خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم- حسین صادقی: یکی از برنامه‏‌های مهم تکایا در سراسر کشور و بخصوص در قم‌، نوحه‌خوانی بوده است. نوحه خوانان مردمانی وارسته و پاک‌نهاد بودند. آنان در قبال نوحه‌خوانی، وجهی مطالبه نمی کردند و احتمالاً در شب آخر عزاداری، کله قند، کلاه یا عبایی به عنوان تبرک به آنها می ‌دادند و اکثراً این مقدار را قبول نکرده و می‏‌گفتند نوحه‌خوان برای رضای خدا و احیای شعائر دین می‌خواند نه برای کسب مال و منال.
 
در ادامه، به برخی آداب و رسوم و برنامه‌‏های مربوط به نوحه‌خوانی که در تکایا و حسینیه‌های قم برگزار می‌شد، اشاره می‌کنیم.
 
سردم و سخنوری در تکایای قم
سردم و سخنوری که از یادگارهای دوران صفویه است و مراسم شعرخوانی بوده که به تشکیلات تکایای قدیمی افزوده شده است. یکی از مراسم مهمی بود که خواهان بسیار داشت.
 
مرشد هر تکیه، سردم را با لوازم هفده سلسله پیشکسوت، آذین بندی نموده، قرآنی با رحل بر بالای آن قرار می‏‌داد و مدخل آن را با قفلی که دو سر زنجیر را به هم وصل می‌کرد، مسدود می‏‌نمود و در ادامه، به تفصیل وسایلی که در هر سلسله در سردم قرار می گرفته، اشعاری که در آن خوانده می‏‌شود و حالت‏‌های اجرای آن را به مرحله اجرا درمی آورد.
 
تکایای مشهور در قم که در آن سردم می‏‌بستند، شامل تکیه سنگ‌سیاه، تکیه چهارمردان، تکیه ملامحمود، تکیه یزدی‏‌ها و تکیه باغ‌پنبه بود.
 
سنگاب‌خانه با کارکردی شبیه به سقاخانه
سنگاب، کاسه بزرگ سنگی بوده که در معابر، بازار، خانه‏ ها، اماکن عمومی و به ویژه بناهای مذهبی، جهت رفع عطش مردم، کارکردی شبیه به سقاخانه داشته است و معروف‌ترین و با سابقه‌ترین سنگاب‌خانه‌هایی که در ایام محرم در قم  برپا می‏‌شد، سنگاب‌خانه مرحوم میرزا محمد فخیمی بوده است که در سال 1300 شمسی بنیان آن گذاشته شد و مدت سی سال دوام داشت، این سنگاب‌خانه را ابتدا در جنب حرم مطهر، مقابل میدان آستانه و سپس در مُحاذی گذر خان برقرار می‏ کردند.
 
سقاها به وسیله مشک از آب انبار سرداب و دیگر جاها، آب آشامیدنی برای مردم عزادار و دسته‏‌ها تهیه می‌کردند و در ظرف‏‌های مخصوص که سنگاب نام داشت، می‌‏ریختند.
 
سنگاب‌خانه‌ها، دارای تزئیناتی از قبیل چراغ‏‌های الوان، کتیبه، عکس و شمایل بود و اغلب هیئت‏‌های عزادار، در مقابل این سنگاب‌خانه به عزاداری و شبیه خوانی می‏‌پرداختند.