به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) حكمت معاصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درسگفتار «نسبت میان طبیعیات و مابعدالطبیعه در فلسفه مدرن» با تمركز بركتاب: تاملات در فلسفه اولی با سخنرانی سیدمصطفی شهرآیینی عضو هیات علمی دانشگاه تبریز برگزار می‌کند.
در توضیح این درسگفتار آمده است: «برای دكارت در مقام پدر فلسفه جدید، مسأله‌ی مهم این بود كه چگونه می‌توان از فلسفه برای زندگی واقعی و عملی انسان‌ها بهره برد تا به‌قول خودش از «فلسفه‌ی نظری» اهل مدرسه كه بیش‌تر در كار جدل و اثبات و ابطال نظری بود به «فلسفه‌ای عملی» برسیم كه برای آدمیان منافعی واقعی و بیرونی داشته باشد. با نگاهی به استعاره «درخت دانش» دكارتی به‌خوبی درمی‌یابیم كه مابعدالطبیعه در مقام ریشه‌ی درخت دانش بازتعریف می‌شود و طبیعیات در مقام نماد همه‌ی علومی كه با طبیعت سروكار دارند، از این ریشه برمی‌آید و در مرتبه‌ی بعد، سه علم پزشكی، مكانیك و اخلاق همه شاخه‌های اصلی این درخت هستند كه از طبیعیات در مقام تنه‌ی درخت دانش، سربرمی‌آورند. پزشكی متكفِّل امور مربوط به بدن، اخلاق متكفِّل امور مربوط به نفس و مكانیك هم متكفِّل امور مربوط به دنیا خواهد بود. باید درنظرداشت كه ما انسان‌ها نه از مابعدالطبیعه و نه از طبیعیات بلكه تنها از پزشك، مكانیك و اخلاق است كه میوه می‌چینیم و تنها این سه علم است كه به‌درد زندگی واقعی و بیرونی ما می‌خورد. به این ترتیب، مابعدالطبیعه به‌خودی‌خود تنها در مقام ریشه‌ی درخت مفید است و اگر به رویش و شكوفایی تنه و شاخه‌ها نینجامد، تأثیری بر زندگی عملی نخواهد داشت.
اهمیت و ضرورت طرح چنین موضوعی تاریخی در روزگار كنونی ما این است كه این موضوع شاید برای انسان غربی كه تاریخش دست‌كم از اواخر سده‌ی پانزده تا به همین امروز درآمیخته با این موضوع بوده و هست، چندان بحث تازه‌ای نباشد و بیش‌تر جنبه‌ی كندوكاوی تاریخی داشته باشد. اما ما هنوز به نسبت میان مابعدالطبیعه و طبیعیات چنان‌كه در تاریخ اندیشه‌ی غرب توجه شده است، نپرداخته‌ایم و تقریباً میان علم جدید و مابعدالطبیعه در میان اهل فلسفه ما چندان ربط و پیوندی در كار نیست و اگر هم هست تنها در مقام تكرار همان مباحث غربیان است. ما باید این نسبت را در تاریخ اندیشه‌ی غرب از حیث ایجاد، تحكیم یا تضعیف، و استمرار یا عدم‌استمراش به‌دقت بازخوانی كنیم و با نظر به آسیب‌شناسی این موضوع، به بازاندیشی در مابعدالطبیعه سنتی خود بپردازیم. در این بازخوانی آن‌چه مهم است میراث فكری خود ماست كه باید بكوشیم تا درخت دانایی را در این میراث از نو بكاریم و آن را پاس‌داری و پرستاری كنیم تا به برگ‌وبار بنشیند و هرچه تناورتر و تنومندتر گردد.
سرفصل‌ها و محتوای دوره آموزشی شامل زمینه و زمانه دكارت، شك دكارتی و پاك‌سازی حافظه، سوژه‌ی دكارتی، بازتعریف خدا و ماهیت و وجود جهان با هدف افزایش دانش نظری در مورد تحولات علمی جدید غرب با نظر به پیوند آن با فلسفه‌ی جدید است.
شركت در این دوره برای دانشجویان فلسفه و برای تمامی متخصصان و علاقه‌مندان علوم انسانی مفید است. مدت زمان دوره 12 ساعت ( 6 جلسه 2 ساعته ) 6 روز است. زمان برگزاری روزهای دوشنبه، ساعت 13 تا 15 است و تاریخ آغاز آن 8 بهمن ماه 1397 است.
در توضیح این درسگفتار آمده است: «برای دكارت در مقام پدر فلسفه جدید، مسأله‌ی مهم این بود كه چگونه می‌توان از فلسفه برای زندگی واقعی و عملی انسان‌ها بهره برد تا به‌قول خودش از «فلسفه‌ی نظری» اهل مدرسه كه بیش‌تر در كار جدل و اثبات و ابطال نظری بود به «فلسفه‌ای عملی» برسیم كه برای آدمیان منافعی واقعی و بیرونی داشته باشد. با نگاهی به استعاره «درخت دانش» دكارتی به‌خوبی درمی‌یابیم كه مابعدالطبیعه در مقام ریشه‌ی درخت دانش بازتعریف می‌شود و طبیعیات در مقام نماد همه‌ی علومی كه با طبیعت سروكار دارند، از این ریشه برمی‌آید و در مرتبه‌ی بعد، سه علم پزشكی، مكانیك و اخلاق همه شاخه‌های اصلی این درخت هستند كه از طبیعیات در مقام تنه‌ی درخت دانش، سربرمی‌آورند. پزشكی متكفِّل امور مربوط به بدن، اخلاق متكفِّل امور مربوط به نفس و مكانیك هم متكفِّل امور مربوط به دنیا خواهد بود. باید درنظرداشت كه ما انسان‌ها نه از مابعدالطبیعه و نه از طبیعیات بلكه تنها از پزشك، مكانیك و اخلاق است كه میوه می‌چینیم و تنها این سه علم است كه به‌درد زندگی واقعی و بیرونی ما می‌خورد. به این ترتیب، مابعدالطبیعه به‌خودی‌خود تنها در مقام ریشه‌ی درخت مفید است و اگر به رویش و شكوفایی تنه و شاخه‌ها نینجامد، تأثیری بر زندگی عملی نخواهد داشت.
اهمیت و ضرورت طرح چنین موضوعی تاریخی در روزگار كنونی ما این است كه این موضوع شاید برای انسان غربی كه تاریخش دست‌كم از اواخر سده‌ی پانزده تا به همین امروز درآمیخته با این موضوع بوده و هست، چندان بحث تازه‌ای نباشد و بیش‌تر جنبه‌ی كندوكاوی تاریخی داشته باشد. اما ما هنوز به نسبت میان مابعدالطبیعه و طبیعیات چنان‌كه در تاریخ اندیشه‌ی غرب توجه شده است، نپرداخته‌ایم و تقریباً میان علم جدید و مابعدالطبیعه در میان اهل فلسفه ما چندان ربط و پیوندی در كار نیست و اگر هم هست تنها در مقام تكرار همان مباحث غربیان است. ما باید این نسبت را در تاریخ اندیشه‌ی غرب از حیث ایجاد، تحكیم یا تضعیف، و استمرار یا عدم‌استمراش به‌دقت بازخوانی كنیم و با نظر به آسیب‌شناسی این موضوع، به بازاندیشی در مابعدالطبیعه سنتی خود بپردازیم. در این بازخوانی آن‌چه مهم است میراث فكری خود ماست كه باید بكوشیم تا درخت دانایی را در این میراث از نو بكاریم و آن را پاس‌داری و پرستاری كنیم تا به برگ‌وبار بنشیند و هرچه تناورتر و تنومندتر گردد.
سرفصل‌ها و محتوای دوره آموزشی شامل زمینه و زمانه دكارت، شك دكارتی و پاك‌سازی حافظه، سوژه‌ی دكارتی، بازتعریف خدا و ماهیت و وجود جهان با هدف افزایش دانش نظری در مورد تحولات علمی جدید غرب با نظر به پیوند آن با فلسفه‌ی جدید است.
شركت در این دوره برای دانشجویان فلسفه و برای تمامی متخصصان و علاقه‌مندان علوم انسانی مفید است. مدت زمان دوره 12 ساعت ( 6 جلسه 2 ساعته ) 6 روز است. زمان برگزاری روزهای دوشنبه، ساعت 13 تا 15 است و تاریخ آغاز آن 8 بهمن ماه 1397 است.
نظر شما