خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- قاسم شعبانی نویسنده کتاب «قانون اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی» دارای مدرک دکتری در رشته حقوق و استاد دانشگاه‌های مختلفی از جمله امام صادق (ع) است. وی علاوه بر نگارش کتاب ذکر شده، کتاب‌های دیگری در زمینه حقوق و قانون نیز تالیف کرده و اکنون در حال آماده‌سازی کتاب «قانون اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی» با اصلاحات جدید برای چاپ مجدد آن است. «ایبنا» به مناسبت 12 آذرماه، روز تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1358، گفت‌وگویی با این نویسنده داشته که از نظر می‌گذرد.
ویژگی کتاب «قانون اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی» چیست و دربردارنده چه مطالبی است؟
این کتاب شرح و تفسیر قانون جمهوری اسلامی است و بخش‌های حقوق اساسی عمومی و حقوق اساسی اختصاصی را شامل می‌شود. در بخش حقوق اساسی عمومی مباحث کلان حقوق اساسی و در بخش حقوق اساسی اختصاصی، شرح و تفسیر قانون اساسی و ساختار جمهوری اسلامی بیان شده و تاکنون نیز مخاطبان، استادان دانشگاه و دانشجویان رویکرد خوبی از این کتاب داشته‌اند. این کتاب به تازگی برای پنجاه و سومین بار بازچاپ شده است.
به چه دلیل تصمیم به نگارش کتابی با موضوع قانون اساسی گرفتید؟
به دو دلیل اقدام به نوشتن چنین کتابی کردم، نخست این‌که در زمینه قانون اساسی بر اساس سرفصل‌های درس قانون اساسی که از وزارت علوم به دانشگاه‌ها اعلام شده بود خلائی احساس می‌کردم و کتاب کافی هم در زمینه وجود نداشت. دلیل دوم برای نگارش این اثر، نبود کتابی درباره مبانی نظام جمهوری اسلامی، ارکان، ساختار نظام و مسائل مهمی که محل چالش میان حقوقدانان برای تبیین نظام اسلامی با نگاه اسلامی، فقهی و حقوقی، دلیل دیگر من برای نوشتن این کتاب بود. در حال حاضر نیز چاپ جدیدی از این کتاب را که با اصلاحات زیاد و مطالب تازه و جدید که مشتمل بر یکصد صفحه جدید است تا دو ماه آینده برای چاپ روانه بازار کتاب خواهم کرد.
آیا این کتاب صرفا برای اهل فن این رشته تالیف شده یا عامه مردم هم می‌توانند از آن استفاده کنند؟
یکی از دلایلی که باعث شد کتاب «قانون اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی» با شمارگان بالا و طی چند مرحله منتشر شود، قابل استفاده بودن مطالب آن برای دانشجویان و استادان دانشگاه و قابل فهم بودن مطالب کتاب برای عامه مردم است که از سطح سواد متوسطی برخوردارند و علاقه‌مند به کسب آگاهی بیشتر در زمینه قانون اساسی هستند. در این کتاب مباحث اساسی حقوق و نظام شامل ارکان قدرت، اختیارات رهبری، رئیس جمهوری و مجلس شورای اسلامی، وظایف و اختیارات شورای نگهبان، آزادی‌های اجتماعی، سیاسی، قوانین مربوط به مطبوعات و بسیاری مباحث مهم دیگری که برای عموم مردم می‌تواند محل بحث و گفت‌وگو باشد، آمده است. ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که به دلیل نگارش ساده و روانی که در این کتاب لحاظ شده، اکثر مردم می‌توانند از آن استفاده کنند.
چرا بعضی کتاب‌های حقوق برای عامه مردم قابل فهم نیستند؟
برخی رشته‌ها به اندازه‌ای تخصصی هستند که شاید به طور طبیعی امکان عمومی‌سازی و ساده‌سازی برای آنها وجود نداشته باشد به همین دلیل انتظاری هم از نویسنده نیست تا مطالب کتاب خود را به صورت ساده و سلیس بیان کند اما حقوق و قانون برای همه مردم وضع شده و مانند مسائل تخصصی فیزک، شیمی یا ریاضی مورد استفاده عده‌ای خاص نیست. از اشتباهاتی که نویسنده‌های حقوق در نحوه نگارش خود لحاظ می‌کنند، استفاده از اصطلاحات ثقیل و غیرقابل فهم در کتاب‌های حقوق و قانون است در حالی که می‌توان مسائل حقوقی و قانونی را به زبان ساده برای استفاده عموم نوشت. قانون منحصر به قشر خاصی از جامعه نیست بلکه متعلق به همه افراد است پس کتاب‌هایی از این دست باید قابل فهم برای اکثر مردم باشد و من این اصل را در کتاب خود رعایت کردم.
آیا استفاده از اصطلاحات تخصصی در کتاب می‌تواند به تنهایی نشان‌دهنده بالا بودن سطح سواد نویسنده باشد؟
متاسفانه بعضی نویسندگان ما استفاده از ادبیات سنگین در کتاب‌های خود را به معنای فاضل‌تر و باسواد بودن می‌دانند در حالی که در بعضی کتاب‌ها، به زبان عامیانه نوشتن هنر محسوب می‌شود و این توانایی نویسنده را مشخص می‌کند.
آیا ورود کتاب درسی با مفاهیم قانون اساسی را برای دانش‌آموزان لازم می‌دانید؟
در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، درس قانون اساسی به عنوان یکی از کتاب‌های اصلی و مهم در مدارس تدریس می‌شود و گاهی به آن مانند کتابی مقدس نگریسته می‌شود در حالی که در ایران چنین کتابی به مدارس وارد نشده است. همان‌طور که کتاب‌های قرآن و عربی را به دلیل سازگاری با عقایدمان جزو کتاب‌های اصلی مدارس قرار داده‌ایم می‌توانیم کتاب قانون را که سند اول و اصلی کشور را تشکیل می‌دهد، به مدارس وارد کنیم. این کتاب باید به عنوان کتابی مهم در مقاطع مختلف تحصیلی و همین طور دانشگاه‌های کشور تدریس شود تا همه از دوران کودکی با حقوق خود آشنا شوند و در مواقع لازم بتوانند از حق خود دفاع کنند. به غیر از دانش‌آموزان، دانشجویان ما هم از مهم‌ترین قوانین کشور مانند میزان اختیارات رهبری، رئیس جمهوری و مجلس بی‌اطلاع هستند و به درستی از قوانین اساسی و حقوقی آگاهی ندارند در حالی که این مسائل از نکات کلیدی در هر کشوری هستند.
هنگامی که مردم ما آموزش درستی درباره قانون نمی‌بینند از مسائلی همچون انتخابات که یکی از ارکان مهم در کشور محسوب می‌شود اطلاعات درستی ندارند و به ارزش واقعی آن واقف نیستند و به همین دلیل اتفاقاتی که نباید رخ دهد، در سطح جامعه پیش می‌آید. لازم است بسیاری از مباحث اصلی قانون اساسی در قالب کتاب‌های درسی در مقطع دبیرستان و دانشگاه وارد شود تا همه از سنین جوانی با حقوق خود آشنا شوند.
بسیاری از کتاب‌های حقوقی با جلدهای یکسان و تکراری در طول چند سال منتشر می‌شوند. نظر شما درباره تغییر این مجلدها چیست و آیا با چاپ کتاب‌های حقوقی و قانونی با جلدهای ساده موافق هستید یا خیر؟
جلد کتاب بیشتر با سلیقه انتشاراتی‌ها همسو است و این بر اساس دید روانشناختی آنها از جامعه و ترکیب پذیرفته شده‌ای که انتشارات خاصی را تداعی می‌کند، صورت می‌گیرد. در این زمینه نویسندگان کمتر در طراحی جلد دخالت می‌کنند. به نظر من کتاب‌های حقوقی که با همین شکل ساده و وزین و با پرهیز از جلدهای رنگارنگ به چاپ می‌رسند، مناسب است. جلد کتاب در عین سادگی نباید جهت‌دهی فکری خاصی به خواننده ارائه دهد و او را به سمت و سوی ویژه‌ای هدایت کند.
چهارشنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۳ - ۱۲:۲۴
نظر شما