خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- به گزارش ستاد خبری سراهای اهل قلم نمایشگاه کتاب تهران، نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب «فرهنگ شاهنامه» ظهر امروز(20 اردیبهشت) از ساعت30/13 تا 45/14در سرای اصلی اهل قلم با حضور کارشناسان و علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد.

در این نشست علی معلم، رییس فرهنگستان هنر، علی رواقی، مولف کتاب، ژاله آموزگار، فتح‌الله مجتبایی، هادی سعیدی کیاسری و علیرضا اسماعیلی، مجری برنامه، حضور داشتند.

در ابتدای این نشست، معلم، ابیاتی از «شاهنامه» را قرائت کرد و گفت: آرزومندی حکیم ابوالقاسم فردوسی همواره این بوده است که از پیوند اقوام کوچک، ایران بزرگ را بسازد. کتاب حکیم و حکمت کتاب او نیز در این راستاست.

وی افزود: خویشاوندی و پیوند «شاهنامه» و کتاب آسمانی تا حدی است که تمام مسائلی که از شجره طیبه و حقایق دیگر در آن‌جا مطرح شده در «شاهنامه» نیز آمده است.

آموزگار: فردوسی به کل تاریخ ایران تعلق دارد
در ادامه، آموزگار به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در تاریخ اندیشمندان و دانشمندان ایران شخصیت‌هایی اند که نمی‌توان آن‌ها را زاده روز، ماه و سال ویژه‌ای دانست. بلکه این افراد به کل تاریخ ما تعلق دارند و زادگاهشان تمام ایران است. یکی از این شخصیت‌ها و شاید در راس تمامی این افراد، ابوالقاسم فردوسی است.

وی افزود: زادگاه و تاریخ تولد فردوسی اهمیتی ندارد، زيرا همه جای ایران سرای اوست. او با هر نوزادی در ایران زاده می‌شود اما مرگ فرهنگی ندارد. 

آموزگار به 30 سال رنج فردوسی در راه زنده کردن هویت ایرانی اشاره و تصریح کرد: سوالی که این‌جا مطرح می‌شود این است که آیا فردوسی حقیقتا رنج برده است؟ مگر سعادتی بزرگ‌تر از این وجود دارد که سال‌های عمر به لغزاندن قلم بگذرد؟ این سرخوشی است یا رنج؟

وی ادامه داد: همه می‌دانیم که در زندگی مادی و معنوی فردوسی زیر و بم‌های فراوانی بوده اما نیروی فرهنگی آن بزرگ مرد سبب شده است که پس از گذشت این همه سال ما در چنین نشست‌هایی گردهم آییم. 

ژاله آموزگار توضیح داد: رواقی یکی از بیشمار فرزندان عاشق فردوسی است. ما شاهنامه‌ها و تاریخ‌های بسیار دیگری داشته‌ایم اما هرگز جایگاه حقیقی آن‌را نیافته‌ایم. فردوسی خود شاهنامه شد تا سال‌ها ایران و فرهنگ ایرانی زنده بماند.

وی درباره ویژگی‌های اين فرهنگ اظهار داشت: نسخه چاپ مسکو اساس تدوین این فرهنگ بوده و مهم‌ترین ویژگی آن این است که فرهنگ ترکیبات است.از سوی دیگر رواقی درباره این ترکیبات به صورتی‌که در شعر آمده‌اند به تحقیق پرداخته است.

مجتبایی: «فرهنگ شاهنامه» با معیار زبان‌شناسی منطبق است
مجتبایی نیز در آغاز به زمان برگزاری این نشست که نزدیک به روز بزرگداشت فردوسی است اشاره و تشریح کرد: بیش از 30 سال انتظار انتشار چنین کتابی را كشيده ايم. من از ابتدا شاهد چگونگی فعالیت رواقی در این حوزه بوده‌ و دغدغه او در زمینه لغت و زبان را از نزدیک درک کرده‌ام. او همواره در جستجوی لغات فارسی در لهجه‌های مختلف بوده است.

وی ادامه داد: رواقی، مقالات متعددی در این زمینه دارد و خوشبختانه برخی از این مقاله‌ها در مقدمه این کتاب آمده‌اند. این مقالات از دو جنبه ارزشمندند. از یک سو براساس مهم‌ترین کارهای علمی صورت گرفته اند و از سوی دیگر دقت‌نظر و عمق اطلاع رواقی از متون علمی ستودنی است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی از انتشار کتاب‌های لغت مختلف درباره «شاهنامه» خبر داد و گفت: دو کار شاخص در این حوزه، یکی کار دهخدا و دیگری فرهنگ فریتس ولف است. اما امتیاز کار رواقی در این است که اساس کارش در تدوین این «فرهنگ شاهنامه» نسخه‌های معتبر چاپ مسکو بوده است.

وی افزود: به نظر من کامل‌ترین نسخه، نسخه چاپ مسکو است. البته پس از پیدا شدن نسخه جدید در بیروت شایسته است پژوهش‌گران به ویژه‌ جوان‌ها به سراغ تصحیح جدیدی از «شاهنامه» بروند.

مجتبایی با تاکید بر این موضوع که «شاهنامه» یک کتاب نیست، اظهار داشت: شاهنامه یک فرهنگستان است و کاری بسیار متفاوت از ایلیاد یا ادیسه به حساب می آید. این فرهنگ بزرگ به تحقیقات بیشتری برای درک معانی و مفاهیم علمی، تاریخی، فلسفی، اجتماعی و ادبی نیاز دارد.

وی در ادامه توضیح داد: کتاب رواقی برگرفته از لغات شاهنامه بر مبنای نسخه های معتبر و داوری‌ها‌ی رواقی از نظر معیارها و میزان‌های زبان‌شناسی است. رواقی به تعبیرات و ترکیبات پرداخته. لغت در تعبیر و ترکیب معنی متفاوتی دارد و رواقی در معنای مجازی و کنایی لغات دقت کرده است.

این پژوهش‌گر در پایان یادآور شد: کتاب رواقی ترکیبی از لغات، تعبیرات و ترکیبات است. دهخدا نیز به این نکته توجه نداشته است. 

سعیدی‌کیاسری: شاعر معیار ماندگاری زبان است
در ادامه اين نشست سعیدی کیاسری در سخناني اظهار داشت: هر یک از آثار رواقی در حوزه‌های مختلف خود مرجع و ماخذی هستند. از سوی دیگر این کتاب با توجه به پرداختن به ترکیبات و تعبیرات مختلف ارزش بسزایی دارد.

وی در بخش دیگر از سخنانش به دیدگاه اهل زبان درباره شعر اشاره و تصریح کرد: اهل زبان معتقدند زبان صیانت نمی‌شود مگر آن‌که آن زبان شاعر بزرگی را تربیت کند. اگر زبانی از پرورش شاعر محروم ماند، رواج نمی‌یابد. از سوی دیگر زبان‌هایی که شاعر بزرگ نداشته باشد زبان مردم و زبان کوچه و بازار نمی‌شود.

رواقی: شاهنامه فرهنگ ایران است
در بخش پایانی این جلسه رواقی درباره کتاب خود توضیحاتی ارائه و بيان كرد: این کار در برابر کاری که باید در ارتباط با فردوسی و شاهنامه صورت بگیرد بسیارناچیز است. برای پرداختن کامل به شاهنامه باید کتاب‌های مختلفی تدوین شوند، زيرا شاهنامه، فرهنگ ایران است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال در زمینه تقدیرباوری، آیین شهریاری، زبان شاهنامه و این‌که آیا فردوسی تعمدی در استفاده نکردن از لغات عربی داشته است باید پژوهش‌هایی صورت بگیرد.

این پژوهش‌گر به خردسالی فردوسی اشاره و تصریح کرد: فردوسی از خردسالی با فرهنگ ایرانی و اسلامی رشد یافته و به همین دلیل است كه در بزرگسالی این توانمندی را داشته تا آن‌چه مدنظر دارد به زبان فارسی بیان کند.

وی در پایان یادآور شد: امیدوارم بتوانیم در آینده، چاپ شایسته‌ای از «شاهنامه» بدست آوریم تا بتوانيم تمامی اشتباهات چاپ‌های موجود را که بالغ بر دو هزار اشتباه است برطرف کنيم.

نشست رونمایی و نقد بررسی کتاب «فرهنگ شاهنامه» ظهر امروز (20 اردیبهشت) از ساعت 30/13 تا 45/14 در سرای اصلی اهل قلم با حضور کارشناسان و علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد.

بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 24 اردیبهشت در مصلای امام خمینی(ره) برپاست.