مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب در این آیین اظهار کرد: از سالیان گذشته کتاب‌آرایی در ارائه محتوای خوب و حتی محتوای بد کتاب‌ها تأثیر بسزایی داشته است. سابقه ما ایرانی‌ها در این زمینه کم‌نظیر و مثال‌زدنی است. امروز به هر موزه‌ای در دنیا سر بزنید، نمونه‌ای شگرف از کتاب‌آرایی ایرانی را می‌بینید، اما باید تأسف بخوریم زیرا این نمونه‌ها در کشورهای اروپایی و آمریکا نگهداری می‌شود و لذت تماشایش هم برای مردمان آن کشورهاست.
وی افزود: از ۲۰۰ سال پیش که صنعت چاپ وارد ایران شد، هنر کتاب‌آرایی به آن دلیل که دستی و تک‌نسخه‌ای بود از چاپ فاصله گرفت، بنابراین هنرنمایی سابقی که درباره‌اش توضیح دادم در کتاب‌های چاپی مشهود نبود، اما از دوره‌ای به بعد، چاپ سنگی به آن دلیل توسعه یافت که هنرمندان توانستند ویژگی‌های دیگری را به این وسیله در معرض تماشا قرار دهند. دقیقا در اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹، اروپایی‌ها گوی سبقت را از ما ربودند و توانستند با استفاده از ابزاری که در اختیار داشتند، حضور هنر را در کتاب‌ها توسعه دهند.
غلامی‌جلیسه درباره برگزاری دومین دوره «نشان شیرازه» در خانه هنرمندان گفت: امروز ما در کشورمان طراحان گرافیک، صفحه‌آراها و مدیران هنری بسیار خوبی داریم. این جشنواره علاوه بر تقدیر و تشکر از تعدادی از این هنرمندان، می‌تواند گوشزدی به ناشران باشد تا بیشاز گذشته از قدرت و امکان حضور این هنرمندان در حوزه نشر استفاده کنند.
توجه به شکل و ظاهر کتاب برای تعامل بهتر با نشر بین‌الملل
محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز به‌عنوان سخنران در این آیین بیان کرد: موضوع کتاب‌آرایی و نقشی که هنرمندان ما در حوزه های‌گرافیک، طراحی و تصویرگری دارند و برگزاری جشنواره‌ای برای گرامیداشت این تلاش‌ها، موضوعی به‌جا است. آنطور که من اطلاع دارم هرساله نمایشگاهی در لایپزیک برگزار می‌شود که مربوط به ویژگی‌های بصری کتاب و صنعت چاپ است و چند سالی است آثاری از کشور ما به آنجا فرستاده شده است. مسئله اینجاست که در مورد حضور در چنین اتفاق‌های فرهنگی برنامه‌ریزی کافی وجود نداشته است.
وی افزود: اگر تعامل جاری میان ما و ناشر بین‌المللی را درنظر بگیرید، توجه به شکل و ظاهر ارائه کتاب می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای را برای برقراری هر چه‌بهتر این تعامل ایفا کند. طراحی کتاب نه تنها در جذب آنی مخاطبان کتاب مؤثر است، بلکه در انتقال مفاهیم موجود در کتاب هم نقش بسزایی دارد.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با تأکید بر لزوم افزایش میزان ارتباط با کشورهای خارجی در زمینه کتاب گفت: متأسفانه تا امروز عمده ارتباطی که ما با نشر بین‌الملل داشته‌ایم، صرف گرفتن محتوا و ترجمه آن شده است. اگر تاریخ نشر کشور را به سه دوره از ۱۱۰ سال پیش تا ابتدای دهه ۳۰، از دهه ۳۰ تا انقلاب و بعد از انقلاب تقسیم کنیم، در می‌یابیم امروز توجه بیشتری به کتاب‌آرایی صورت می‌گیرد. در اینجا می‌خواهم از زنده‌یاد محمد زهرایی یاد کنم که در مورد طراحی و کتاب‌آرایی اهمیت و جدیت فراوانی داشت؛ او می‌گفت کتاب باید زیبا باشد. آثاری هم که منتشر می‌کرد بیانگر همین ایده بود. کتاب‌های نشر او از حیث ظاهر زیبا بود و آن‌ها که با آقای زهرایی رفاقت و همنشینی داشتند از تجربه گرانبهایش استفاده می‌کردند.
وی ادامه داد: ناشران امروز هم باید از این ظرفیت‌ها استفاده کنند. زمانی کتاب‌های حوزه کودک ما شانس جدی برای معرفی کتاب ایرانی به جهانیان بود، اما امروز شاهد این رویه هستیم که بعضی ناشران برای دوری از پرداخت هزینه طراحی به هنرمند داخلی، حق نشر کتاب‌های خارجی را با قیمتی بسیار نازل می‌خرند و همین منفعت آنی آن‌ها را از منفعت‌های بلندمدت مادی و معنوی دور می‌کند. دوستان فعال در حوزه نشر حتی در مورد کتاب‌های خوب هم باید تلاش کنند تا محتوای خوب و ظاهر زیبا با هم همراه شوند؛ این راهی است که در عرصه جهانی هم آزموده شده و کارایی آن مشخص است.
«نشان شیرازه»؛ متر و معیاری برای هنر طراحی کتاب در ایران
کیانوش غریب‌پور، دبیر علمی «نشان شیرازه» نیز در این آیین اظهار کرد: «نشان شیرازه» بناست برای ارزیابی بخشی از نشر که در ادبیات و فیزیک کتاب مؤثر است، هرساله برگزار شود. ضمن تشکر از آقای دکتر کامران افشارمهاجر و تیم داوری که سال گذشته اولین دوره جایزه طراحی کتاب را داوری کردند، از همه کسانی که در برگزاری دومین دوره این جایزه من و همکارانم را یاری کردند، تشکر می‌کنم.
وی افزود: یک دهه پیش ما ایرانی‌ها در حوزه طراحی پوستر سرآمد بودیم، اما امسال در جشنواره داخلی نتوانستیم یک طراح جلد پیدا کنیم و به او جایزه بدهیم؛ همه جلدها مشکلاتی داشتند. جامعه نشر امروز بخشی از طراحان را پس زده است، همان‌طور که سینماگران سراغ نابازیگر می‌روند، ناشران همه سراغ ناطراحانی رفته‌اند و به آن‌ها سفارش کار می‌دهند. من با بعضی دوستان که از عبارت صنعت نشر در مورد آنچه امروز کتاب‌های ایرانی را به بازار می‌فرستد، استفاده می‌کنند، مخالفم زیرا اگر صنعت نشری در کار بود، هیچ طراح گرافیکی جرات نداشت بگوید من بیشتر می‌فهمم و بعد مقدمه جدایی ناشران و طراحان حرفه‌ای فراهم نمی‌شد، چون مسئله بر سر یک کار تیمی است و همه باید به آگاهی‌های یکدیگر احترام بگذاریم.
غریب‌پور با ابزار امیدواری برای تبدیل «نشان شیرازه» به متر و معیاری در سال‌های آینده در حوزه کتاب، گفت: هنر طراحی کتاب یعنی اینکه طراح در یک فضای زیرپوستی و خاموش هنرش را نشان دهد، اما امروز طراحان صفحه‌آرایی را به صحنه تاخت‌وتاز هنری تبدیل می‌کنند و تعریفشان از حضور هنری تغییر کرده است. امیدوارم در سال‌های آینده «نشان شیرازه» به متر و معیاری تبدیل شود که در ادامه برگزاری‌اش کتاب‌های عالی از زیبایی‌شناسی داشته باشیم.
دبیر علمی «نشان شیرازه» ادامه داد: داوران امسال در فضای زنده کتاب‌آرایی نفس می‌کشند و مبتلای مسائلی هستند که در این حوزه وجود دارد. گرچه دلیل صاحبنظر بودن داوری طولانی شد، اما ماحصل کار به نحوی است که می‌تواند در سال‌های آینده با سیاستگذاری‌های پیش‌بینی‌شده، راهگشای طراحی کتاب در ایران باشد.
اهدای جوایز برگزیدگان «دومین سالانه هنر طراحی کتاب ایران (نشان شیرازه)» با حضور حجت‌الاسلام محمود دعایی، مجید غلامی جلیسه، محمود آموزگار، قباد شیوا، کیانوش غریب‌پور و نجفقلی حبیبی، پایان‌بخش این آیین بود.
نظر شما