به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نويسنده در مقدمه این کتاب، اخلاق پژوهش را برآیند حقیقت‌خواهی و دادگری انسان می‌داند و از این رو می‌نویسد: «اخلاق پژوهش هنگامی پدیدار می‌شود که پژوهشگر بخواهد همزمان حقیقت را کشف کند و نگران آن باشد که مبادا در این مسیر، حقی را ناحق و یا تکلیفی را نقض کرده باشد. چنین نگاهی برای کسانی که تعلیم و تربیت دینی داشته باشند، امری روشن است.»
اسلامی سپس در نخستین فصل این نوشتار به موضوع «فلسفه اخلاق پژوهش و مسایل آن» می‌پردازد و در گام نخست در قالب «پژوهش چه نوع فعالیتی است؟» می‌کوشد ویژگی‌های یک پژوهش حرفه ای را بیان کند. چرایی نیاز به اخلاق پژوهش، عرصه‌ها اخلاق پژوهش و فلسفه‌ورزی درباره پژوهش، از موضوع‌هایی است که در نخستین فصل کتاب به آن پرداخته شده است.
«دو رهیافت به اخلاق پژوهش» عنوان فصل دوم این نوشتار است که مولف در آن از «به حاشیه رفتن اخلاق در پژوهش» تا «اخلاق در متن پژوهش» را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده در بخش «ضوابط اخلاقی به مثابه اصول عام» می‌نویسد: عده‌ای از عالمان کوشیده‌اند تا اصول و ضوابط کلی حاکم بر علم را به صورت پيشيني معین سازند. می‌توان این رهیافت را ضوابط اخلاق پژوهش اصول‌محور نامید.» در ادامه نویسنده به بیان دیدگاه‌های «مرتون»، «رزنیک» و «مفام» در این زمینه می‌پردازد.
نویسنده در بخش سوم، نوشتن در جزایر پراکنده را از نظر فقر علمی یا ضعف اخلاقی به چالش می‌کشد. وی معتقد است زمانی که نویسنده اثری را می‌نگارد، باید از سایر مطالبی که در آن زمینه تاکنون نوشته شده، مطلع باشد و مخاطب را در این زمینه آگاهی دهد. در غیر این صورت نویسنده مانند فردی خواهد بود که در جزیره‌ای دورافتاده به نگارش اثری مشغول است و مخاطبان نیز نمی‌توانند با اثر تازه‌ای رو‌به‌رو شوند. این بخش از کتاب «نوشتن در جزایر پراکنده» به موضوع‌هایی مانند: «دلایل اصلی تالیف» و «دلایل عدم ارجاع به معاصران» و «پيامد‌هاي عدم ارجاع به معاصران» پرداخته است.
چهارمين فصل اين نوشتار با عنوان «چو دزدي با چراغ آيد» سرقت علمي در سطح دانشگاهي را مورد بررسي قرار داده است. نويسنده در معرفي اين فصل مي‌نويسد: «مساله انتحال يا سرقت علمي، از بحثي صرفا ادبي و دعوايي ميان شاعران كهن، به معضلي جهاني بدل شده است. پا به پاي گسترش دانش عمومي و توسعه آموزش عالي در جهان، شاهد گسترش ابعاد انتحال هستيم» وي سپس به تشريح انتحال مي‌پردازد و در ادامه با پرداختن به «چه كساني مرتكب انتحال مي‌شوند؟» در بخش «چرا انتحال، غيراخلاقي است؟» از منظر آيات و روايات بر غيراخلاقي بودن سرقت علمي صحه مي‌گذارد. «چگونه از انتحال پرهيز كنيم؟» پايان بخش اين فصل است كه در آن نويسنده با ارايه راهكارهايي مي‌كوشد مخاطب را از دست زدن به چنين عملي باز دارد.
«اصل حمل بر صحت: اعتبار و كاربست» پنجمين و آخرين بخش كتاب به تعريف موضوع‌هايي مانند حمل بر صحت، راه‌هاي اعتماد بر منابع و راه‌هاي پيروزي بر موانع كشف صحت منابع با تكيه بر مستندات روايي و حديثي پرداخته است.
اسلامي در اين نوشتار از 88 منبع فارسي و 48 منبع انگليسي بهره جسته است.
«نوشتن در جزاير پراكنده» را انتشارات «نور مطاف» با همكاري انجمن قلم حوزه و كانون نويسندگان قم با شمارگان دو هزار نسخه و به بهاي پنج‌هزار و 500 تومان روانه بازار نشر كرده است.
سه‌شنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۱ - ۱۱:۳۴
«نوشتن در جزایر پراکنده» به قلم سیدحسن اسلامی به جستار‌هایی در اخلاق پژوهش می‌پردازد. این نوشتار، سه موضوع محوری «توجه به سنت و جامعه علمی»، «امانت‌داری در پژوهش» و «امانت‌داری در پژوهش» را به تفصیل بررسی كرده است.-
نظر شما