سه‌شنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۲۸
برگزاری نشست به تنهایی نمی‌تواند کیفیت نقد ادبی را ترقی دهد

امیرعلی نجومیان می‌گوید: نقد ادبی در ایران نیازمند برنامه‌ریزی‌های همه جانبه است و برگزاری نشست به تنهایی نمی‌تواند فضای نقد ادبی یا کیفیت نقد ادبی در ایران را ترقی دهد. ایجاد رشته نقد ادبی در دانشگاه‌ها، پرداختن جدی رسانه‌ها به مسئله نقد به جای نقد ژورنالیستی و مهم‌تر از همه این‌ها، توسعه فضای نقد‌پذیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در جامعه‌ای که افراد هیچ نوع نقدی از خود را برنمی‌تابند، انتظار نقد منصفانه و عالمانه نباید داشت.

امیر علی نجومیان، استاد دانشگاه، مترجم و منتقد ادبی، در آستانه برگزاری هزارو صدمین نشست هفتگی شهر کتاب در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره تاثیر این نشست‌ها بیان کرد: پیش از هر چیز باید گفت که برگزاری نشست‌های شهر کتاب، نوعی رکورد ملی است. شهرکتاب نشست‌هایی با تداوم، بدون وقفه و هر هفته در طی بیش از یک دهه برگزار می‌کند؛ این خودش فی‌نفسه در کشوری که همه چیز کوتاه مدت است، اتفاق مبارکی است.

 وی افزود: در کنار این، اهمیت دیگر این نشست‌ها در این است که موضوعات مورد بحث، کتاب‌های انتخاب شده و مباحث طرح شده از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و معمولا به ادبیات، نظریه‌های ادبی، نقد ادبی، زبان‌شناسی، فلسفه، حوزه‌های مختلف هنر و علوم اجتماعی و تاریخ می‌پردازند. به گمان من، تعداد بسیار زیادی از محققان برجسته این کشور به واسطه نشست‌های شهر کتاب توانسته‌اند دیدگاه‌های خود را با مخاطبان در میان بگذارند. نکته مهم‌تر اینکه این نشست‌ها چند سالی است که به صورت لوح ویدیویی هم به فروش می‌رسد و تا جایی که من اطلاع دارم به ویژه در شهرستان‌ها که معمولا چنین نشست‌هایی برگزار نمی‌شود، بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. همه این‌‌ها باعث شده نشست‌های شهر کتاب به یک اتفاق یکه و مبارک در فضای فرهنگی ایران تبدیل شود. فراموش نکنیم که توسعه فرهنگی در یک کشور در گرو توسعه رسانه‌ها، ارتباط میان اندیشمندان و مخاطبان، تشویق به کتاب‌خوانی و ایجاد فضای نقد تحقق پیدا می‌کند.

 
نجومیان درباره نقش برگزاری نشست‌های نقد و برسی کتاب‌ها و نظریات به طور کلی در توسعه نقد ادبی در ایران گفت: مسلما نقد ادبی در ایران نیازمند برنامه‌ریزی‌های همه جانبه است و برگزاری نشست به تنهایی نمی‌تواند فضای نقد ادبی یا کیفیت نقد ادبی در ایران را ترقی دهد. ایجاد رشته نقد ادبی در دانشگاه‌ها، پرداختن جدی رسانه‌ها به مسئله نقد به جای نقد ژورنالیستی و مهم‌تر از همه این‌ها، توسعه فضای نقد‌پذیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در جامعه‌ای که افراد هیچ نوع نقدی از خود را برنمی‌تابند، انتظار نقد منصفانه و عالمانه نباید داشت. پس از دید فرهنگی هم باید افراد تحمل خود را نسبت به نقد بالا ببرند. مسلما در جلسات نقد ادبی یا نقد کتاب ممکن است که تعارفاتی رد و بدل شود ولی در کنار این، به گمان من این آستانه تحمل به مرور بالا خواهد رفت. بنابراین برگزاری این نشست‌ها در جای خود موثر و مفید بوده ولی مسلما باید در کنار عوامل دیگر در نظر گرفته شده است.

 
وی اضافه کرد: کار نشر، تالیف و ترجمه کاری بی اجر و مزد است، هیچ ارزش مالی ندارد و در هیچ جایی به آن اهمیت داده نمی‌شود. من در طی این سال‌ها مولفین، مترجمین و نویسنده‌هایی را دیدم که حضورشان در جلسه‌ای که کتاب یا اثرشان مورد توجه و برسی قرار گرفته، خودش فی‌نفسه آن‌ها را تشویق کرده که کارشان را تداوم ببخشند، آن هم در کشوری که هیچ گونه تشویقی از این جهت انجام نمی‌گیرد. این نشست‌ها اگر همین تشویق را انجام داده باشد، کار مهمی کرده است.

این منتقد ادبی همچنین در پیشنهاد برای بهتر برگزار شدن نشست‌های نقد و بررسی عنوان کرد: به نظر من اولین نکته این است که به مرور باید فضای تعارفات معمول میان منتقدان و خالقان آثار برداشته شود تا آثار بدون رودربایستی مورد ارزشیابی، تحلیل و بررسی قرار گیرند. نکته دوم اینکه اینگونه نشست‌ها باید توسط مراجع فرهنگی کشور، مورد حمایت مالی و معنوی قرار گیرند. چرا که برگزاری اینگونه نشست‌ها نیازمند هزینه، تبلیغ و اشاعه آن‌ها در رسانه‌هاست که فعلا تمام این کارها را شهر کتاب به صورت یک تنه انجام می‌دهد و به نظر من این کافی نیست. باید این نهادها بخشی از این مسئولیت و هزینه‌ها را تقبل کنند و در واقع از چنین برنامه‌هایی حمایت کنند. به عنوان نمونه، بخشی از بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها می‌تواند در این راستا مصرف شود. این باعث می‌شود که هم نویسنده‌ها و هم منتقدین مورد تشویق قرار گیرند و هم اینکه دیدگاه‌هایشان به صورت گسترده‌تر در جامعه فرهنگی مطرح شود.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها