خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- آیت‌الله سیدمحمود طالقانی در سال ۱۲۸۹ هجری شمسی در گلیرد طالقان به دنیا آمد. پدرش ابوالحسن علایی طالقانی فردی مومن و دیندار بود که نخستین استاد وی در فراگیری علوم دینی به شمار می‌آمد. طالقانی پس از گذراندن دروس مقدماتی در مدارس رضویه و فیضیه قم تا سال ۱۳۱۷ تحصیل را تا درجه اجتهاد ادامه داد. طالقانی در سال ۱۳۱۸ با انتشار اطلاعیه‌ای در اعتراض به سیاست‌های رضا شاه درباره کشف حجاب فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد، به دلیل همین اقدام زندانی شد و پس از آن چند بار دیگر نیز به دلیل اعتراضاتش به رژیم به زندان محکوم شد.

 وی پس از شهریور ۱۳۲۰ با تاسیس کانون اسلام به تفسیر قرآن برای عموم مردم پرداخت تا جایی که گروه‌های مختلف دانشجویی برای شرکت در این جلسه‌ها شرکت می‌کردند. این چنین بود که وی با تشکیل این کانون عملاً به طور رسمی مبارزه خود را علیه رژیم طاغوت آغاز کرد. پس از کودتای ۲۸ مرداد 1332 مرحوم طالقانی به مبارزات خود علیه رژیم ادامه داد تا اینکه ساواک وی را به جرم مخفی کردن نواب صفوی در خانه‌اش دستگیر کرد و بار دیگر به زندان انداخت اما این زندان کوتاه و موقتی بود و طالقانی به زودی آزاد و فعالیت دوباره را آغاز کرد. آیت‌الله طالقانی در سال ۱۳۳۸ به همراه میرزا خلیل کمره‌ای در کنفرانس بیت‌المقدس شرکت کرد و از طرف آیت‌الله بروجردی برای رساندن پیام ایشان به شیخ شلتوت راهی مصر شد. طالقانی در جریان نهضت ملی نفت مبارزات فراوانی داشت و نقش موثری در آن ایفا کرد. وی در تهران با روحانیون مدافع نهضت ملی و چهره‌هایی مانند مهدی بازرگان و سحابی همراهی کرد و در سال ۱۳۴۰ به جمع بنیانگذاران نهضت آزادی ایران پیوست.

آیت‌الله طالقانی به دنبال مبارزات و فعالیت‌های سیاسی‌ در سال ۱۳۴۱ همراه با اعضای نهضت آزادی برای مدتی به زندان رفت و بار دیگر در سال ۴۲ پس از قیام ۱۵ خرداد دستگیر و به 10 سال زندان محکوم شد که البته در سال 1346 به دنبال عفو عمومی آزاد شد. مسجد هدایت در طول سال‌های ۴۰ و ۴۱ محل حضور صد‌ها بلکه هزاران نفر از مشتاقان نهضت اسلامی بود، از این رو سخنرانی‌های آیت‌الله طالقانی همواره مورد استقبال مردم و جوانان بود.

آیت‌الله طالقانی که از سوی امام و انقلابیون به عنوان ابوذر انقلاب نامیده می‌شد، در نخستین ساعات سحرگاه نوزدهم شهریور سال ۱۳۵۸ پس از سال‌ها تلاش خستگی‌ناپذیر، فعالیت سیاسی و مبارزه با رژیم پهلوی در اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت و به دیدار معبودش شتافت. پیکر آیت‌الله طالقانی‌‌ همان روز در میان اندوه هزاران نفر از مردم تهران تشییع و طی مراسمی باشکوه در بهشت‌زهرای تهران به خاک سپرده شد.

براساس داده‌های سایت موسسه خانه کتاب، از زمان زندگانی آیت‌الله طالقانی تا شهریورماه سال 1394، 88 عنوان کتاب درباره آیت‌الله محمود طالقانی یا به قلم خود او منتشر شده که از این مجموعه 60 اثر چاپ نخست و 28 عنوان کتاب چاپ مجدد است. 88 عنوان اثر این حوزه نیز تالیفی است. ناشران تهرانی 76 عنوان و ناشران شهرستانی 12 عنوان کتاب در این زمینه منتشر کرده‌اند.

8 عنوان کتاب نیز در حوزه کودک و نوجوان به چاپ رسیده است. با نگاهی به مجموعه آثار منتشر شده می‌توان دریافت که کمترین آثار در دهه 60 یعنی زمانی که کمترین فاصله زمانی را با مرگ ایشان داشته منتشر شده است. این در حالی است که در دهه 80 و به‌ویژه 90 آثار بسیار بیشتری درباره شخصیت و اندیشه‌های مرحوم طالقانی به چاپ رسیده است.

نکته قابل ذکر دیگر، کمبود پرداخت عمیق به اندیشه‌ها و آثار وی است و بیشتر آثار منتشر شده درباره ایشان صرفاً زندگی‌نامه بوده و درباره آثار وی نیز کمتر نقد و یا شرحی نوشته شده است. در ادامه این گزارش گزیده‌ای از کتاب‌های منتشر شده با کلید واژه آیت‌الله طالقانی آمده است.
 

• پيك آفتاب: كارنامه و انديشه‌نامه آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

محمد اسفندياري - شركت سهامي انتشار - 692 صفحه - رقعي (گالينگور) - چاپ 1 سال 1393 - 1000 نسخه - 350000 ريال
 

• رساله‌اي در باب حكومت:  طالقاني نظريه‌پرداز دموكراسي شورايي در جمهوري اسلامي ايران

محمد بسته‌نگار - صمديه - 108 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1393 - 500 نسخه - 50000 ريال
 

• سيد محمود طالقاني:  نگاهي به زندگي و زمانه مرحوم آيت‌الله طالقاني

مينا چوپاني - ميراث اهل قلم - 96 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 1 سال 1393 - 3000 نسخه - 26000 ريال
 

• چشمه‌ي جاري:  درباره‌ي مسجد هدايت

سيدحسين يحيوي - كتاب قاف - 80 صفحه - جيبي (شوميز) - چاپ 1 سال 1392 - 1500 نسخه - 45000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني و گروه‌هاي سياسي

علي كردي - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 296 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1392 - 1500 نسخه - 75000 ريال
 

• خاطرات مستند سيدهادي خسروشاهي درباره:  آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

سيدهادي خسروشاهي - كلبه شروق - 232 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1392 - 1000 نسخه - 50000 ريال
 

• سيدمحمود طالقاني:  زندگي و شيوه قرآني

ابوالفضل خوش‌منش - صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران (سروش) - 300 صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1392 - 140000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني

علي‌اصغر جعفريان - موسسه‌ فرهنگي‌ مدرسه ‌برهان - 120 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 7 سال 1391 - 3100 نسخه - 31000 ريال
 

• روزي مردي برخاست:  زندگي‌نامه‌ي داستاني حضرت آيت‌الله طالقاني

محمدرضا محمدي‌پاشاك -  ويراستار: احمد بروجردي - شركت انتشارات سوره مهر - 224 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 14 سال 1390 - 3000 نسخه - 35000 ريال
 

• تك درختي در كوير:  روايتي داستاني از زندگي آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

زهرا حيدري -  ويراستار: محمدمهدي عقابي - سوره مهر - 136 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 3 سال 1390 - 2500 نسخه - 25000 ريال
 

• ابوذر انقلاب (سيري در زندگي و مبارزات آيت‌الله سيدمحمود طالقاني)

سعيده محتشمي‌پور - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 240 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 2 سال 1390 - 3000 نسخه - 27000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني و تفسير پرتوي از قرآن

سيدمحمدمهدي جعفري -  زيرنظر: اكبر ثقفيان -  زيرنظر: علي اوجبي - خانه كتاب - 242 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 2 سال 1390 - 3000 نسخه - 48000 ريال
 

• مجموعه آثار (2):  آيت‌الله سيد محمود طالقاني (ره)

به‌اهتمام: موسي فقيه‌حقاني - موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران- شهرداري تهران-  معاونت امور اجتماعي - 632 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1390 - 5000 نسخه - 60000 ريال
 

• مجموعه آثار (1):  آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

به‌اهتمام: سيدهادي خسروشاهي - موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران- شهرداري تهران-  معاونت امور اجتماعي و فرهنگي - 424 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1390 - 5000 نسخه - 60000 ريال
 

• ابوذر انقلاب (سيري در زندگي و مبارزات آيت‌الله سيدمحمود طالقاني)

سعيده محتشمي‌پور - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 240 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 1 سال 1390 - 2500 نسخه - 22000 ريال
 

• طالقاني و دگرگوني تاريخ: پژوهشي در اسناد و انديشه‌ها

سيدمحمدحسين ميرابوالقاسمي - شركت ‌انتشارات قلم - 674 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1389 - 1500 نسخه - 127000 ريال
 

• مجموعه مقالات همايش بررسي انديشه‌هاي قرآني و اقتصادي آيت‌الله سيد محمود طالقاني

تهيه كننده:  مركز مطالعات قرآن -  تهيه كننده:  مركز مطالعات اقتصادي دانشگاه مفيد - دانشگاه علوم انساني مفيد - 434 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1389 - 1000 نسخه - 55000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني

علي‌اصغر جعفريان - سازمان‌ پژوهش ‌و برنامه ‌ريزي ‌آموزشي-  ‌انتشارات ‌مدرسه - 120 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 6 سال 1389 - 1650 نسخه - 16000 ريال
 

• زندگينامه سياسي آيت‌الله طالقاني

عليرضا ملائي‌تواني -  ويراستار: لاله خاكپور - نشر ني - 496 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 2 سال 1389 - 1000 نسخه - 68000 ريال
 

• زندگي و مبارزات آيت‌الله طالقاني

تدوين: حشمت‌الله عزيزي - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 336 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1388 - 2000 نسخه - 30000 ريال
 

• طالقاني از نگاهي ديگر

اسدالله بادامچيان -  مريم قاسم‌زاده - انديشه ناب - 256 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1388 - 3000 نسخه - 37000 ريال
 

• زندگينامه سياسي آيت‌الله طالقاني

عليرضا ملائي‌تواني -  ويراستار: لاله خاكپور - نشر ني - 496 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1388 - 1100 نسخه - 68000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني

فاطمه طالقاني‌نژاد - فانوس دانش - 60 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1388 - 1200 نسخه - 10000 ريال
 

• تاريخ شفاهي مسجد هدايت

تدوين: جليل امجدي - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 324 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 2 سال 1387 - 2000 نسخه - 25000 ريال
 

• طالقاني فريادي در سكوت:  سيري كوتاه:  در زندگي و انديشه‌هاي بلند آيه‌الله طالقاني

سيدمحمدحسين ميرابوالقاسمي -  مقدمه: سيدمحمدمهدي جعفري - شركت سهامي انتشار - 746 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - وزيري (گالينگور) - چاپ 2 سال 1387 - 1500 نسخه - 275000 ريال
 

• آيت‌الله سيدمحمود طالقاني به روايت اسناد

تدوين: سليمان حيدري - مركز اسناد انقلاب اسلامي - 280 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1386 - 2000 نسخه - 20000 ريال
 

• مجموعه شعر دل‌گپي خودماني (با گويش طالقاني)

تيمور توكلي - ملرد - 56 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1385 - 1000 نسخه - 10000 ريال
 

• زندگي‌نامه-  انديشه‌ها و مبارزات آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

تهيه كننده:  گروه‌پژوهش‌هاي‌تاريخي‌شركت‌انتشارات‌قلم - قلم - 100 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 2 سال 1385 - 1000 نسخه - 6500 ريال

• طالقاني سرود

محمدعلي صالحي - قاضي - 128 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1385 - 2000 نسخه - 12000 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني ابوذر امام

علي محمدي -  ويراستار: مهدي محدثي - نورالسجاد - 112 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1384 - 1500 نسخه - 6000 ريال
 

• روش‌ها و آراي قرآني طالقاني

علي خوشگواري - قلم - 208 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1384 - 1100 نسخه - 20000 ريال
 

• بررسي تفسير پرتوي از قرآن

گردآورنده: حسينعلي طاهري -  زيرنظر: محمد سميعي - صبح صادق - 86 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1384 - 2200 نسخه - 9000 ريال
 

• آيه‌ي رحمت:  گفتارها و سروده‌هايي درباره‌ي مجاهد مصلح آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

گردآورنده: سيدجواد ميرسليمي -  ويراستار: محمد لامعي - رامند - 400 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1384 - 4000 نسخه - 35000 ريال
 

• حقوق بشر در جهان امروز:  مجموعه مقالات كنگره بررسي مسائل اساسي حقوق بشر در جهان امروز

- انتشار - 418 صفحه - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1384 - 1500 نسخه - 45000 ريال
 

• پيك آفتاب:  پژوهشي در كارنامه زندگي و فكري آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

محمد اسفندياري - صحيفه خرد - 560 صفحه - وزيري (سلفون) - چاپ 1 سال 1383 - 2000 نسخه - 45000 ريال
 

• آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

- مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات - 716 صفحه - (در3جلد ) - جلد 3 - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1382 - 3000 نسخه - 35000 ريال
 

• آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

- مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات - 740 صفحه - (در3جلد ) - جلد 2 - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1382 - 3000 نسخه - 37000 ريال
 

• زندگي‌نامه-  انديشه‌ها و مبارزات آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

تهيه كننده:  گروه‌پژوهش‌هاي‌تاريخي‌شركت‌انتشارات‌قلم - قلم - 100 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 1 سال 1382 - 2000 نسخه - 5500 ريال
 

• آيت‌الله طالقاني

علي‌اصغر جعفريان - سازمان‌ پژوهش ‌و برنامه ‌ريزي ‌آموزشي-  ‌انتشارات ‌مدرسه - 120 صفحه - پالتويي (شوميز) - چاپ 1 سال 1382 - 5000 نسخه - 5500 ريال
 

• طالقاني فريادي در سكوت:  سيري كوتاه:  در زندگي و انديشه‌هاي بلند آيه‌الله طالقاني

سيدمحمدحسين ميرابوالقاسمي -  مقدمه: سيدمحمدمهدي جعفري - شركت سهامي انتشار - 940 صفحه - (در2جلد ) - جلد 2 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1382 - 1500 نسخه
 

• طالقاني فريادي در سكوت:  سيري كوتاه:  در زندگي و انديشه‌هاي بلند آيه‌الله طالقاني

سيدمحمدحسين ميرابوالقاسمي -  مقدمه: سيدمحمدمهدي جعفري - شركت سهامي انتشار - 742 صفحه - (در2جلد ) - جلد 1 - وزيري (گالينگور) - چاپ 1 سال 1382 - 1500 نسخه
 

• آيت‌الله سيدمحمود طالقاني

- مركز بررسي اسناد تاريخي وزارت اطلاعات - 608 صفحه - جلد 1 - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1381 - 3000 نسخه - 25000 ريال
 

• شورا و آزادي:  بحثي در انديشه سياسي آيت‌الله طالقاني

علي شيرخاني -  ويراستار: محمود حاتمي - آفتاب سبا - 400 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1381 - 3000 نسخه - 22000 ريال
 

• مصدق از ديدگاه طالقاني:  سخنراني آيت‌ا000 طالقاني در احمدآباد به مناسبت سالروز درگذشت دكتر مصدق

مقدمه: محمد بسته‌نگار - قلم - 32 صفحه - رقعي (گلاسه) - چاپ 3 سال 1379 - 2000 نسخه - 1500 ريال
 

• راهي كه نرفته‌ايم:  مجموعه مقالات برگزيده از بيست سال‌نشريه پيام هاجر درباره آيت‌الله سيد محمود طالقاني

تهيه و تنظيم: مهدي غني - مجتمع فرهنگي آيت‌الله طالقاني - 432 صفحه - رقعي (شوميز) - چاپ 1 سال 1379 - 3000 نسخه - 13000 ريال
 

• حكايت‌هايي از زندگي آيه‌الله طالقاني

گردآورنده: شعبانعلي لامعي - قلم - 288 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1376 - 5000 نسخه - 8500 ريال
 

• طالقاني به روايت تصوير

موسسه‌اسلامي‌زنان - سروش - 52 صفحه - وزيري - چاپ 1 سال 1364 - 5000 نسخه - 120 ريال
 

• بابا محمود:  زبان گوياي حق

عباس يزدي - بنياد - 27 صفحه - چاپ 1 سال 1363
 

• تبيين رسالت براي قيام به قسط

سيدمحمود طالقاني - بنياد فرهنگي آيه‌الله طالقاني- انتشار - 95 صفحه - چاپ 1 سال 1360
 

• طالقاني و تاريخ

بهرام افراسيابي -  سعيد دهقان - نيلوفر - 557 صفحه - چاپ 1 سال 1360 - 450 ريال
 

• محاكمات و خاطرات پدر طالقاني به قلم و خط خودشان

بهرام افراسيابي - جنبش - 156 صفحه - رقعي - چاپ 1 سال 1359 - 10000 نسخه - 200 ريال
 

• طالقاني پدر مجاهدين

- انجمن‌هاي دانشجويان مسلمان دانشگاهها و مدارس عالي - 390 صفحه - رقعي - چاپ 1 سال 1359 - 20 ريال
 

• بحران كردستان

سيدمحمود طالقاني - ناس - 32 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• بابا محمود زبان گوياي حق

عباس يزدي - بنياد - 27 صفحه - چاپ 2 سال 1359
 

• طالقاني سنگري كه مستضعفين از آن بر امپرياليسم ارتجاع شوريدند

زمان - سيد جمال- مستضعفين - 59 صفحه - رقعي - چاپ 2 سال 1359 - 50 ريال
 

• آينده بشريت ازنظرمكتب ما

سيدمحمود طالقاني - سيد جمال - 72 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• مجموعه دو سخنراني آيت‌الله طالقاني

- حزب جمهوري اسلامي - 43 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• طالقاني و آرزوهاي آرزومانده

حسن توانايان‌فرد - ستاره آزادي - 30 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• طالقاني نيم قرن مقاومت

- ارشاد (بنياد شريعتي) - 19 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• از تاريخ بياموزيم

سيدمحمود طالقاني - بي نا - 61 صفحه - چاپ 1 سال 1359 - 35 ريال
 

• ابوذر زمان آيت‌الله طالقاني

عبدالامير فولادزاده - اعلمي - 40 صفحه - چاپ 1 سال 1359
 

• از آزادي تا شهادت

رسا - چاپ 2 سال 1359
 

• توحيد از نظر اسلام

سيدمحمود طالقاني - پيام آزادي - 52 صفحه - چاپ 1 سال 1358
 

• پدر طالقاني:  بيوگرافي-  زندگي انقلابي-  راه و رحلت مجاهد كبير ...

پرويز صبري - بي نا - 83 صفحه - چاپ 1 سال 1358
 

• زندگي و مبارزات مجاهد نستوه آيت‌الله طالقاني

اسكندر دلدم -  زيرنظر: مجيد عطائي - بهروز - 171 صفحه - چاپ 1 سال 1358
 

• خطبه‌هاي نماز جمعه و عيد فطر

سيدمحمود طالقاني - مجاهدين خلق ايران - 55 صفحه - رقعي - چاپ 1 سال 1358 - 40 ريال
 

• آخرين خطبه و شرح زندگي و مبارزات مجاهد كبير آيت‌الله طالقاني

سيدمحمود طالقاني - دانشگاه اهواز-  انجمن دانشجويان مسلمان - 23 صفحه - جيبي - چاپ 1 سال 1358 - 15 ريال
 

• سخنراني تاريخي آيت‌الله طالقاني بر مزار دكتر مصدق

سيدمحمود طالقاني - فرزاد - 32 صفحه - وزيري (شوميز) - چاپ 1 سال 1358
 

• ع‍ال‍م‌ خ‍ل‍ق‍ت‌ از ن‍ظر ق‍رآن‌-  ب‍ض‍م‍ي‍م‍ه‌ خ‍ات‍م‍ي‍ت‌ و اج‍ت‍ه‍اد زن‍ده‌ و ت‍رب‍ي‍ت‌ از ن‍ظر ق‍رآن‌ و پ‍دي‍ده‌ دي‍ن‌

سيدمحمود طالقاني - ناصر - 64 صفحه - چاپ 2 سال 1358
 

• شهادت و شورا:  خطبه‌هاي نماز جمعه آيت‌الله طالقاني

محمود طالقاني - بنياد فرهنگي طالقاني قلم - 68 صفحه - چاپ 2 سال 1358
 

• آينده بشريت از نظر مكتب ما:  متن كامل سخنراني محمود طالقاني در جشن شعبان

سيدمحمود طالقاني - دانشگاه فردوسي - 72 صفحه - چاپ 1 سال 1358