خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ ساره گودرزی: نوسانات بازار کاغذ پس از تعطیلات نوروزی اوج گرفت و افزایش قیمت ارز، بر روند خرید و فروش کاغذ در حوزه نشر تاثیر گذاشت. بسیاری از ناشران دل‌نگران از وضعیت بازار با بنگاه‌هایی روبرو شدند که از فروش کاغذ خودداری مي‌کردند یا قیمت نمی‌دادند و برخی کاغذفروش‌ها از واردکنندگانی گلایه داشتند که با وجود ترخیص کاغذ از گمرک، فروش نداشتند.
 
کاغذ به عنوان یکی از اصلی‌ترین و استراتژي‌ترین کالاهای مورد نیاز صنعت نشر همواره با چالش‌های مختلف روبرو است و این موضوع موجب شده که این کالا در طول سال با نوسانات قیمت مواجه شود و بازار این حوزه کمتر دارای ثبات و آرامش نسبی باشد. موضوعی که نه تنها دغدغه اصحاب نشر بلکه دغدغه جدی مسئولان فرهنگی و اقتصادی کشور شده است.
 
تک نرخی بودن ارز به نفع کاغذ
در این زمینه حسین میرباقری؛ رییس اتحادیه کاغذ و مقوا با ارایه تحلیلی از وضعیت بازار کاغذ در روزهای اخیر گفت: اگر با تصمیم دولت تک نرخی شدن دلار ادامه پیدا کند بسیاری از مشکلات و مسایل حاشیه‌ای در حوزه کاغذ حل می‌شود، زیرا در این میان برخی افراد سودجو از چند نرخی بودن دلار سود و منفعت زیادی بردند.
 
وی ادامه داد: زمانی که دلار چند نرخی بود، افراد جنسی را به بازار می‌آورد که دلار مبادله‌ای به آن کالا تعلق نمی‌گرفت اما با رابطه‌ها و اقدامات پنهانی به گونه‌ای عمل می‌کردند که دلار مبادله‌ای به آن کالا تعلق بگیرد و در این میان می‌توان گفت که چند نرخی بودن ارز از جمله دلایلی بود که ایجاد فساد می‌کرد.
 
میرباقری با ارایه توضیحی درباره وضعیت ثبات قیمت بازار کاغذ نیز عنوان کرد: در کنار همه این موضوعات ما کالاهایی داشتیم که دلار مبادله‌ای به آن‌ها اختصاص پیدا می‌کرد و در مقابل کالاهایی بودند که دلار مبادله‌ای به آن تعلق نمی‌گرفت. پیش‌بینی می‌کنم اکنون نرخ کالاهایی که دلار مبادله‌ای می‌گیرند افزایش نسبی قیمت خواهند داشت و کالاهایی که دلار مبادله‌ای نمی‌گیرند، با کاهش قیمت روبرو می‌شوند و این موضوع برای ثبات قیمت در آینده نزدیک خیلی مهم است.
 
وی همچنین درباره افزایش قیمت کاغذ بعد از تعطیلات نوروز، گفت: به دلیل تعطیلات نوروز بازار کاغذ دچار نوعی رکود شده بود که کاملا طبیعی است زیرا بعد از تعطیلی 15 روزه مدتی طول کشید تا بازار خود را پیدا کند و چنین روندی همه ساله وجود دارد.
 
رییس اتحادیه کاغذ و مقوا درباره افزایش قیمت کاغذ نیز توضیح داد: این افزایش قیمت تابع عوامل مختلفی بوده است که شامل افزایش قیمت جهانی کاغذ، افزایش نرخ دلار، افزایش هزینه‌های انبار و افزایش نرخ حمل و نقل بوده که همگی در تعیین نرخ نهایی تاثیرگذار هستند و به همین دلیل معتقدم که این تغییر قیمت نسبی طبیعی است.
 
وی همچنین پیش‌بینی کرد: این پروسه مدت زمان کوتاهی ادامه خواهد داشت و به زودی بازار شفاف روشن و آرامی را پیش رو خواهیم داشت، اما این موضوع زمانی قطعیت پیدا می‌کند که تک نرخی بودن دلار ادامه باشد. زیرا افراد سودجو و ناکارآمد به دنبال سودجویی از این فرصت‌ها هستند که البته پس از مدتی طبیعتا از این چرخه کنار گذاشته می‌شوند و افرادی  ماندگار می‌شوند که رشته کاری آن‌ها کاغذ و مقوا است و سال‌ها در این حوزه تجربه دارند.
 
بلاتکلیف شده‌ایم
یدالله سعدی؛ مدیر انتشارات «دلیل ما» با اشاره به برخی از مشکلات تهیه کاغذ با آغاز روز کاری پس از تعطیلات گفت: بعد از عید نوروز هیچ بنگاهی کاغذ نمی‌فروخت و زمانی که تماس می‌گرفتیم تا کاغذ تهیه کنیم یا به ما قیمت نمی‌دادند یا می‌گفتند که کاغذ نداریم و ما دچار بلاتکلیفی شده بودیم و نمی‌دانستیم برای چاپ کتاب‌های خود چه اقدامی باید انجام بدهیم.
 
وی ادامه داد: در این زمینه بلاتکلیفی ناشران در حوزه نشر و کتاب که خود دارای مشکلات زیربنایی بسیار زیادی است به وضوح دیده می‌شود و ما شاهد این موضوع بودیم که بسیاری از فروشندگان کاغذ به طور رسمی می‌گفتند که کاغذ نداریم و این مشکل نه فقط برای ما بلکه برای ناشران دیگر نیز وجود داشت.
 
سعدی با اشاره به تجربه‌ای در این زمینه گفت: ما برای چاپ کتابی با موضوع امام زمان (عج) نیاز به کاغذ کرم 70 گرمی داشتیم و با واسطه‌های مختلف و زحمت‌های زیاد با مراجعه به بنگاه‌های مختلف در حالی که بنگاه‌ها کاغذ نمی‌فروختند، بالاخره توانستیم کاغذ تهیه کنیم تا به نمایشگاه کتاب تهران برسانیم.
 
به گفته وی، در این زمینه مساله مهم این است که مسوولان کشور بتوانند موضوع نرخ ارز را تثبیت کند تا بخش زیادی از مشکلات این حوزه برطرف شود و به نظر من بدترین موضوع بحث بلاتکلیفی است و تنها امید ما این است که با سیاستی که دولت اعلام کرده است بتوانیم شاهد ثبات در بازار باشیم.
 
ثبات به زودی در بازار کاغذ
حسن میرباقری؛ رییس انجمن واردکنندگان کاغذ و مقوا اما در این زمینه به ایبنا گفت: بازار کاغذ در حوزه چاپ و تحریر الان از ثبات نسبی برخوردار است و اگرچه نسبت به قبل از سال جدید افزایش قیمت داشته است اما این موضوع به دلیل افزایش قیمت جهانی کاغذ است و ربطی به افزایش نرخ ارز ندارد و کاغذهایی که گران‌تر خریداری کرده‌اند نیز گران‌تر می‌فروشند.
 
وی در پاسخ به این سوال که چرا برخی واردکنندگان به بنگاه‌های کاغذ، کالا نمی‌فروشند توضیح داد: این موضوع اصلا صحت ندارد و همکاران ما در انجمن به بنگاه‌ها کاغذ مورد نیاز آن‌ها را می‌فروشند. اگرچه ممکن است در زمینه فروش کاغذ گلاسه به دلیل عدم اجازه ترخیص بار گلاسه توسط گمرک بازار با کمبود مواجه باشند اما در حوزه کاغذ چاپ و تحریر مشکل خاصی برای فروش و عرضه وجود ندارد.
 
میرباقری با بیان اینکه کاغذ مورد نیاز حوزه نشر به میزان درخواست ناشران در بازار وجود دارد، عنوان کرد: اکنون که دولت به همه تضمین داده است تا به فعالان اقتصادی ارز اختصاص بدهد، آن‌ها به دنبال فروش کالاهای خود و ورود کالاهای جدید برای فروش هستند. تاجر حرفه‌ای تاجری است که در انبارش کالا نگهداری نکند نه اینکه آن‌ها را در انبار خود ذخیره کند.
 
به گفته وی، به دنبال تک‌نرخی شدن ارز بسیاری از مشکلات حاشیه‌ای موجود در این حوزه کاهش پیدا کرده است و به زودی بازار به ثبات خواهد رسید و موجی که در هفته‌های اخیر وجود داشت به زودی آرام می‌شود و بخشی از این گرانی به دلیل افزایش ده درصدی قیمت جهانی کاغذ بوده است.
 
بروکراسی‌ اداری؛ مانع اصلی
اما حسین بنایی که بیش از 25 سال است در حوزه فروش کاغذ فعالیت می‌کند، درباره وضعیت بازار کاغذ در روزهای اخیر توضیح داد: شروع روز کاری ما در سال 97، از 14 فروردین بوده است و از آن روز به بعد مشکل خاصی در زمینه تامین و فروش کاغذ وجود نداشت و به ناشران و فعالان عرصه‌های مختلف کاغذ به میزان نیازشان فروخته‌ایم.
 
وی افزود‌: اگرچه قیمت‌ها با افزایش روبرو بوده اما دلیل این افزایش این بود که ارز مبادله‌ای قیمت‌ها بالا رفته است، به نظر من در این زمینه بروکراسی اداری از جمله عواملی بود که به پررنگ‌تر شدن این موضوع دامن زد و طولانی شدن این روند موجب شد که مسوولان دولتی نتوانند به موقع قیمت نهایی ارز مبادله‌ای را اعلام کنند.
 
بنایی با تشریح این موضوع گفت: اگر از اواسط بهمن ماه سال گذشته اعلام می‌شد که به عنوان مثال ارز مبادله‌ای از 3800 با 4200 تومان رسیده است بازار آماده می‌شد و قیمت نهایی کاغذ تا این حد بالا نمی‌رفت و بازار دچار شوک ناگهانی نمی‌شد.
 
وی یادآور شد: اما گاهی اخباری منتشر می‌شود که کاغذفروشان به متقاضیان کالایی نمی‌فروشند در حالی که کاملا اشتباه است و چنین موضوعی صحت ندارد و ما به افرادی که به کاغذهای مختلف نیاز داشته باشند انواع کاغذهای موجود در بازار را عرضه می‌کنیم و بسیاری از همکارانم نیز این کار را انجام می‌دهند و امتناع از فروش درباره بنگاه‌هایی صدق می‌کند که عمر کوتاهی در این حرفه دارند و از تلاطم بازار و وضعیت موجود بی‌اطلاع هستند.
 
نگاهی به بازار
نگاهی به بهای کاغذ در یکی ـ دو روز گذشته در مقایسه با آخرین هفته‌های سال 96 نشان می‌دهد که قیمت کاغذ شاهد افزایش 12 تا 15 درصدی بوده است. به عنوان مثال کاغذ 70 * 100 اندونزی که تا قبل از عید هر بند آن 108 هزار تومان خرید و فروش می‌شد امروز به قیمت 121 هزار تومان فروخته می شود.
 
کاغذ چینی در 70 * 100 موجود در بازار ایران نیز به قیمت بندی 120 هزار تومان در بنگاه‌های کاغذ و مقوا به فروش می‌رسد.
 
همچنین هر بند کاغذ 60 * 90 اندونزی به قیمت 90 هزار تومان خرید و فروش می‌شود و جنس چینی کاغذ 60* 90 هر بند 89 هزار تومان است.