حسن روحانی با بیان اینکه تاریخ انقلاب اسلامی یک نقطه آغاز و فصل جدیدی برای ملت ایران به‌شمار می‌رود، گفت: به‌گونه‌ای که می‌توانم تاریخ ایران را به قبل و بعد از انقلاب اسلامی تقسیم کنم البته من نمی‌خواهم انقلاب اسلامی را هم‌وزن دین مبین اسلام کنم اما در عین‌حال آن را نقطه عطف بسیار مهمی در تاریخ می‌دانم چرا که اگر شرایط قبل و بعد از انقلاب اسلامی را نگاه کنیم می‌بینیم که دوران قبل از انقلاب اسلامی شرایط تحقیر ملت بزرگوار ایران توسط استعمارگران و استبدادگران بود در حالی‌که پس از انقلاب اسلامی دوران عزت و شکوفایی ملت ایران در سایه حاکمیت ملی و احترام به فرهنگ دینی و ملی را داشته‌ایم.
 
رئیس قوه مجریه با اشاره به این‌که انقلاب اسلامی ایران با تکیه بر آرا مردم شکل گرفته و همچنین به هویت دین و ملی ما عزت بخشیده است، افزود: البته در این انقلاب کتاب، مکتوب، سخن و صوت نقش بسیار اساسی داشته و فرهنگ و هنر ما را وارد عالم جدیدی کرده است.
 
وی ادامه داد: بخش بزرگی از جامعه مذهبی و متدینین ما به‌دلایل زیادی از هنر اعم از نقاشی، موسیقی، تئاتر، سینما و ... فاصله گرفته بودند و محیط‌های هنری را برای فرزندانشان مناسب نمی‌دانستند حتی در آن دوره شرایط به‌گونه‌ای بود که عده‌ای ورود به دانشگاه را به‌معنای بی‌دینی می‌دانستند از سوی دیگر در آن زمان اگر کسی از حوزه به دانشگاه می‌رفت به گونه دیگری تعبیر می‌شد.
 
رئیس‌جمهوری افزود: در گذشته اگر طلبه‌ای می‌خواست درس‌های کلاسیک بخواند از حوزه و مدرسه اخراج می‌شد و باید کتاب‌هایش را زیر تشک مخفی می‌کرد. اما انقلاب اسلامی ما کاری کرد که اقشار مختلف جامعه اسلامی به هم متصل شدند.
 
روحانی در ادامه سخنانش با اشاره به نقش انقلاب اسلامی و تاثیراتش در رسانه‌هایی چون رادیو و تلویزیون عنوان کرد: انقلاب اسلامی گام جدیدی را برای ورود متدینین جامعه به عرصه فرهنگ به‌ویژه به عرصه هنر باز کرد. اگرچه حوزه‌های دیگری مانند کتاب و کتابخوانی هم هریک مسائل خاص خود را داشتند. در انقلاب اسلامی بسیار مهم بود که متفکران و فرهیختگان درباره پایه‌های انقلاب وارد بحث شوند و بگویند که اساسا انقلاب چیست.
 
رئیس‌جمهوری در همین‌باره توضیح داد: در سال‌های نخستین تا مدت‌ها همگان فکر می‌کردند انقلاب اسلامی شکل نگیرد و تنها رژیم اصلاح شود تا این‌که در سال 56 شرایط عوض شد و زمزمه‌های پایان رژیم سلطنتی به‌گوش رسید. در اینجا بود که مباحث حول انتخاب نام نظام اسلامی مطرح شد. عده‌ای از خلافت اسلامی و عده‌ای از حکومت اسلامی نام می‌بردند و در این بین درباره نقش مردم سخن گفته می‌شد.
 
به‌گفته روحانی، در این دوره ده‌ها جلسه در تهران برگزار شد و درباره نقش مردم در حکومت اسلامی مطابق با سیره پیامبر و احادیث سخن‌های بسیاری گفته شد. این مباحث نیز در پاریس خدمت امام خمینی (ره) مطرح می‌شد تا اینکه ایشان در یکی از سخنرانی‌هایشان در پاریس اعلام کردند حکومت ما جمهوری اسلامی خواهد بود. امروز اگرچه 40 سال از طرح این مباحث می‌گذرد اما هنوز هم چنین مباحثی را می‌شنویم و مواضع در‌این‌باره یکسان نشده است.
 
رئیس‌ قوه‌مجریه تاکید کرد: در تمامی این مباحث پشتوانه بحث نظری، علمی، فقهی و کلامی وجود دارد در انقلاب اسلامی عالمان و اندیشمندان با مطالب و کتاب‌هایشان نقش بسیار مهمی را ایفا کردند به‌گونه‌ای که یک نوشته چندسطری مرحوم شیرازی 150 سال پیش درباره توتون و تنباکو تحول بزرگی را در جامعه ایجاد کرد.
 
روحانی در ادامه سخنانش به نقش اندیشمندان و نویسندگان بر انقلاب اسلامی صحه گذاشت و افزود: در آن زمان کتاب اسرار امام خمینی (ره) جز کتاب‌های اولیه‌ای بود که اگرچه انتشار آن ممنوع بود اما بین طلبه‌ها بسیار خوانده می‌شد از سوی دیگر افرادی چون شهید بهشتی، شهید مطهری، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و ... با آثار و مطالب مختلفی که در مجلاتی چون مکتب تشیع نوشتند مباحث جدید و تازه‌ای را در این حوزه مطرح کردند. مرحوم شریعتی نیز از افراد دیگری بود که نقش به‌سزایی در انقلاب داشت و سخنرانی‌های او تبدیل به کتاب شد و بین مردم منتشر می‌شد. ساواک نیز وقتی به خانه‌ها حمله می‌کرد ابتدا به‌سراغ کتابخانه‌های می‌رفتند.
 
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه کتاب نقش اساسی در تحول جامعه و نسل‌های مختلف جامعه ما داشته بیان کرد: اندیشه‌نو حرکت نو ایجاد می‌کند و به‌دنبال آن است که شرایط و محیط جدید آفریده می‌شود. در این محیط عقل رشد می‌کند و آینده‌نگری ترسیم می‌شود و در نهایت یک قیام و نهضت شکل می‌گیرد. از همین منظر است که نقش نویسندگان و کتاب‌ها و آثار آن‌ها در انقلاب اسلامی مشخص می‌شود.
 
به گفته رئیس‌ قوه‌مجریه، خداوند معجزه دین اسلام را نیز تحت عنوان کتاب و قرآن یاد می‌کند و نشان می‌دهد که معجزه ما نوشتن، خواندن، قرائت و تأمل است. به‌همین دلیل است که اتصال ما به دنیای دیروز و فردا با اندیشه بشری امکان‌پذیر است و اندیشه جایی می‌تواند ذخیره شود که تبدیل به سخن و کلام شده یا مکتوب شود.
 
روحانی با اشاره به اشکال مختلف کتاب در دنیای گذشته و امروز اضافه کرد: اساس قدرت بشر درک و فهم مسئله و بیان آن است و تمام ابزارش برای بیان‌کردن حروف و کلمات است. کار امروز اندیشمندان نیز علاوه بر رشد و فکر اندیشه این است که گذشته و آینده را به یکدیگر متصل کند. چراکه آیندگان درباره ما با کتاب و بیان قضاوت خواهند کرد و کتاب آینه تمام‌نمای اندیشه یک ملت در یک برهه تاریخی است.
 
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه امروز بار رسالت بر دوش نویسندگان، عالمان و فرهیختگان است، افزود: آن‌ها باید بتوانند آنچه را که برای جامعه ما مفید و ضروری است از طریق کتابت و زبان بیان کنند چرا که فرصت ما بسیار محدود است و بسیار مهم است که بدانیم چه کتابی را بنویسیم و چه مطلبی نیاز ماست. در این میان باید شرایط، نیازهای جامعه، اهداف بلندمدت، آرمان‌ها و موقعیت منطقه و کشور را مدنظر قرار دهیم و ببینیم که بهتر انتخاب کدام است که باید منتقل شود.
 
رئیس‌ قوه‌مجریه با طرح این سئوال که چرا برخی از کتاب‌ها ماندگار شده و برخی در همان چاپ نخست هم دچار مشکل می‌شوند افزود: امروز می‌بینیم که آثاری مانند دیوان حافظ و سعدی کهنه نمی‌شود و باید دید این چه اندیشه‌ای است که قرن‌ها نورافشانی می‌کند و جاده را با فلش‌های مختلف نشان می‌دهد. شعر حافظ را افرادی مختلف می‌خوانند و از آن برداشت‌های مختلف می‌کند و این نشان می‌دهد که یک اندیشه چگونه می‌تواند ابعاد مختلف یک مسئله را ببیند.
 
وی در همین باره توضیح داد: ما همواره می‌گوییم چرا مردم کتاب نمی‌خرند و نمی‌خوانند پاسخ این است که بخش اعظمی از این موضوع تقصیر ماست چرا که باید به‌گونه‌ای بنویسیم که مردم تشنه آن هستند هرچیزی فصلی دارد و باید بر مبنای آن فصل و نیاز آن جامعه نوشت. اکنون در دنیا کتاب‌هایی چاپ می‌شود که مردم از صبح زود برای خرید آن صف می‌کشند تا آن را دریافت کنند چراکه مطالب آن مطابق نیاز فرهنگی، علمی، سیاسی و ... یک جامعه است و بنابراین مورد استقبال قرار می‌گیرد.
 
روحانی در ادامه سخنانش با بیان اینکه دولت در این زمینه باید نقش تسهیل‌گر و کمک‌کننده را داشته باشد گفت: ما مولف و صاحب‌نظر را پیش ممیزان می‌بریم اما سئوال این است که این ممیزان چه کسانی هستند و انشاالله که افراد فرهیخته‌ای باشند چون من چندسال پیش کتابی نوشتم و یکی از ممیزان سئوالاتی را مطرح کرده بود که مشخص بود معنای برخی جملات را نفهمیده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید ممیزی‌اش را به انجمن‌های نویسندگان و اندیشمندان بزرگ واگذار کرد. چراکه ما باید هر کاری را به اهل آن واگذار کنیم.
 
روحانی با تاکید بر اینکه باید به مولفان و ناشران کمک کرد ادامه داد: باید کاری کنیم جامعه علاقه‌مند به خواندن کتاب شود اینکه چرا در جامعه ما کمتر کتاب خوانده می‌شود سئوالی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید پاسخ آن را کشف کند. چون برای افراد هیچ لذتی بالاتر از مطالعه کتاب نیست و برای انسان هیچ مکانی لذت‌بخش‌تر از کتابخانه نیست. پس باید جامعه را به کتابخوانی تشویق کرد و اگر سیستم آموزش و پرورش نیز در این مسیر اشکال دارد باید بررسی شود.
 
رئیس‌جمهوری در بخش‌های پایانی سخنانش اضافه کرد: امروز یک نوجوان در خارج از کشور در مقطع دوم دبستان به‌صورت میانگین باید 8 کتاب را در سال خوانده باشد و در کلاس درس کنفرانس دهد اما کلاس‌های درس ما در مقاطع ابتدایی هیچ نشاطی ندارد.
 
روحانی گفت: فضای مجازی نیز از سوی دیگر دنیای جدیدی را ایجاد کرده و امروز به جای اینکه نویسندگان بنویسند و مردم بخوانند مردم می‌نویسند و نویسندگان باید بخوانند.
 
رئیس قوه‌مجریه در پایان بیان کرد: امروز زمان آن رسیده که شما ابتدا باید کتاب جوانان را بخوانید و پیام‌ آن‌ها را در فضای مجازی دریافت کنید. چراکه ارتباط امروز دوسویه شده است.