به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، حجت‌السلام و المسلمین مصطفی زمانی نجف‌آبادی، محقق، مؤلف، نویسنده، مترجم، ناشر و روحانی اندیشمند پرکار و مبارز در سال 1313 شمسی (1353 قمری) در خانواده‌ای مذهبی در نجف‌آباد متولد شد. دروس ابتدایی را در زادگاه خود به پایان برد و در هفده سالگی برای تحصیل علوم اسلامی به تشویق مرحوم آیتالله ابراهیم ریاضی و شهید حجت‌السلام سیدمجتبی نواب صفوی به تحصیل علوم اسلامی روی آورد. وی مقدمات را در نجف‌آباد گذراند و سپس در سال 1332 شمسی به قم مشرف و در حوزه علمیه مشغول تحصیل شد. دروس حوزوی را با دقت و شوق وافر فرا گرفت و محضر حضرات آیات: میرزا حسین نوری، ستوده، اعتمادی، میرزا علی مشکینی، محقق داماد را درک کرد و به حضور در مجلس درس تفسیر علامه سید محمدحسین طباطبائی صاحب تفسیرالمیزان نائل آمد و در درس خارج فقه و اصول، آیتالله بروجردی و امام خمینی حاضر شد. در دروس خارج فقه و اصول، ازجمله مباحثه‌ای‌های ایشان: شهید آیتالله میرزا علی قدوسی، شهید آیتالله میرزا مهدی ربانی شیرازی، آیتالله هاشمی رفسنجانی بودند. ارتباط با شهید آیتالله دکتر محمد مفتح باعث شد تا وارد کار تحقیق، ترجمه و تألیف شود و به مرور به كار نوشتن مقالات و كتاب‌ها پرداخت و در مجموع 75 عنوان كتاب (اعم از تألیف و ترجمه كه شمارى هم مربوط به پس از انقلاب است) چاپ كرد. این عالم ربانی سرانجام در اول اسفند 1369 ش (5 شعبان 1411 ق) در 58 سالگی دار فانی را وداع گفت و در قم در جوار حرم حضرت معصومه (س) به خاك سپرده شد.
مرحوم زمانى كه نوشته‌هایش به چاپ‌هاى متعدد و گاه بالاتر از بیست و پنج چاپ هم مى‌رسید، در سطحى خاص و انتخاب موضوعاتى ویژه جاى پایى در نسل جوان مذهبى كه بیشتر به دنبال رفع نیازهاى روحى ـ دینى خود بوده و به چاره‌اندیشى‌هاى ساده و عمومى در حل دشوارى‌هاى فكرى و اجتماعى خود بسنده مى‌كردند، مى‌پرداخت.
برخى از این نوشته‌ها كه رنگ و لعاب سیاسى هم داشت، مقبولیت عمومى یافت و حتى ممنوعیت سیاسى هم دامن آنها را گرفت. اما بیشتر آثار در سطح و موضوعاتی نبود که سانسورچى‌هاى رژیم و یا مأموران سازمان امنیت كارى به كار آنها داشته باشند. با این حال، گاه گرفتار زندان هم می‌شد.
مرحوم زمانی پس از نشر چند اثر، بفکر تأسیس مؤسسه انتشاراتی افتاد. ابتدا انتشارات «پیام اسلام» را در قم تأسیس و بخشی از آثار خود و دیگران را منتشر نمود. سپس «مؤسسه الزهرا (س)» را برای نشر کتب مخصوص زنان تأسیس کرد.
ادعا شده است که مؤسسه پیام اسلام در طی دوران قبل و بعد از انقلاب، میلیون‌ها نسخه کتاب با عناوین متفاوت و سطوح مختلف از ده‌ها نویسنده و مترجم جوان انتشار داد كه تأثیر شگرفی در رشد تعالی فرهنگ معاصر داشت (قاسم تبریزی، 213). نمونه آن جذب و شکوفایی نویسنده و مؤلف معاصر آقای رضا شیرازی است که موفقیت خود را مدیون مطالعه و تشویق مرحوم حجت‌الاسلام زمانی می‌داند و اگر در فهرست سالنامه، مجموعه مقالات و کتب منتشر شده پیام اسلام نظری بیندازیم نام امثال ایشان را می‌بینیم.
حجت‌الاسلام زمانی درد جامعه را عدم آگاهی از اسلام و درمان آن را نشر معارف و اندیشه اسلامی می دانست و همچون طبیبی به دنبال درمان درد جامعه حرکت کرد.
تأسیس کتابخانه‌های «سیار» در شهرستان‌ها، پذیرش عضویت در مؤسسه پیام اسلام، تهیه و ارسال کتب، مقالات، مجموعه مقالات، سالنامه، گاهنامه و ... از فعالیت‌های وی بود.
مرحوم زمانی نه تنها در عرصه نشر اندیشه، که در مبارزات سیاسی علیه رژیم استبدادی پهلوی هم از طریق منبر و جلسات و هم از طریق قلم فعالیت می‌کرد. خصوصاً که از شاگردان حضرت امام (ره) بود و در دوران نهضت (1341-43) منبرهای ایشان مخاطبان خاصی داشت و به همین دلیل دستگیر، ممنوع‌المنبر و احضار می‌شد؛ ایشان حتی در دوران نشر کتاب‌های دارای مجوز، کتب و اعلامیه‌های «ممنوعه» را هم منتشر می‌کرد.
وی در نشر، ترجمه، تألیف کتاب، نه تنها خود کوشا و فعال بود، که دست نیاز به سوی تمامی محققان، اندیشمندان، مترجمان، طالب جوان حتی جوانانی که دارای ذوق استعداد و توان بودند دراز می‌کرد، از علامه محمدتقی جعفری، علامه سیدمحمد حسین طباطبائی و ... تا طلبه‌ای که در قلم و ترجمه دستی داشت.
حجت‌الاسلام زمانی اعتقاد به ارزانی کتاب و ارسال آن به مناطق دوردست داشت و این کار را انجام می‌داد؛ همچنین معتقد به سرعت عمل در کیفیت و کمیت کار بود و در این راستا تعداد عناوین کتب منتشره اعم از تألیف و ترجمه خودشان یا دیگران، بسیار بود و از نظر کمیت نیز از تیراژ بالائی برخورداربود.
مرحوم زمانی با شهید مفتح در ارتباط بود. از اقدامات مؤثر، زیربنایی و بابركت دكتر مفتح، تشكیل «مجمع اسلام شناسی» در اواخر دهه 1340 در قم بود. او كه به دلیل فعالیت‌های انقلابی و فرهنگی، به كرمان تبعید شده بود، توانست با پیگیری های فراوان، خود را به تهران انتقال دهد. شهید مفتح احساس می‌کرد برای متشکل ساختن و سازمان‌دهی طلاب و فضلا و تبادل افکار در خصوص مسائل اسلامی با توجه به مقتضیات زمان و نیازهای اجتماعی، لازم است مجمعی بنیان نهاده شود تا از این طریق نویسندگان و محققان و مترجمان خوش‌ذوق و دوراندیش دست به کار شوند تا از سویی توانائی و استعداد نویسندگی خود را بروز دهند و از سویی دیگر با تألیف آثار و ترجمه کتب مورد نیاز جامعه تشنگان را تغذیه فکری و فرهنگی کنند.
مصطفی زمانی درباره حساسیت‌های ساواك به تلاش‌های این مجمع نوشته است:
اولین كتابی كه به نام مجمع اسلامی منتشر شد، ترجمه كتاب «الشیعه و الحاكمون» از محمدجواد مغنیه، نویسنده شیعه لبنانی بود كه تحت عنوان «شیعه و زمامداران خودسر» به زبان فارسی برگردانده شد. این كتاب را پانزده روزه ترجمه كردم و در خلال ترجمه در طول یك ماه به چاپ رساندم. به محض انتشار كتاب، شهید مفتح، به عنوان اداره كننده مجمع، به سازمان امنیت احضار شد و تحت فشار ساواك قرار گرفت. سؤال‌ها، تلفن‌ها و احضارها، وی را از طرح مطالب در مجمع و بحث و بررسی و ایجاد رشد فكری بازنمی‌داشت.
در گزارش ساواك آمده است:
جلسات علمی اسلام شناسی، زیر نظر دكتر محمد مفتح، به منظور آشنایی اعضا با سبك نویسندگی و نوشتن كتاب‌هایی درباره شناسایی اسلام، در قم تأسیس شد. اعضایش چهارده نفرند و عبارتند از: آقایان دكتر محمد مفتح، علوی تبریزی، محصل همدانی واعظ، سید ناصر بهاری همدانی، محمد ولایتی تبریزی، مقدم زنجانی، سید جعفر شیخ‌الاسلامی، احمد مصطفوی كرمانی، محمد حقانی تهرانی، مصطفی زمانی نجف‌آبادی، شریعتی سبزواری، عبدالرحیم عقیقی بخشایشی تبریزی، غلام حسین رحیمی اصفهانی و محمودی اهوازی.
محل تشكیل جلسات، معمولاً در چاپ‌خانه یحیی برقعی به نام حكمت قم می‌باشد و نشریات جلسات مزبور به صورت كتاب منتشر می‌شود و برای اغلب آنها مفتح مقدمه‌ای تهیه می‌نماید. كتاب‌هایی كه تاكنون توسط اعضای جلسه منتشر شده، عبارتند از: به سوی اسلام یا آیین كلیسا، كودك نیل یا مرد انقلاب، شیعه و زمامداران خودسر، دنیا در خطر سقوط، آینده اسلام، ابراهیم بت شكن یا قهرمان توحید از مصطفی زمانی، همسران رسول خدا نوشته عبدالرحیم بخشایشی، اسلام و حقوق كارگران از سید جعفر شیخ الاسلامی، اسلام پیشرو نهضت ها نوشته مصطفوی كرمانی و حقانی تهرانی... .
هدف این جلسات، روشن [است] و با توجه به اینكه غالب كتبی كه به وسیله این مجمع تهیه شده خلاف مصالح و حاوی مطالب تحریك كننده است، بایستی ترتیبی اتخاذ شود كه محدودیت‌هایی برای این افراد و عوامل نشریاتی و تبلیغاتی آنان فراهم گردد.
اعضای این مجمع، كتاب‌های دیگری هم تألیف و چاپ كردند كه عنوان كتاب‌ها و مؤلفان آنها به این شرح است: زیارت، خرافه است یا حقیقت از غلام حسین رحیمی اصفهانی؛ مصاحبه‌ای درباره خرافه و نیرنگ از سید كاظم رافع و اسلام بر سر دو راهی از محمد اسد اتریشی، ترجمه: آقایان علی اكبر حسنی و عقیقی بخشایشی؛ دعا، عامل ركود یا پیشرفت به قلم محمد مصطفوی كرمانی، جهان بینی و جهان داری حضرت علی(ع) نوشته سید ابراهیم سیدعلوی و ره‌آوردهای استعمار از مهدی طارمی.
بعد از انتشار این آثار، درحالی كه پایه‌های این مجمع استحكام یافته بود، تصمیم بر این شد كه نشریه‌ای با عنوان «اسلام شناسی» انتشار دهند. مقدمات چاپ و نشر این نشریه فراهم شد، ولی ساواك از این برنامه باخبر گشت و مجمع را تعطیل و مفتح را دستگیر كرد. (به نقل از مجموعه یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب بیست و ششم: شهید آیتالله دکتر محمد مفتح، صص 68).
مصطفی زمانی در طول سال‌های فعالیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قریب به هفتاد اثر در قالب بیش از 90 جلد اعم از تألیف و ترجمه از خود به یادگار گذاشت که برخی از آنها برای بیست و پنجمین بار به چاپ رسیده‌اند. آثار وی را می‌توان بر شش بخش تقسیم کرد:
داستان‌های اسلامی و معارف دین
قصه‌های قرآن
کارنامه محمد (ص)
مردان پاک از نظر امام صادق (ع)، ترجمه اثر محمدجواد مغنیه
قهرمان توحید ابراهیم بت‌شکن
سلیمان و بلقیس
مجموعه داستان کوتاه برای کودکان، ۱۶ جلد، تهران، انتشارات اشرفی، ۱۳۵۰
فروع دین
پیشگوئی‌های علمی قرآن
امام موسی کاظم علیه السلام
امام علی و نهج‌البلاغه
علی‌بن‌ابیطالب پیشوای مسلمین
نهج‌البلاغه از دیدگاه قرآن (شرح نهج البلاغه) در چهار جلد
نهج‌البلاغه (ترجمه با فهرست موضوعی)
امام علی (ع) صدای عدالت انسانی - جلد پنجم، ترجمه اثر جرج جرداق
ترجمه دیوان امام علی
جهان اسلام
بسوی اسلام یا آئین کلیسا
شیعه و زمامداران خودسر، ترجمه اثر محمدجواد مغنیه، ۱۳۴۳
کودک نیل یا مرد انقلاب
حدود خسارت جهان و انحطاط مسلمین
نقش کلیسا در ممالک اسلامی
مذهب و رهبر ما
جنایات غربی در شرق
طمعکاران کینه‌ورز
اسلام و تمدن جدید
اسلام و خدمات اجتماعی
سرنوشت استعمار در ممالک اسلامی
اسلام از نظر یک مسیحی
نقشه‌های استعمار و نغمه‌های شوم
کنفرانس مذهبی لبنان (ترجمه)
آینده اسلام
مسائل نوجوانان و جوانان
نردبان ترقی (ما رمز ترقی)
اعتیادهای خطرناک
دختر وظیفه شناس
مرگ سبز
چرا رفوزه شدم
دوستی‌های تلخ و شیرین
بلوغ و غریزه جنسی
طوفان جوانی
خودکشی
نماز نیروی مقاومت اسلامی
خط کور
هنر چیست و هنرمند کیست
مسائل زناشویی و ازدواج
عروسی تولدی جدید
پیمان زناشوئی
وسواس: پیدایش، رشد و درمان آن (به عربی و بعد به فارسی)
کتب فقهی
تقریرات درس خارج مکاسب
خودآموز کفایه الاصول با حاشیه‌های توضیحی
یادآوری می‌شود، در سال ۱۳۷۲ ب‍ن‍ی‍اد فرهنگی اسلام کتابی را تحت عنوان ی‍ادواره و ک‍ت‍اب‍ن‍ام‍ه استاد مصطفی زمانی منتشر کرد.
چهارشنبه ۱ اسفند ۱۳۹۷ - ۲۱:۵۹
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به مناسبت سالروز درگذشت عالم ربانی مصطفی زمانی نجف‌آبادی، مبارزات سیاسی، فعالیت‌های فرهنگی و تالیفات وی را مرور کرده است.
نظر شما