دکتر سیدمسعود هوشمند، پژوهشگر منتخب شانزدهمین دوره انتخاب پژوهشگران برتر در سال 94 و عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست‌فناوری در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در ارزیابی وضعیت تولید کتاب‌های تخصصی با رویکرد پژوهشی اظهار کرد: کتاب‌های زیادی با رویکرد پژوهشی در حوزه تخصصی و دانشگاهی وجود ندارد. یکی از دلایل این بی‌توجهی در حوزه نشر کتاب‌های تخصصی، تنبلی مولفان و البته پژوهشگران است.
اظهارنظر‌های غیرتخصصی و ورود به کار‌های مختلف آفت پژوهش است
وی افزود: متاسفانه پژوهشگران ما تمایل زیادی به انجام چند کار همزمان دارند. پژوهشگران تمرکز چندانی بر انجام فعالیت‌‌هایی از جمله تألیف مبتنی بر پژوهش ندارند. برخی از پژوهشگران خود را در زمینه‌های مختلف صاحب‌نظر می‌دانند و تمایل به فعالیت در هر شاخه‌ای دارند.
هوشمند با اشاره به بازار داغ تولید مقاله در مقایسه با تولید کتاب در بین دانشگاهیان ادامه داد: اگر پژوهشی صورت بگیرد، صاحب ایده بیشتر تمایل به نشر آن در قالب مقاله دارد تا کتاب. باید توجه داشت که اگر پژوهشگری تصمیم بگیرد کتابی براساس پژوهش‌های میدانی، کتابخانه‌ای یا آزمایشگاهی تولید کند، حداقل به پنج سال زمان نیاز دارد، اما بعد از تولید این کتاب پژوهشمحور چندان از فروش آن مطمئن نیست یا به‌عبارت دیگر آینده برای بازگشت سرمایه مالی این نویسنده چندان روشن نخواهد بود، در حالی‌که نویسندگان مانند دیگر افراد جامعه باید زندگی خود را بگذرانند.
این دانشمند برتر جهان اسلام با تأکید بر لزوم دخالت دولت در حوزه فعالیت‌های پژوهشی گفت: برای تنظیم بازار عرضه و تقاضا در حوزه پژوهش از جمله تولید کتاب، نقش بخش دولتی بسیار بااهمیت است. دولت می‌تواند به‌عنوان سفارش‌دهنده عمل کند و خود نیز در مقام خریدار طرح‌های پژوهشی حاضر شود. گاهی به دلیل نبود بازار مناسب برای کتاب‌های تخصصی، نویسندگان این آثار خود باید فعالیت‌های بازاریابی را نیز انجام دهند.
دولت در تولید کتاب پژوهشمحور نقش دارد
وی با اشاره به عملکرد برخی دولت‌ها در ایجاد بازار فروش کالا برای تولیدکنندگان غیردولتی افزود: تجربه جهانی نشان می‌دهد دولت‌هایی که در جایگاه سفارش‌دهنده یا حتی عرضه‌کننده مواد خام و اولیه به بخش خصوصی اقدام کردهاند، در ایجاد اشتغال از یک‌سو و تولید کالا‌های قابل عرضه در بازار‌های جهانی و خودکفایی بسیار موفق عمل کردهاند. چنین اقداماتی برای اشتغال‌هایی صورت می‌گیرد که خود افراد شاغل توانایی بازاریابی ندارند. در حوزه نشر نیز شاهد چنین وضعیتی هستیم؛ بنابراین حضور دولت در این بخش نیز الزامی است.
هوشمند عنوان کرد: دولت می‌تواند به نویسنده پژوهشگر براساس نیاز دانشگاهها سفارش تولید کتاب بدهد و در ادامه در جایگاه توزیع‌کننده قرار بگیرد. سود حاصل از این جریان نیز برای تولیدکننده محتوا در مقایسه با تلاش‌های فردی برای تولید و توزیع بسیار بیشتر خواهد بود.
نویسنده کتاب «ژنتیک به زبان ساده» درباره ساز‌وکار‌های ناشران بزرگ بین‌المللی در تولید کتاب‌های پژوهشمحور نیز گفت: در چرخه تولید کتاب در کشور‌های صاحب‌نام در عرصه چاپ و نشر منابع تخصصی، همکاری چند نویسنده برای تولید محتوا بسیار قوی است. به‌عنوان مثال چند نویسنده از چند ملیت بخش‌‌هایی از یک کتاب در یک موضوع مانند مهندسی را انتخاب کرده و هریک با توجه به تخصص خود اقدام به تولید محتوا می‌کنند. چاپ این اثر در چنین وضعیتی به معنای کتاب پژوهشمحور است.
شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۴ - ۱۰:۵۱
نظر شما