علیرضا سیف‌الدینی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در توضیح اهمیت ویراستاری محتوایی توضیح داد: ویراستاری محتوایی شغلی تخصصی است که هرکسی از پس آن برنمی‌آید. این کار با اجازه مؤلف صورت می‌گیرد و ناشر اجازه ندارد بدون هماهنگی با نویسنده این کار را انجام دهد. البته این نوع ویرایش تنها مختص کتاب‌ها تألیفی است و حق نداریم این کار را در حوزه ترجمه انجام دهیم چراکه انجام ویرایش محتوایی در حوزه ترجمه، نوعی سانسور محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: معمولاً ویرایش محتوایی به‌صورت پیشنهادی انجام می‌شود، یعنی به نویسنده می‌گویند که اگر فلان قسمت به این صورت نوشته شود بهتر است و نویسنده یا قبول می‌کند و یا آن‌را نمی‌پذیرد. این اتفاق معمولاً کم‌تر انجام می‌شود چراکه نویسندگانی که کتاب چاپ می‌کنند معمولاً تجربه کافی دارند و کتاب را بعد از چندین بار خواندن منتشر می‌کنند، بنابراین ویرایش محتوایی برای افرادی کاربرد دارد که تجربه چندانی ندارند.
این نویسنده با اشاره به‌ضرورت انجام ویرایش اثر قبل از انتشار کتاب اظهار کرد: ویرایش، یک امر ضروری است و فکر نمی‌کنم امروز کسی در حوزه نشر فعالیت کند و متوجه اهمیت این موضوع نباشد. ما دو نوع ویرایش به نام‌های ویرایش دستور زبان ملی و ویرایش داستانی داریم. یک ویراستار باید در هر دو قسمت مسلط باشد چراکه در صورت ضعف در هر کدام از این دو یخش، ممکن است کتاب دچار اشکال جدی شود.
وی افزود: همیشه تصور ما این است که ویراستار تنها ایرادات دستوری را نگارش می‌کند و کار خاصی انجام نمی‌دهد اما ویراستار شخصی است که چشم و ذهن قوی‌تری نسبت به مردم عادی دارد و کوچک‌ترین ایرادات به چشمش می‌آید چراکه ذهنش همیشه آماده پیدا کردن آنها است.
سیف‌الدینی در توضیح تفکیک کار نویسنده و ویراستار گفت: در تمام دنیا وظایف هر شخص در تولید یک کتاب مشخص است و ویراستار جزو غیرقابل حذف این چرخه محسوب می‌شود. بر اساس این تقسیم وظایف، نویسنده وظیفه دارد هر آنچه که در فکرش است را روی کاغذ پیاده کند و ویراستار باید این مطالب را تنظیم و مرتب کند.
وی ادامه داد: در کشور ما شرایط متفاوت است، نویسنده کتاب را می‌نویسد، ویراستاری می‌کند، بعد باید کتاب را تبلیغ کند تا فروش برود و در واقع هیچ تقسیم کاری وجود ندارد. هدف از بیان این مطالب این بود که به این نتیجه برسیم که استفاده از ویراستار به معنی ناکارآمد بودن نویسنده و ضعف او نیست، بلکه نویسندگی و ویراستاری دو شغل جدا از هم هستند که هرکدام وظایف مشخصی دارند.
این ویراستار با اشاره به تأثیر ذوق و سلیقه در بهتر شدن یک اثر اظهار کرد: ویراستار به‌هیچ‌وجه حق ندارد ذوق و سلیقه شخصی‌اش را در کتاب اعمال کند چراکه وظیفه او کار دیگری است و با این کار وارد حیطه کاری نویسنده یا مترجم می‌شود. البته می‌تواند پیشنهادها را جداگانه به نویسنده ارائه دهد.
وی افزود: دلایل مختلف، مانند پایین بودن دستمزد نباید بهانه‌ای برای ارائه کار ضعیف از سوی ویراستار باشد چراکه هیچ اجباری وجود ندارد و ویراستار می‌تواند مسئولیت آن اثر را برعهده نگیرد. در حال حاضر کتاب‌های زیادی منتشر می‌شود که اسم ویراستار در ابتدای آن درج شده اما کتاب خوب ویرایش نشده و ضعف‌های آن به وضوح دیده می‌شود. به نظرم رخ دادن چنین اتفاقی چندان مناسب نیست زیرا خواننده را خسته می‌کند و این احتمال وجود دارد که او از مطالعه کتاب زده شود.
شنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۵ - ۱۲:۴۳
نظر شما