مژده دقیقی به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: بدون شک هدف از ویراستاری کتاب بهبود کیفیت آن است اما متأسفانه اين روزها شاهديم كه این اتفاق كمتر رخ می‌دهد؛ گاهی کتاب‌هایی با اسم ویراستار منتشر می‌شوند که گویی نمونه‌خوانی درستی نیز نشده‌اند.
این ویراستار با اشاره به وضعیت ویراستاری کتاب اظهار کرد: تعداد زیادی از کتاب‌هایی که در حال حاضر منتشر می‌شوند تنها اسم ویراستار را یدک می‌کشند و اصلاحات زبانی و محتوايی آن‌طور كه بايد در آنها اعمال نشده؛ حتی گاهی غلط املایی دارند که نشان می‌دهد كه كتاب نمونه‌خوانی درست و درمانی هم نداشته.
وی ادامه داد: تمام كار اصلاح را نمی‌توان از ويراستار انتظار داشت. نمی‌شود كه ويراستار از ويرايش محتوايی گرفته تا ويرايش زبانی و فنی و نمونه‌خوانی را انجام دهد. در نشرهای پيشرفته هر يك از اين كارها تخصص متفاوتی است. متأسفانه اتفاقات بدی در حوزه نشر ما در حال رخ دادن است که همه را به آینده ناامید می‌کند. هیچ‌کس در اين چرخه معيوب از ویراستار انتظار معجزه ندارد اما این توقع وجود دارد که کتاب ویرایش‌شده دست‌كم غلط دستوری نداشته باشد و نكات ساده ويرايش زبانی در آن رعايت شده باشد.
دقیقی در توضیح وضعیت مالی شغل ویراستاری گفت: وضعیت نشر در کشور ما همیشه بد بوده اما این وضعیت در سال‌های گذشته بدتر هم شده است و همین موضوع دلیلی شده تا اكثر ناشران برای ویرایش کتاب‌ها هزینه نکنند. در يكی دو دهه گذشته ویرایش رفته‌رفته داشت جایگاه خودش را در حوزه نشر پیدا می‌کرد اما با افول اقتصاد نشر، وضعيت ويرايش كتاب‌ها هم تا حد زيادی تق و لق شد. امروز می‌بينيم كه خيلی از كتاب‌ها بدون عبور از صافی ويرايش راهی چاپخانه می‌شوند، يا اگر هم ويراستار دارند، ويرايش درخوری روی آنها انجام نمی‌شود.
وی افزود: ويراستاری، به‌ويژه در ايران، يعنی كار زياد و وقت‌گير و درآمد كم. افراد زیادی را می‌شناسم که زندگی‌شان از راه ویرایش به‌سختی می‌چرخد. این در حالی است که ویرایش به هیچ وجه کار آسانی نیست و ویراستار کار سنگین و زمان‌بری انجام می‌دهد.
این مترجم با اشاره به استقبال نکردن دانشجویان و قشر ادبی جامعه از این شغل اظهار کرد: درآمدهای پايين موجب شده جوانان رغبتی برای حضور در اين حرفه نشان ندهند. متأسفانه در اين چرخه معیوب از ناشر هم نمی‌توانيم انتظار داشته باشیم که برای ویرایش خيلی هزينه كند.
وی ادامه داد: دلیل استقبال نشدن از حرفه ویراستاری بسیار ساده است؛ وقتی بازار کار بی‌رونق و دستمزدها بسیار پایین باشد، نباید انتظار داشته باشیم که جوانان علاقه‌ای برای ورود به این حرفه نشان بدهند. بارها ديده‌ام که جوان‌ها با انگیزه خوبی در دوره‌هاي تربيت ويراستار حاضر شده‌اند، اما وقتی به شرايط نامطلوب كار پی می‌برند، عطای اين كار را به لقايش می‌بخشند.
دقیقی در توضیح ویژگی‌های یک ویراستار خوب گفت: در شرایط فعلی، مهم‌ترین ویژگی ویراستار، علاقه‌مندی او به این حوزه است چراکه این کار حرفه پرسودی نیست و تنها عشق و علاقه می‌تواند شخصی را در آن نگه‌دارد.
وی افزود: بعد از علاقه، دانش و مطالعه دو ابزار ضروری ویراستار است. ویراستار برای انجام كار خوب و بی‌ایراد باید اطلاعات کافی داشته باشد و این محقق نمی‌شود مگر با مطالعه و افزودن دانش. یکی از امتیازات كار ویراستاری این است که ویراستار با ویرایش هر کتاب انگار يك دوره دانشگاهی را می‌گذرانید.
این ویراستار با اشاره به ضرورت ویراستاری قبل از نشر کتاب، اظهار کرد: هر نوشته‌ای، به ویژه اگر قرار است در قالب کتاب ماندگار شود، نیاز به ويرايش دارد اما ویراستار باید به این نکته توجه داشته باشد که مسئولیت ويرايش هر کتابی را قبول نکند. برخی کتاب‌ها به قدری ایراد دارند که کارشان از ويرايش گذشته و باید بازنویسی شوند. ویرایش چنین آثاری به اندازه بازنويسی يا ترجمی مجدد اثر زمان و انرژی می‌برد.
چهارشنبه ۹ تیر ۱۳۹۵ - ۱۲:۵۷
مژده دقیقی، مترجم و ویراستار ادبی، معتقد است، انجام حرفه‌ای این کار نیازمند مطالعه مداوم است، به صورتی که ویراستار واقعی با ویرایش هرکتاب، گویا یک دوره دانشگاهی را می‌گذراند و از آن می‌آموزد.
نظر شما