کامران رضایی توابع؛ عضو هیأت علمی و دانشیار گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایبنا با اشاره اهمیت پرداختن به موضوع مورد بحث در این کتاب، بیان کرد: در کشور ما صنعت شیلات بیشتر متمرکز بر آب‌های شیرین و داخلی است. با توجه به کمبود آب‌های شیرین و مشکل خشکسالی که در بسیاری از مناطق کشور با آن مواجه هستیم، باید به سمت پرورش آبزیان در دریاها و آب‌های شور و غیرمتعارف برویم. گونههای بسیار زیادی از آبزیان لب‌شور در آب‌های ایران وجود دارد که جهت تأمین پروتئین مورد نیاز و حتی صادرات می‌توانند مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
وی ادامه داد: این نوع پرورش ماهی و آبزیان در کشور ما به‌شدت مورد نیاز است. اکنون در استان‌های جنوبی و استان‌های حاشیه دریای خزر، پرورش در قفس و مناطق ساحلی صورت می‌گیرد، اما نیاز به گسترش پرورش گونههای بیشتر و متنوع‌تر احساس می‌شود. ما تنوع زیستی بسیار گسترده‌ای در دریاها داریم که جدا از ماهیان گونههای دیگری همچون خیار دریایی، توتیا و لابستر را نیز شامل می‌شود. حتی ممکن است مصرف گونه‌هایی از این آبزیان از نظر شرعی در کشور غیرمجاز و حرام باشد که در این‌صورت می‌توان این گونه‌ها را برای صادرات پرورش داد که می‌تواند ارزآوری گسترده‌ای برای کشور داشته باشد.
این پژوهشگر گفت: سال‌ها فقط روی چند گونه خاص متمرکز بوده‌ایم که امروز این گونه‌ها تقریبا به شرایط اشباع رسیده‌اند، لذا باید به سمت پرورش ماهی‌ها و آبزیان جدید برویم. در حال حاضر گونههای دریایی مثل خامه ماهی، صُبیتی، هامور، شانَک، سوکَلا و خانواده ماهی‌های تُن و میگوهای دریایی، مورد توجه قرار گرفته و پرورش داده می‌شوند که می‌توان این دایره را گسترده‌تر کرد. به این دلیل که شیوه‌های پرورش در دریا با آب‌های داخلی متفاوت است، لذا سیاستگزاری‌های متفاوتی را نیز می‌‌طلبد و شیلات، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها باید همسو در این مسیر جلو بروند تا بتوانیم به سمت معرفی و پرورش گونههای جدید حرکت کنیم.
رضایی با اشاره به دلایل توجه به این کتاب در چرخه داوری جایزه کتاب سال، اظهار کرد: امروزه متوسط سرانه استفاده از آبزیان در ایران به‌ازای هرفرد، 10/5 کیلوگرم است، درحالی‌که متوسط جهانی این شاخص 25 کیلوگرم است. در سیاستگزاری‌های میان‌مدت و بلندمدت، با تولید گونههای دریایی و لب‌شور، باید به سمت متوسط سرانه 16 کیلوگرم برای هر فرد برویم. در کنار پرورش گونههای آب شیرین، باید به تولید و پرورش گونههای لب‌شور و استفاده از آب‌های غیرمتعارف توجه کرد تا این خلأ جبران شود. این موضوع هم به سلامت جامعه مربوط می‌شود و هم اینکه این پروتئین سفید می‌تواند جایگزین گوشت قرمز در سبد مصرف و سفره ایرانی‌ها شود.
وی افزود: در این کتاب به موضوعاتی همچون تکثیر و پرورش گونههای مختلف دریایی مانند جلبک‌ها، پرورش غذاهای زنده برای گونههای دریایی، استفاده پروبیوتیک برای گونههای دریایی، تکثیر و پرورش ماهیان آب شور و میگوهای دریایی، پرورش ماهیان زینتی دریایی، پرورش سخت‌پوستان شامل خرچنگ و لابستر، پرورش نرم‌تنانی مانند صدف و گونههای مختلف خارتنان پرداخته شده است.
(1).jpg)
مترجم کتاب «تکثیر و پرورش آبزیان دریایی و لب‌شور»، گفت: در این زمینه کتابی که بتواند پاسخگوی مباحث آموزشی، تحقیقاتی و کاربردی باشد در کشور وجود نداشت، لذا بر آن شدیم از تجربیات کشورهای پیشرو در این زمینه استفاده کنیم. در سفری که به کشور هند داشتم، کتابی جامع درباره موضوع مدنظر دیدم که با توجه به قرابت گونه‌هایی که در خلیج فارس و دریای عمان وجود دارد، پیشنهاد ترجمه این کتاب را مطرح کردیم که پس از طی مراحل داوری از سوی دانشگاه تهران نیز مورد تأیید قرار گرفت و در مدت یک‌ونیم سال کتاب را به فارسی ترجمه و اواخر سال 1397 راهی بازار نشر کردیم. پس از چاپ، این کتاب هم از سوی پرورش‌دهندگان و هم از سوی مراکز پژوهشی و دانشجویان مورد استقبال قرار گرفت و اکنون در آستانه چاپ دوم قرار دارد.
کامران رضایی توابع، در سی‌وپنجمین دوره جایزه کتاب سال نیز با تألیف کتاب «تکثیر و پرورش میگوی دریایی» به‌عنوان شایسته تقدیر، مورد تجلیل قرار گرفت.
نظر شما