد: زمانی که یک ناشر محتوای مناسب داشته باشد می‌تواند آن را در بازار کتاب‌های الکترونیک یا کتاب صوتی به تناسب نیاز و درخواست جامعه منتشر کند، حتی ممکن است تا پنج سال دیگر قالب جدیدی برای عرضه کتاب به وجود بیاید و زمانی که یک ناشر محتوای مناسبی دارد، این امکان وجود دارد که آن را در قالب‌های مختلف عرضه کند.
 
وی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات صنعت نشر ما از نظر آماری غالب بودن تالیف به ترجمه است، گفت: این مساله در حالی مطرح می‌شود که در زمان فروش عموما ترجمه موفق‌تر است و برای ناشران بازگشت سرمایه دارد اما نباید فراموش کنیم که ترجمه دارایی ناشر نیست و این تالیف است که می‌تواند به او کمک کند.
 
عمرانلو دراین زمینه گفت: معمولا زمانی ادغام انجام می‌شود که ناشر بزرگ‌تر به واسطه محتوایی که ناشر کوچک‌تر دارد به سراغ آن برود تا از محتوای آن استفاده کند و به‌طور کلی تنها جذابیت نشر دیگر، وجود محتوا است؛ موضوعی که در داخل کشور ما وجود ندارد.
 
غلبه ترجمه به تالیف
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود با اشاره به غلبه ترجمه به تالیف در صنعت نشر ایران، گفت: تالیفی که بتواند یک مزیت رقابتی بدهد در صنعت نشر ما جدی نیست، برخی از همکاران می‌گویند در تعداد تالیف و ترجمه آثار برابری داریم اما فروش ترجمه و تجدید چاپی‌ها بیشتر است.
 
عمرانلو افزود: ترجمه در کشور ما به دلیل عدم رعایت قانون کپی‌رایت و اینکه یک کتاب به راحتی توسط ناشران مختلف تولید می‌شود عملا جزئی از دارایی‌های یک ناشر محسوب نمی‌شود تا ناشر بزرگ‌تر روی آن حساب کند و به سراغ موسسه نشر کوچک‌تر بیاید.
 
مدیر انتشارات آوند دانش با بیان اینکه در آمار نشر کشور تعداد آثار تالیفی بالا است اما معتقدم در این زمینه با خیلی از آمارهای موجود فاصله داریم، گفت: بحث فرهنگسازی در این حوزه اهمیت زیادی دارد زیرا انجام کار گروهی نیازمند زیرساخت‌ها و فرهنگی‌ است که باید در جامعه ما ایجاد شود. در این میان باید آمادگی و انگیزه آن را پیدا کنیم و کار راحتی نیست.
 
وی یادآور شد: شاید در طول این سال‌ها خرید مرکز نشر توسط ناشر دیگر اتفاق افتاده است اما اینکه دو مجموعه حوزه نشر با هم کار کنند، تجربه موفقی در ایران ندیدم زیرا ناشران ما بنگاه اقتصادی نیستند و در قالب بنگاه فعالیت نمی‌کنند.