دوشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۶ - ۰۸:۵۶
رخ اصلی جنگ با روایت‌های رسمی آشکار نمی‌شود

مرتضی سرهنگی، ضمن اشاره به وجود ظرفیت قابل توجه ادبیات جنگ برای جهانی شدن و با انتقاد از عملکرد رسانه ملی در پرداختن به مقوله نبرد هشت ساله گفت که پژوهشگران خارجی نیز به دنبال فهم ادبیات جنگ ما هستند.

مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری در گفت‌‌‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) درباره چرایی ظهور نسل جدید نویسندگان زن جنگ بیان کرد: سرباز را زن می‌زاید؛ فقط مادر است که معنای به خاک افتادن سرباز را می‌فهمد. زنان راوی می‌خواهند، جنگشان را کامل کنند؛ حتی کسانی که شاهد جنگ نبودند می‌خواهند جنگ مادران‌شان را کامل کنند. زنان و کودکان نخستین قربانیان جنگ‌اند بدون آن‌که در برافروخته شدن آتش جنگ، کوچک‌ترین نقشی داشته باشند.

 ادبیات جنگ ما را هوشیار می‌کند
به گفته این نویسنده، جنگ از بچه‌ها، بچگی و از زن‌ها عزیزان‌شان را می‌گیرد؛ بنابراین زنان ایرانی تمام قد وارد میدان شده‌اند و از جنگِ پدران، برادران و پسران‌شان دفاع می‌کنند. ادبیات جنگ، ما را نسبت به خودمان، جامعه و دارایی هنگفتی که داریم هوشیار می‌کند.

سرهنگی درباره ره‌آورد راویان زن برای مخاطبان ادامه داد: نمی‌توان گفت که راویان زن در آثارشان از ابتدا تا انتهای جنگ را روایت کرده‌اند؛ به‌عبارت دیگر با وجود انتشار این آثار برای شناخت جنگ، راه به جایی نبرده‌ایم. شناخت کسانی که جانشان را برای ما داده‌اند، مهم‌ترین هدف تولید آثار حوزه جنگ است. ما بدهکاریم در حالی‌که خودمان را طلبکار می‌دانیم؛ باید بدهیمان را به شهدا بپردازیم. شاید این حرف‌ها شبیه شعار باشد نمی‌خواهم بعد از 30 سال کار، شعار بدهم اما به خاطر دارم، آقا‌مرتضی آوینی، می‌گفت، «روایت فتح» قسط بدهی من است به این مملکت.  

 ادبیات جنگ همدهی جز انسان ندارد
این نویسنده درباره ادعای ظرفیت جهانی شدن ادبیات جنگ ایران، گفت: بسیاری از جنگ‌ها برای مرز‌ها اتفاق می‌‌افتد؛ اما ادبیات آن بی‌مرز است، چراکه انسانی است. پای انسان در جنگ در‌میان است؛ به‌عبارت دیگر ادبیات جنگ، همدمی به‌جز انسان ندارد. ‌همان‌طور که مخاطب، خاطرات سربازان روس و آلمانی هستیم، آن‌ها‌ نیز مخاطب ادبیات جنگ ما هستند. از دانشجوی سوربن شنیدم که یک تُن و نیم کتاب ادبیات جنگ را خریداری و به دانشگاه ارسال کرده است. علاوه بر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نمایشگاه‌های استانی را برای پیدا کردن کتاب‌های ادبیات جنگ ایران سر می‌زد. پژوهشگران خارجی نیز به دنبال فهم ادبیات جنگ ایران هستند و حتی به حوزه ادبیات تطبیقی نیز توجه و موضوع تطبیق ادبیات جنگ سربازان ایرانی و فرانسوی را با برگزاری نشست‌های تخصصی در ایران بررسی کرده‌اند.

مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری با بیان این مطلب که تلاش می‌کنیم بگوییم، جنگ آن چیزی نیست که تلویزیون نشان می‌دهد، ادامه داد: ادبیات جنگ‌های دفاعی از نوع جنگ ما و روسیه در ذات خود، ضد ندارد و موافقم که به ناملایمات جنگ بپردازیم؛ به نویسندگان توصیه می‌کنم اجازه دهند، راویان از لحظات سربازان گرسنه، محاصره و فراموش شده یا مواجهه آزاده‌‌ای که بعد از ملاقات  با همسر باردارش ناپدید شده، بگویند. کار مشکلی داریم تا به مدیران و بزرگتر‌ها بفهمانیم، ادبیات جنگ سرشار از این  فدارکاری‌‌‌هاست که البته نیازمند ظرفیت بالای فرهنگی است. 

 رسانه ملی درباره جنگ خاموش است
این نویسنده حوزه ادبیات جنگ با انتقاد از عملکرد رسانه ملی در پرداختن به مقوله جنگ بیان کرد: معتقدم نظام رسانه‌ای کشور ما درباره جنگ به تولید برنامه «سفید» مشغول است؛ برنامه‌هایی که در خاطر مخاطب باقی نمی‌‌ماند و درباره آن صحبت نمی‌کند. چرا؟ بنابراین این رسانه، خاموش است. قیمت جنگ، بدون توجه به ناملایمات جنگ شناخته نمی‌شود. اگر ناملایمات جنگ دیده نشود، تولید و پخش برنامه‌های سفید ادامه پیدا خواهد کرد. ناملایمات باید گفته شود، چراکه ادبیات جنگ ما، ادبیات امید است.
   
 سرهنگی ادامه داد: همسر خلبان لشکری، 19 ساله بود و پسرش چهارماه داشت که شوهرش اسیر شد. حسین لشکری، برابر سن همسرش در سلول انفرادی به‌سر برد و زمانی که به ایران بازگشت پسرش دانشجوی سال اول دندانپزشکی بود. تاریخ رسمی جنگ، درباره این زن صحبت نخواهد کرد و بدون این روایت‌ها رخ اصلی جنگ نیز در نمی‌آید و در حد دستور زبان تبلیغی باقی می‌‌ماند. اگر چنین روایت‌هایی وجود ندارد کوتاهی شده است.  

ادبیات جنگ با شلیک اولین گلوله متولد می‌شود
مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری ادامه داد: ادبیات جنگ با شلیک اولین گلوله به دنیا می‌آید، در زمان جنگ رشد می‌کند و بعد از جنگ به بلوغ می‌رسد. آینده ادبیات جنگ با توجه به تلاش نویسندگان روشن است. باید کتاب خوب، تالیف کرد؛ علاوه براین تلاش داریم اعلام کنیم جنگ همه آن چیزی نیست که رسانه‌ها عرضه می‌کنند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها