به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شصتمین نشست ترویج خواندن با عنوان «محیط زیست و ترویج خواندن» با حضور علی گلشن، عباس جهانگیریان و جمعی از مربیان کانون پرورش فکری و کتابداران، عصر دوشنبه(28 فروردین 1396) در کتابخانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

علی گلشن، مولف مجموعه «پستانداران ایران» در این نشست به اصول ترویج حفاظت از محیط‌ زیست اشاره کرد و گفت: در زمانه‌ای که ما زندگی می‌کنیم به واسطه شرایط خاص زندگی روزمره، ارتباط کودکان با دنیای طبیعی قطع شده است. آنها به‌شدت درگیر فضای مجازی و بازی‌های کامپیوتری هستند و بیشتر وقت خود را صرف بازی‌ می‌کنند. خیلی از خانواده‌ها فرصت ندارند بچه‌ها را به طبیعت ببرند تا آنها طبیعت را لمس کنند. نسبت به گذشته که انسان‌های کوچ‌نشین با عناصر طبیعت مأنوس بوده، ارتباط ما با طبیعت قطع شده و آشنایی کمی با محیط‌ زیست داریم.
 
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: کودکان و نوجوانان گروهی هستند که باید سرمایه‌گذاری بیشتری روی آنها داشته باشیم و شوق دوستی با طبیعت را در آنها ایجاد کنیم تا در آینده بتوانند به داد حیات‌وحش و طبیعت برسند. در این میان کتاب‌ها نقش بسیار مهمی در جلب توجه کودکان و نوجوانان به محیط زیست دارند. این در حالی است که ما مرجع مناسبی برای کودکان نداریم و این مسئله من را وادار کرد که به تحقیق و پژوهش و تولید کتاب در این زمینه بپردازم. به این امید که با این آثار بتوانم انگیزه و شوق لازم را در بچه‌ها ایجاد کنم تا به سمت محیط‌ زیست بروند.
 
وی در ادامه به بیان تجربه‌هایش در طول نوشتن کتاب «سگ‌سانان و کفتارها» اشاره کرد و گفت: برای نوشتن داستان‌های این کتاب سفرهایی را به مناطق مختلف کشور مانند زابل و سیستان‌وبلوچستان داشتم و در آنجا با بچه‌ها دیدار و گفت‌وگو کردم. به نظر من دیدار نویسندگان با کودکان و نوجوانان نقش بسزایی در جذب بچه‌ها به‌ مطالعه و کتابخوانی و علاقه‌مند کردنشان به حیات وحش و طبیعت دارد.
 
وی ادامه داد: مجموعه هفت جلدی «پستانداران ایران» دارای دو بخش اصلی است که یک بخش آن اطلاعات علمی در مورد جانوران را در اختیار نوجوانان قرار می‌دهد و بخش بعدی نقش جاندار در تاریخ، فرهنگ، هنر، ادبیات عامه، فولکلور، قصه‌ها و افسانه‌های مردم را نشان می‌دهد. به نظر من بخش فرهنگی این مجموعه بسیار جذاب است و می‌تواند مکمل بخش علمی آن باشد.
 
به گفته این نویسنده این‌گونه کتاب‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی روی ذهن بچه‌ها نسبت به محیط زیست داشته باشد و آنها را به طبیعت و حیوانات علاقه‌مند کند. لذا این مجموعه هفت جلدی می‌تواند مرجع خوبی برای دانش‌آموزان و پژوهشگران باشد تا بتوانند اطلاعات مناسبی را در زمینه میزان دانش گذشتگان درباره محیط‌ زیست به‌دست آورند.
 
بچه‌ها را با کتاب، به محیط‌ زیست علاقه‌مند کنیم
عباس جهانگیریان، نویسنده و پژوهشگر کتاب‌های کودک و نوجوان در این نشست ابتدا به ارائه توضیحاتی درباره رمان «سایه هیولا» پرداخت و گفت: از مجموع 40 کتابی که تا به حال نوشته‌ام پنج کتاب در زمینه محیط‌ زیست بوده است. همیشه در زندگی دغدغه طبیعت و محیط‌ زیست به‌ویژه ببر مازندران را داشته‌ام و همیشه می‌خواستم در این زمینه کاری انجام دهم. لذا بدون اینکه کسی به من سفارش خاصی دهد تصمیم گرفتم راجع‌به‌ محیط‌ زیست بنویسم.
 
این نویسنده بیان کرد: ببر مازندران باشکوه‌ترین ببر جهان بوده که متاسفانه منقرض شده است. ببر ایرانی آنقدر باشکوه بوده که وقتی در روم باستان می‌خواستند به کسی مقام گلادیاتوری اعطا کنند از او می‌خواستند تا با دو ببر ایرانی همزمان کشتی بگیرد. من در کتاب «سایه هیولا» دو روایت موازی را مطرح کرده‌ام؛ یکی روایت دوستیِ دختری به نام مارال که پدرش رئیس پارک ملی گلستان است با یک پلنگ و روایت دوستیِ دختری به نام لاله با یک ببر ایرانی. برای نوشتن این کتاب سه‌بار به پارک ملی گلستان سفر کردم و مدتی در کنار محیط‌بان‌‌ها بودم و با سختی کار آنها، فضا، محیط و جغرافیای منطقه آشنا شدم و سعی کردم موقعیتی باورپذیر برای مخاطبان ایجاد کنم. با اینکه کانون کتاب را به‌خوبی توزیع نکرده است و در هیچ کتاب‌فروشی، حتی کتاب‌فروشی‌های کانون، این کتاب یافت نمی‌شود اما همین تعدادی هم که توزیع شد، به‌ خوبی خوانده و دیده شد.
 
جهانگیریان درباره چگونگی علاقه‌مند کردن کودکان به محیط‌‌ زیست ایران نیز توضیح داد: در تجربه‌ای که در سفر به منطقه حفاظت‌شده داشته‌ام متوجه شدم که شکارچی‌ها همان بچه‌های پاک و معصومی هستند که در روستاهای مناطق حفاظت‌شده درس خوانده‌‌اند و بعد از چند سال شکارچی شده‌اند و به این نتیجه رسیدم که اگر ما بتوانیم بچه‌ها را در طول دوران تحصیلشان به محیط‌ زیست و طبیعت و حفاظت از آن علاقه‌مند کنیم، می‌توانیم تا حد زیادی جلوی شکار بی‌رویه و غیرقانونی را گرفته و از طبیعت و حیات‌وحش حفاظت کنیم.
 
به گفته این پژوهشگر، امروزه سازمان محیط‌ زیست حدود سه‌هزار محیط‌بان را استخدام کرده تا جلوی شکار غیرقانونی را بگیرد و به‌نوعی از محیط‌ زیست محافظت کند در حالی که ما هر چقدر شعار بدهیم نمی‌توانیم محیط‌زیست را حفظ کنیم، باید فرهنگ حفاظت از محیط‌ زیست را در کشور نهادینه کنیم.
 
به اعتقاد جهانگیریان بهتر است کتاب‌هایی که در زمینه محیط‌ زیست نوشته شده را در اختیار بچه‌های مدارس این روستاها قرار دهیم و فیلم‌هایی را درباره محیط‌ زیست برای آنها نمایش دهیم و در روزهای خاصی، نویسنده این کتاب‌ها را به مدارس بیاوریم و به بهانه نقد کتاب و فیلم، درباره محیط‌ زیست و حیات‌ وحش ارزشمند ایران در طی مطالعات میدانی برای آنها سخن بگوییم.

معماران فرهنگ در ایران فراموش شده‌اند
در ادامه نشست نویسنده رمان «هامون و دریا» اظهار کرد: چقدر خوب می‌شد که یک روز سال به نام مدرسه و محیط‌ زیست یا دانش‌آموز و محیط‌ زیست نامگذاری می‌شد و در آن روز دانش‌آموزان را به مناطق حفاظت‌شده می‌بردند تا با نویسنده‌ها و محیط‌بان‌ها در آنجا دیدار و گفتگو کنند و به روش‌های مختلفی مانند نمایش فیلم، بلندخوانی، کتابخوانی، دورخوانی کتاب و ... بچه‌ها را به خواندن کتاب درباره محیط‌ زیست علاقه‌مند کنیم. همچنین امیدوارم در فرصت‌هایی که پیش می‌آید روزی به نام مدرسه و کتاب داشته باشیم و در این روز از یک کتابدار فعال یا افرادی که در ترویج کتابخوانی فعالیت می‌کنند دعوت کنیم تا با بچه‌ها سخن بگویند و از آنها تقدیر کنند.
 
جهانگیریان یادآور شد: ما باید کاری کنیم صدایمان به گوش مسئولان در آموزش و پرورش و محیط‌ زیست برسد. توجه دولت‌ها به نویسندگان، هنرمندان، کتابداران و افرادی که معمار فرهنگ هستند می‌تواند تاثیر زیادی در ترویج کتابخوانی داشته باشد. معماران فرهنگ در ایران فراموش شده‌اند، وقتی ما به کودکانمان اطلاعاتی درباره شاملو، دولت‌آبادی، حافظ و سعدی و ... نمی‌دهیم، شک نکنیم که تابلوی ذهن آنها خالی نمی‌ماند و با اطلاعات دیگری پر می‌شود و آنها فرهنگ غربی را الگوی خود قرار می‌دهند. اگر به این منوال پیش برویم تا 20 سال آینده بچه‌های ما حتی حافظ و سعدی را هم دیگر نمی‌شناسند، باید در قدم اول به پدیدآورندگان کتاب و معماران فرهنگی توجه کنیم تا در قدم‌های بعدی کتابخوانی در مدارس و مناطق مختلف رواج پیدا کند.