جمشید کیان‌فر درباره مرتضی ثاقب به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: ثاقب‌فر عمرش را وقف دانش و توسعه و ترویج علم کرد و ترجمه‌های ارزشمندی در حوزه تاریخ به‌جا گذاشت. وی از مترجمان پرکار به‌شمار می‌رفت که چندین جلد از کتاب «تاریخ کمبریج» را به فارسی برگردان کرده بود و آخرین کاری که در دست ترجمه داشت یکی از جلدهای کتاب «تاریخ کمبریج» بود که به‌صورت کاری گروهی ترجمه می‌شد. 

این پژوهشگر ایرانشناس افزود: از دیگر کارهای ثاقب‌فر کتاب دو جلدی «تاریخ هردوت» است که برپایه متن اصلی کتاب و بند بند از فرانسه و انگلیسی به فارسی برگردانده است. تا پیش از این ترجمه، دیگر کارها به‌صورت نیمه و ناقص ترجمه شده بودند. وی به فرهنگ و تمدن ایران عشق می‌ورزید و تمامی آثار تالیفی و ترجمه که از وی به‌جا مانده، مهر تاییدی بر این مساله است. ثاقب‌فر به پاس خدماتش در سال 1377 به‌عنوان مترجم برگزیده از سوی کتاب هفته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شده بود.

احمد تهوری نیز درباره مرتضی ثاقب‌فر بیان کرد: ثاقب‌فر بین سال‌های 1374 تا 1377 مترجم و ویراستار انتشارات ققنوس بود و ترجمه‌های دقیق، تخصصی و فنی ارایه می‌کرد به‌طوری‌که کتاب‌هایی که از وی به چاپ رسيده، همگی چندین بار بازچاپ شده‌اند. از کارهای وی کتاب «ایران باستان» به چاپ چهاردهم، «كوروش بزرگ» به چاپ دوازهم، همچنین «شاهنشاهی هخامنشی» به چاپ پنجم رسیدند.

مدیر روابط عمومی انتشارات ققنوس ضمن تسلیت به خانواده ثاقب‌فر و اهالی فرهنگ توضیح داد: در طول سال‌هایی که وی با انتشارات ققنوس همکاری داشت، دقت همیشه سرلوحه کارش بود و هنگامی که فیلم سینمایی «300» نیز اکران شد، وی براساس مدارک و مستندات آن را از پایه اشتباه و نادرست دانست.

علی‌اصغر عبدالهی، روزنامه‌نگار که از دوستان نزدیک زنده‌یاد ثاقب‌فر به‌شمار می‌رود نیز به «ایبنا» گفت: ثاقب‌فر جامعه‌شناسی بود که در فرانسه تحصیل کرد و به سه زبان انگلیسی، فرانسه و آلمانی تسلط داشت، همچنین زبان پهلوی را نیز برای ترجمه متون باستانی می‌دانست. وی بیش از 100 عنوان کتاب درباره تاریخ باستان ایران و جهان ترجمه کرد و چندین کتاب نیز درباره شاهنامه نگاشت.

وی افزود: ثاقب‌فر چند سال در سازمان برنامه و بودجه فعالیت کرد و پس از آن نیز با انتشارات اساطیر، توس، جامی و ققنوس همکاری داشت. همچنین از بنیانگذاران فصلنامه «نگاه نو» بود که جمعی از فرهیختگان دانش و ادب آن را منتشر می‌کنند.

مرتضی ثاقب‌پور متولد نهم مرداد ماه 1321 در تهران و دارای مدرک کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه بود. وی جامعه‌شناس، نویسنده، مترجم، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و از فعالان عرصه ایرانشناسی به‌شمار می‌رفت. «آگاهی آریایی»،‌ «شاهنامه و فردوسی و فلسفه تاریخ ایران» و «بن‌بست‌های جامعه‌شناسی» برخی از آثار تالیفی این نویسنده و مترجم‌اند.