به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آیین رونمایی کتاب «پرسمان یاد» با حضور علیرضا کمری، معصومه رامهرمزی، محمد‌رضا سنگری، گلعلی بابایی، ابوالفضل رضوی و محسن حسام مظاهری عصر دوشنبه 6 اردیبهشت 1395 در سرای اهل قلم برگزار شد.

«پرسمان یاد» نقشه راه خاطره‌نگاری
در ابتدای این برنامه گلعلی بابایی گفت: با مطالعه این کتاب خودتان درباره زحمتی که برای نگارش آن رفته‌ است، قضاوت خواهید کرد. پرسمان یاد کتابی است که حتی انتشار خبر آن توانست خلاء نبود آن را در ادبیات ما یادآور شود.

رییس سابق سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس، با اشاره به معضلات موجود در نوشتن کتاب‌هایی با موضوع خاطره دفاع مقدس، گفت: متاسفانه امروزه آثاری چاپ می‌شوند که حتی استاندارد اولیه را ندارند و فقط هدر دادن بودجه و کاغذ است. امیدوارم «پرسمان یاد» بتواند راهنمایی بر خاطره‌نگاری جنگ باشد و نقشه‌راهی برای کسانی باشد که در این زمینه فعالیت می‌کنند تا بتوانند خاطره‌نگاری را با اسلوب و روش‌های تخصصی انجام دهند.
 
ضعف دانش خاطره‌نگاری
سپس معصومه رامهرمزی یکی از خاطره‌نگاران عضو شورای خاطره به چگونگی شکل‌گیری این کتاب اشاره کرد و گفت: جلسات ما گاهی چندین ساعت طول می‌کشید و جلسات حاشیه‌ای هم داشتیم که اگر نوشته می‌شدند، حجم کتاب بسیار بیشتر از این بود. این نشان می‌دهد که ظرفیت خاطره‌نگاری و خاطره‌نویسی جنگ بسیار گسترده و نیازمند تولید دانش است.
 
نویسنده «یکشنبه آخر» با ابراز تاسف از این‌که در این سال‌ها چندان به دانش خاطره‌نگاری پرداخته نشده است، افزود: استاد کمری صاحب چندین کتاب در حوزه خاطره‌نگاری است اما این آثار نیازمند به روز شدن بود. مجموعه‌ای که در سازمان ادبی و هنری حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس شکل گرفت که به مقوله خاطره پرداخت. ما در این جمع به قرار‌هایی رسیدیم و اساس کار را بر مسائل پایه‌ای گذاشتیم؛ از جمله آموزش. سعی کردیم جلسه‌های آموزشی یک روزه برای چند استان هم‌جوار برگزار کنیم و به پرسش‌هایی که مطرح می‌شد پاسخ دهیم.
 
وی ادامه داد: ما بر مبنای پرسش‌های مطرح شده، با استاد علیرضا کمری جلسه‌هایی برگزار کردیم. اتفاق خوبی که رخ داد این بود که جمع بر این مساله تاکید داشتند که خاطره‌نگاری جنگ باید وارد حوزه شناختی شود. کتاب‌های اجتماعی جنگ معطوف به حوزه خاطره است. اگر به مسائل مطرح شده توجه نکنیم، شاهد گسست‌های بیشتری در آینده خواهیم بود.

رامهرمزی تاکید کرد: با پرسش‌هایمان کوشیدم موضوع‌ها را کالبد‌شکافی کنیم و از جهات گوناگون به هر موضوع بپردازیم. همه این نکات معطوف به مطالعه کتاب است که خوانده شود و ایراد‌های آن در چاپ بعدی برطرف شود.

کتاب عصاره تمام آثار علیرضا کمری است
سپس محمد‌رضا سنگری گفت: تمام آثار استاد کمری را خوانده‌ام. به گونه‌ای کتاب «پرسمان یاد» را می‌توانیم عصاره تمام کتاب‌های استاد کمری بدانیم. کمری تمام پاسخ‌ها را صریح داده است اما گاهی از تفصیل بحث خود‌داری کرده‌ چرا که فرض را بر این گذاشته‌ که پرسشگران تمامی آثار را خوانده‌اند.

وی ادامه داد: پرسشگران این کتاب 9 نفر هستند اما متاسفانه همه آن‌ها در سیر کتاب پرسش ندارند و گاه با سکوت‌های بسیار طولانی از سوی آن‌ها در میان پرسش‌ها مواجهیم. شاخص‌ترین پرسشگر رامهرمزی است که جای درنگ دارد. پرسشگران این‌که چه باید پرسید را برای خود مشخص می‌کردند. با فردی روبه رو بودند که دست کم بیست سال غور خوبی در حوزه خاطره‌نگاری داشته است.
 
«چگونه باید پرسید؟» هم مساله دیگری بود که سنگری به آن اشاره کر و گفت: گاهی فقر هماهنگی را در چگونه پرسیدن می‌بینیم. این که کدام پرسشگر، چه سوالی بپرسد هم مهم است. تکثر سوالات گسست‌ها و بازگویی‌هایی را در کتاب ایجاد کرده است. ترتیب، تقدم و تاخر سوال‌ها مشخص نشده است. آیا واقعا نخستین سوال بحث غیبت نویسنده است؟ زمانی که هنوز از چیستی خاطره گذر نکرده‌ایم!
 
این پژوهشگر یادآور شد: پرسشگران از اقناع شدن یا نشدن نیز مخاطب را آگاه نمی‌کنند؛ مگر یک مرتبه که خانم رامهرمزی می‌گوید قانع شدم. برخی سوال‌ها از سوی پرسشگران تکرار شده است. بهتر بود مدیریت بحث صورت می‌گرفت. مدیریت زایش سوال هم بسیار مهم است که صورت نگرفته. در مصاحبه‌ها با سه آفت نابودگی، نبودگی و ربودگی روبه روییم.
 
وی در توضیح مفهوم ربودگی گفت: مقصود این است که «بحث» پرسشگر را می‌رباید و باید مراقب بود. گاه کلمه‌ای که مصاحبه شونده تکرار می‌کند، از سوی پرسشگر ربوده می‌شود. مثلا بارها در کتاب می‌بینیم که رامهرمزی از کلمه «گشتاگشت» استفاده کرده است. این واژه در دایره لغت او نیست اما در جریان بحث این کلمه ربوده است. «ربودگی پاسخگو» هم نکته مهمی است و بارها و بارها در این کتاب پاسخگو به سرقت رفته است.
 
سنگری منظور خود از نبودگی را خارج شدن پاسخگو از بحث دانست و گفت: نابودگی هم به این مفهوم است که پرسشگر اهل این موضوع نبود و در این حلقه قرار گرفته است که متاسفانه شماری از پرسشگران کتاب چنین‌اند. برخی حتی فقط دغدغه‌های تکمیل کتاب خود را داشته‌اند.

در پایان این برنامه از کتاب «پرسمان یاد» رونمایی شد.
گزارش تکمیلی این برنامه به زودی منتشر می‌شود.