چیدمان، نخستین وجه تمایز کتابفروشی کودک با بزرگسال است
وی درباره تاثیر توجه خانوادهها بر توسعه کتابفروشیهای کودک ادامه داد: دهه 60، تهیه کتاب درسی برای خانوادهها اولویت بود و با ورود بخش دولتی شاهد ایجاد تحول در کتابفروشیهای کودک بودیم.
مدیر انتشارات «سازوکار» در تشریح ویژگی‌های نخستین کتابفروشیهای تخصصی کودک در ایران گفت: عرضه کتاب کودک و شیوه چیدمان، تنها نشانه تمایز کتابفروشیهای کودک با دیگر کتاب‌فروشی‌ها بود؛ به‌عبارت دیگر مانند بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها حتی میز و صندلی متناسب با قد مخاطب و یا مکانی برای مطالعه وجود نداشت و با کتابفروشی سنتی بزرگسال تفاوتی دیده نمی‌شد؛ بنابراین چیدمان کتاب از رخ یا جلد، مهم‌ترین تفاوت کتابفروشی بزرگسال با کودک و نوجوان بود که این چیدمان البته پشتوانه مطالعاتی نداشت بلکه براساس تجربه به دست آمده بود.
طوسی با اشاره به ظهور نشانه‌های تحول در کتابفروشیهای تخصصی کودک گفت: در‌حالی‌که به دلیل قفسه‌بندی نخستین کتابفروشیهای کودک در ایران و همچنین دخالت خانوادهها، کودکان نقش چندانی در انتخاب کتاب نداشتند، به مرور کتاب‌فروشان به این مهم توجه کردند. یکی از نشانه‌های قابل‌توجه کتابفروشی تخصصی کودک تعبیه قفسه‌های متناسب با قد کودکان است. نوع چیدمان کتاب از جلد نیاز به فضای بزرگتر را می‌طلبید چراکه در عمل امکان چیدمان کتاب در فضای کوچک و شیوه سنتی وجود نداشت.
وی افزود: کتابفروشی تخصصی کودک و نوجوان حتما باید فضایی برای تورق کتاب از سوی مخاطب داشته باشد. این ویژگی به مرور از سوی کتاب‌فروشان مورد توجه قر ار گرفت؛ علاوه براین شاهدیم که نقش کودک در جریان انتخاب کتاب در‌حال پر‌رنگ‌تر شدن است. یکی دیگر از نشانه‌های کتابفروشی تخصصی کودک، طبقه‌بندی موضوعی کتاب‌ها، چیدمان قفسه‌ها براساس سن و سال مخاطب با هدف دسترسی آسان و رفت و‌آمد راحت کودک و ایجاد فضای ویژه برای مطالعه است.
طوسی با تاکید بر اهمیت چیدمان کتاب براساس موضوع در کتابفروشی تخصصی به‌ویژه در کتابفروشی کودک گفت: یکی از نتایج توجه به چیدمان موضوعی کتاب در کتابفروشی تخصصی از‌جمله کودک، شناسایی میزان کمبود‌های تولید است؛ به‌عبارت دیگر این نوع چیدمان کمک می‌کند تا ناشر درباره موضوعاتی که کمتر از سوی مولف و یا مترجم مورد توجه قرار گرفته آگاهی پیدا کند. استفاده از نیرو‌‌های توانمند برای قصه‌گویی و ایجاد فضای جشن امضا، رونمایی و گفتوگوی مستقیم مخاطب، نویسنده و حتی ناشر را نیز می‌توان از دیگر ویژگی‌های کتابفروشی کودک تعریف کرد.
همه بازی‌ها در کتابفروشی تخصصی کودک معنا ندارد
این فعال حوزه نشر کتاب کودک درباره جایگاه فضای بازی در کتابفروشی تخصصی کودک بیان کرد: اگر بازی را به معنای رسانه و ابزار آموزش تعریف کنیم، نتیجه مشابه مطالعه کتاب را دارد؛ به‌عنوان مثال، کتاب آموزش رنگ‌آمیزی برای کودک آثاری شبیه قصه‌خوانی دارد؛ در‌حالی‌که ماشین‌بازی و دوچرخه‌سواری با اهداف و رسالت کتابفروشی تخصصی کودک یعنی ترویج فرهنگ مطالعه همسو نیست. گاهی برخی اسباب‌‌بازی‌ها به واسطه زیبایی و جاذبه به فهم عمیق‌تر و البته آسان‌تر مفاهیم درسی از‌جمله هندسه و فیزیک کمک می‌کند؛ بنابراین این دسته از بازی‌ها، کارکرد کتابی دارد.
مجری‌سازان طوسی، درباره جایگاه فعلی کتابفروشی تخصصی کودک ادامه داد: خوشبختانه طی چند سال گذشته، برخی از ناشران کودک و نوجوان خود به ایجاد ویترین تخصصی کودک اقدام کرده‌اند. دو رویکرد مهم در این زمینه وجود دارد که اولین رویکرد، ارتباط مستقیم و مشاهده بازخورد مخاطب است.
وی گفت: با توجه به تلاش دو بخش دولتی و خصوصی به امر کتاب و کتابخوانی به تدریج اهمیت و ضرورت توجه به کودک و نوجوان برای توسعه فرهنگ مطالعه دیده شد. علاوه‌براین نباید توجه تدریجی خانوادهها به تقویت فرهنگ مطالعه در فرزندانشان را فراموش کنیم. همه این عوامل موجب شد تا ضرورت چرخه توزیع و عرضه کتاب تقویت شود و به مرور کتاب‌فروشی‌ها به ایجاد قفسه ویژه کودک توجه کنند.
کتابفروشی تخصصی کودک نداریم
طوسی مدیر‌عامل شرکت ماه‌پیشونی بیان کرد: هرچند هنوز کتابفروشی تخصصی کودک نداریم و یا تعداد آن‌ها اندک است، جای امید‌واری است که برخی از کتاب‌فروشی‌ها در کنار قفسه کتاب بزرگسال به عرضه کتاب کودک توجه دارند که پیشرفت قابل‌توجهی است.
وی درباره دلایل ضعف در ایجاد ویترین تخصصی کتاب کودک و وجود تعداد انگشت شمار کتابفروشی تخصصی کودک در کشور بعد از گذشت بیش از سه دهه از تاسیس نخستین کتابفروشیهای کودک بیان کرد: در حال حاضر تنها حدود 30 درصد ناشران کتاب کودک، امکان عرضه کتاب‌های خود در کتاب‌فروشی‌ها را دارند.
این ناشر گفت: به هیچ‌وجه این‌گونه نیست که در کتاب‌فروشِی‌ها، فضایی برای عرضه 10 هزار عنوان کتاب کودک اختصاص داده شود؛ از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم عرضه صرف کتاب کودک ادامه فعالیت کتابفروشی را از نظر مالی تضمین نمی‌کند.
دولت زمینه‌سازی توسعه کتابفروشی تخصصی کودک باشد
طوسی با تاکید بر نقش دولت در تقویت شکل‌گیری کتابفروشی تخصصی کودک ادامه داد: برخلاف برخی از دوستان و همکاران، معتقدم بخش دولتی باید با خط‌شکنی و صرف هزینه، راه را برای توسعه این نوع کتابفروشی باز کند؛ به‌عنوان مثال بخش دولتی وارد شود و اگر کتابفروشی کودک بازدهی کافی ندارد به حمایت و سرمایه‌گذاری مالی اقدام کند تا به مرور این حوزه تقویت شود.
وی افزود: این همان جریانی است که موجب شد تا نخستین کتابفروشیهای کودک در دهه 60 با ورود کانون پرورش فکری کودک و نوجوان در کشور ایجاد شود.
پیش از این منتشر شده
حق‌بین: کتابفروش متخصص کتاب کودک نداریم
محمدی: کتابفروشی تخصصی کودک به‌مثابه کلینیک است
نظرات