خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «کنترل سیلاب» نوشته مهدی وفاخواه و علیرضا مقدم‌نیا مفاهیم اساسی و کاربردی درباره هیدرولوژی سیلاب، سیلاب فرضیه احتمالات مرتبط است. گفتنی است این اثر به تازگی به مرحله دوم سیوهفتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران راه یافته است.
مهدی وفاخواه، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و یکی از مولفان کتاب «کنترل سیلاب» در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره این اثر، گفت: در کتاب «کنترل سیلاب» ابعاد مختلف سیل مورد بررسی قرار گرفته شده است. اینکه به چه چیزی سیل می‌گوییم و چه عواملی بر مخاطره‌ای مانند سیلاب موثر هستند؟ همچنین در مباحث بعدی به موضوعاتی از قبیل چگونگی رخداد سیلاب در منطقه و برآورد آن را طور دقیق پرداخته‌ایم.
وی افزود: اولین بحث در مطالعات سیلاب این است که ما بدانیم که چه نوع سیلی در منطقه امکان رخداد دارد؟ تا به طبع آن بتوانیم استراتژی و رویکردی را برای مقابله با آن اتخاذ کنیم. در واقع در کتاب به ذکر مفصل روش‌هایی پرداختیم که حجم دبی سیلاب را می‌توان با استفاده از آن بدست آورد. علاوه بر ذکر این روش‌ها، روش‌هایی برای مقابله با سیلاب اینکه چقدر از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند هم اشاره شده است. در اصل به تحلیل اقتصادی این روش‌ها پرداخته شده و در نهایت به روش‌هایی دست یافتیم که برای مدیریت سیلاب باید اتخاذ شود.
این مولف با اشاره به تشریح روش‌های درج شده در کتابش گفت: در حقیقت روش‌ها به سه دسته روش‌های مدیریتی در مقیاس کوچک، بزرگ یا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد. اقداماتی را در این بخش آورده‌ایم که مربوط به اقدامات غیرسازه‌ای و سازه‌ای و ساختمانی است. در نهایت بحث‌هایی مربوط به سیستم هشدار سیلاب را ارزیابی کردیم و ابزار و ادواتی که لازم است برای هشدار سیل در یک منطقه پرداختیم را در کتاب شرح داده‌ایم.
به گفته این مولف، رویکرد این کتاب در باب مدیریت سیلاب است به گونه‌ای که روش‌هایی را به کار بگیریم و اجازه ندهیم سیلاب منجر به آسیب جانی و مالی شود.
وی افزود: رویکرد دیگر کتاب این است که از روش‌هایی استفاده کنیم که مردم را از حادثه دور نگه‌داریم و مکان‌هایی که احتمال سیلاب آن‌ها زیاد است را به نوعی تحت محافظت بیشتری قرار دهیم چراکه دو رویکرد مورد مطرح در این زمینه وجود دارد یکی تغییر اقلیم و دیگری تغییر کاربری اراضی.
وفاخواه درباره روش‌های به کارگرفته شده برای به حداقل رساندن خسارات سیلاب که در کتاب به طور مفصل درج شده است گفت: در اصل ما باید بتوانیم با روش‌هایی و با در نظر گرفتن دو مولفه گفته شده پیش‌بینی‌هایی داشته باشیم و اجازه ندهیم که مردم در مناطق سیل‌خیز اسکان پیدا کنند.
وی با اشاره به کاربردی بودن یا نبودن سدسازی در بحث گسترش سیلاب گفت: در این کتاب هم به فواید و معایب سدسازی و هم به شرایط احداث سد در یک مکان پرداخته شده است. دو رویکرد در این زمینه وجود دارد؛ یکی اینکه وقتی سدی در منطقه ایجاد می‌شود حجمی از رواناب را در خود نگه می‌دارد، اما بسیاری از سد‌هایی که ما ساختیم بدون اینکه به اکوسیستم منطقه توجه کنیم احداث شده‌اند. در واقع بسیاری از سدهای بزرگ پیش از اینکه بتوانند باعث پیشگیری سیل شوند حجم مخزن آن‌ها پر شده‌اند و عملا نمی‌توانند در این زمینه یاور محیطزیست باشند. در واقع به جای سدهای بزرگ می توان با احداث سدهای کوچک سیلاب را کنترل کرد. در حقیقت می‌توان با احداث سدهای کوچک کنترل بهتری در حجم مخزن آن‌ها داشت و برای سیل‌های بزرگ آمادگی بیشتری داشت، چراکه با در نظر گرفتن شرایط طبیعی محیط و نیاز آبی موجود نباید احداث سد به اکوسیستم منطقه آسیب زد. در واقع اکوسیستم باید کمترین آسیب را ببیند.
وفاخواه گفت: در بحث سدسازی باید به اکوسیستم منطقه و شرایط محیط طبیعی آن توجه داشته باشیم. نمی‌توان به طور کل سدسازی را رد کنیم یا آن را بپذیریم.
وی با اشاره به بهره‌گیری از نرم‌افزارها و تشریح آن در کتاب گفت: در این کتاب چندین نرم‌افزار برای تخمین میزان سیل معرفی شده است. همچنین نرم‌افزاری را ارائه کردیم که فرد می‌تواند به پهنه‌بندی مناطق پر خطر در این زمینه بپردازد. با استفاده از این نرم افزار مناطق پر خطر از نظر سیلاب مشخص خواهد شد که فصل هفتم کتاب را شامل می‌شود. در فصل سوم هم نرم‌افزاری معرفی شده است که به برآورد سیلاب طراحی شده می‌پردازد.
وفاخواه درباره ادبیات کتاب گفت: متن کتاب به صورت روان و ساده نوشته شده و مثال‌های کاربردی متعددی همراه با راه حل کامل برای توصیف بیشتر روش‌ها ارائه شده است. کتاب در ده فصل نوشته شده که مباحث مربوط به اندازه‌گیری‌های آماری جزو فصول ابتدایی آن به شمار می‌روند و به کارگیری روش‌ها برای جلوگیری از سیلاب فصول انتهایی کتاب را به خود اختصاص می‌دهند.
شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۸ - ۱۳:۴۸
نظر شما