به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر» تألیف سارا جوزف استاد و پژوهشگر حقوق بشر دانشگاه مانش استرالیا و همکارانش جنی شولتز و ملیسا کسن در دو جلد توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش منتشر شده است. این کتاب همزمان در پنجاه سالگی تصویب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی توسط سید قاسم زمانی ترجمه و در دسترس مخاطبانش قرار گرفته است و از منابع مهم و غنی این حوزه به شمار می‌رود.

کتاب «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر» با حضور سید قاسم زمانی، حسین شریفی طراز کوهی و پوریا عسگری در دانشگاه علوم قضائی نقد و بررسی شد.

 علی نواری دبیر نشست با بیان اینکه موضوع کتابی که در این جلسه مورد معرفی و نقد قرار گرفته، یک موضوع حقوق بشری است گفت: میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی یکی از اسناد مهم بین‌المللی است که در کنار میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اعلامیه جهانی حقوق بشر به عنوان هسته مرکزی تقنینی فعالیت‌های ملل متحد محسوب می‌شود. این کتاب، بی‌ارتباط با فعالیت‌های انجام شده در مرکز تحقیقات حقوق بشر در استرالیا که در سال 2000 تأسیس شده، نیست و نویسندگان کتاب با آن مرکز همکاری و ارتباط دارند.

زمانی مترجم کتاب با بیان اینکه با فقر علمی و منبع در این زمینه مواجه هستیم گفت: به همین دلیل من در این زمینه فعالیت‌های خود را متمرکز کردم. میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی امروز تقریباً جنبه جهانی به خود گرفته و کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که به آن نپیوسته باشد. دولت ایران هم در زمان رژیم سابق در اواسط دهه 50 به این میثاق ملحق شده بدون اینکه حق شرطی برای خود قائل شود. وجه بارز و برجسته میثاق آن است که در همان سال 1966 که میثاق به امضا رسید، پروتکل الحاقی به آن به کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد صلاحیت رسیدگی به شکایات افراد از دولتها بابت نقض حقوق مدنی و سیاسی را اعطا کرد. به تصدیق اغلب دولتها، کمیته حقوق بشر در طول فعالیت 40 ساله خود کارنامه قابل قبولی داشته است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: کتاب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزه‌ها، تفاسیر که من سال‌ها آن را کردم یک منبع بسیار غنی است که همه مواد میثاق را در پرتو رویه کمیته حقوق بشر و سایر نهادهای بین‌المللی مورد تفسیر و بررسی قرار داده است. در سال 1386 تصمیم گرفتم این کتاب را با کمک دانشجویان ترجمه کنم، کتاب در سال 1388 آماده چاپ بود، ولی به ملاحظاتی از جمله ضرورت تکمیل و ویراستاری بیشتر، این کار تا سال 1395 به تعویق افتاد. در ترجمه کتاب و یادداشت‌هایی که در پاورقی اضافه شده، سعی بر آن بوده که دخل و تصرف جزئی در آن صورت گیرد که امیدوارم در چاپ‌های بعدی اصلاحاتی صورت گرفته و ترجمه سلیس‌تر شود.

در ادامه نشست، عسگری با بیان اینکه این کتاب هم زمان در پنجاه سالگی تصویب میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ترجمه شده و از این حیث، زمان‌بندی مترجم قابل توجه است بیان کرد: کتاب سارا جوزف و همکارانش، برخلاف کتاب محشای آقای آلفرد نواک بر میثاق، تنها یک محشا نیست، بلکه متضمن بررسی رویه‌ها و پرونده‌ها نیز بوده و از این نظر یک اثر ابتکاری است.

استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی افزود: این کتاب از چند جهت ارزش ترجمه داشته است؛ نخست آن که ایران مانند کشور متبوع نویسندگان یعنی استرالیا، عضو میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است و نگاهی فارغ از دغدغه‌های دیوان اروپایی و امریکایی حقوق بشر به موضوع داشته و برای ایرانیان مفید است. دوم آن که خوشبختانه شاهد آن هستیم که قضات ایرانی در پرونده‌های مورد رسیدگی به مواد میثاق استناد می‌کنند و وجود چنین منبعی می‌تواند برای قضات و وکلا مفید باشد. سوم آن که وجود چنین منابعی می‌تواند در پیوستن ایران به پروتکل الحاقی به میثاق نقش موثری داشته باشد. 

شریفی طرازکوهی نیز در ادامه این نشست با اشاره به ترجمه کتاب در قالب یک کار تیمی، کنار هم گذاشتن سبک‌ها و سلیقه‌ها و قلم‌های متفاوت در کار ترجمه و ترکیب هماهنگ آنها را کاری دشوار و شایسته تقدیر دانست و ترجمه این کتاب را خدمت بزرگی به جامعه علمی و حقوقی کشور توصیف کرد. وی در راستای غنای بیشتر کتاب، نکاتی از نظر ساختار و محتوا مطرح و پیشنهاد کرد.

دانشیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات معتقد است، دیباچه کتاب آینه دغدغه و تلاش و تمرکز یک محقق در حوزه حقوق بشر به نظر نمی‌رسد و نیاز به بازنگری دارد. همچنین، بهتر است در پایان هر فصل، یک جمع‌بندی از مباحث توسط مترجم و محقق به عمل آید. ذکر معادل برخی اصطلاحات و همچنین موارد مشابه از رویه قضایی ایران در پاورقی مفید و ضروری به نظر می‌رسد. کتاب نیاز به فهرست اعلام برای معرفی عناوین و اسامی دارد؛ علاوه بر آن، افزودن یک فهرست تفصیلی در انتهای کتاب می‌تواند نقشه خوبی برای کتاب باشد. در نهایت، مطالب در راستای سلیس‌تر شدن ترجمه در مواردی نیازمند ویراستاری است.