كتاب «از يورش مغولان تا زوال تركمانان» كه تاريخ ايران اسلامي را از اوائل قرن هفتم تا پايان قرن نهم هجري به تصوير ميكشد، براي مرتبه ششم منتشر شد./
«اصفهان، اين همه هست، اين همه نيست»، «امپراتوري جهاني ايران»، «اندرزهاي كوروش بزرگ»، «جغرافياي كوچنشيني»، «خلاصه تاريخ ايران از آغاز تا عصر پهلوي»، «شاه عباس بزرك، شاه هزار چهره»، «صخرهنشينان كندوان»، «فراماسونري و سايتهاي جاسوسي در ايران»، «قدس شهر خداست...؟ يا شهر داود...!»، «كردستان و مشروطه»، «مباني جامعهشناسي و مردمشناسي ايلات»، «نياكان فراموش شده» و... از جمله كتابهاي منتشر شده در هفته گذشته اkn.
كتاب «از يورش مغولان تا زوال تركمانان» سومين دفتر از مجموعه تاريخ ايران اسلامي بهشمار ميآيد كه به كوشش دكتر رسول جعفريان توسط موسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر به چاپ ششم رسيد. تاريخ ايران اسلامي را از اوائل قرن هفتم تا پايان قرن نهم هجري به تصوير ميكشد.
با انتشار اين كتاب، تاريخ ايران اسلامي با عنوان از يورش مغولان تا زوال تركمانان در ادامه دفتر دوم اين مجموعه آورده شده، دفتري كه حوادث را تا زوال دولت خوارزمشاهي در جريان حمله مغول در دهه دوم و سوم قرن هفتم هجري دنبال كرده است.
در اين مجلد ابتدا به حمله مغولان پرداخته شده و پس از آن، درباره از ميان رفتن خلافت دراز مدت عباسي سخن گفته شده است. در ادامه، از دولت ايلخانان كه قريب يكصدسال در ايران سلطه داشتند، بحث و در ضمن آن، به وضعيت ادبي و فرهنگي و علمي ايران نيز اشاره ميشود.
يكي از مهمترين نكاتي كه در اين بخش مورد توجه قرار ميگيرد، آن است كه در اين زمان، تعبير ايران يا دقيقتر ايرانزمين بار ديگر زنده شد و در متون سياسي و تاريخي، به طور رسمي بهكار رفت.
پس از ايلخانان و حتي در اواخر روزگار آنان، دولتهاي كوچك، اما قدرتمند محلي فراواني در ايران تأسيس شد و ايران به چندين بخش مختلف جغرافيايي تقسيم شد. دهههاي مياني قرن هشتم را بايد دوران ملوكالطوايف در ايران ناميد.
حمله چندين ساله تيمور به ايران كه يك قرن و نيم پس از حمله مغولان صورت گرفت، سبب ويراني مجدد ايران و از ميان رفتن دولتهاي محلي شد. در نهايت، در كنار دولت تيموري پس از تيمور كه به خراسان بزرگ بسنده كرده بود، بار ديگر دو دولت ديگر كه متعلق به تركمانان بودند، به مركزيت تبريز به صورت پياپي بر ايران حكومت كردند.
هدف مولف در اين كتاب، مروري كوتاه بر تاريخ سياسي و ادبي و فرهنگي ايران اسلامي است. اين كتاب در پنج بخش تقسيم شده كه روزگار آشفتگي ايران در حمله مغول، روزگار ايلخانان، روزگار سربداران، مرعشيان، مظفريان و جلايريان، روزگار تيموريان، روزگار مشعشيان و تركمانان از جمله بخشهاي كتاب «از يورش مغولان تا زوال تركمانان» بهشمار ميرود.
نگاهي به «كهن ديار: مجموعه آثار ايران باستان»
در اين هفته كتاب «كهن ديار: مجموعه آثار ايران باستان» نوشته بهنام محمدپناه به كوشش انتشارات سبزان به چاپ نهم رسيد. محمدپناه در كتاب «كهن ديار» تاريخ ايران را از سقوط ساسانيان تا دوره قاجاريه به اختصار بيان كرده، سپس تعدادي از مشهورترين و برجستهترين آثار مربوط به هر دوره معرفي شده است. در پايان كتاب نيز خلاصه داستانهاي سه منظومه شاهنامه فردوسي، خسرو شيرين و ليلي مجنون نظامي گنجانده شده اkn.
در اين كتاب آمده است: از سپيده دم تاريخ تا كنون به رغم آن كه ايران بارها در معرض هجوم دشمنان قرار گرفته است، ولي ايرانيان هيچگاه هويت ملي خود را فراموش نكردهاند. با سقوط سلسله ساساني و سلطه اعراب، هويت ايران دچار بحران شد. ايرانيان گرچه به سرعت دين اسلام را پذيرفتند و در راه اعتلاي آن كوشش فراواني كردند، اما پس از روي كار آمدن امويان، مورد بيمهري خلفا قرار گرفتند.
با سقوط سلسله اموي به دست سرداران ايراني، خلفاي عباسي بر آن شدند با اداره بخشهاي شرقي كشور به دست حكمرانان محلي و تاسيس سلسلههاي نيمه مستقل طاهريان، صفاريان، سامانيان و غزنويان موافقت كنند. در چند قرن بعدي، ايرانيان از اين موقعيت ويژه براي خروج از سلطهي اعراب استفاده كردند. فتح بغداد توسط برادران آل بويه و ظهور امپراتوري قدرتمند سلجوقي ميرفت تا ايرانيان را در دستيابي به استقلال كامل ياري رساند، اما هجوم ناگهاني مغول مانع از آن شد.
پس از حكومت مغولان، ايلخانان و تيموريان، سرانجام ايرانيان در قرن نهم هـجري قمري با تاسيس سلسله صفويه، هويت اصيل و ملي خود را با تاكيد بر مذهب شيعه در شكل جديد ظاهر كردند. هويت مستقل ايراني به رغم فراز و نشيبهايي كه پس از سقوط صفويان و آشفتگيهاي سياسي و فرهنگي مواجه بود، هنوز هم پابرجا مانده است.
نظر شما