یکشنبه ۲۲ مرداد ۱۳۹۱ - ۱۶:۱۵
نگاه فقط آرمان‌گرايانه در خاطره‌نويسي خلاء تاريخي را در پي دارد

جلد دوم از مجموعه «روزگاران» به قلم حسين ياقوتي به تازگي وارد بازار نشر شده است. ياقوتي معتقد است كه پرداختن صرف به وجه آرمان‌گرايانه در خاطره‌نويسي سبب بروز خلاء تاريخي در برخي از خاطره‌نوشته‌ها شده است._

نويسنده مجموعه «روزگاران» در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، درباره دفتر دوم اين مجموعه كه به تازگي و به بهانه روز جانباز (چهارم تير‌ماه 1391) رونمايي شد، اظهار کرد: اين نوشتار سرگذشت شش جانباز جنگ تحميلي عراق علیه ایران با نام‌هاي محمد علي تورنگي، سيد اسماعيل موسوي، علي اكبر کلاگر، داوود عامري، اصغر حيدري پاقلعه و سيد ابوالفضل حسيني در قالب شش فصل جدا‌گانه است. 

وي اين اثر را مكتوبي در حوزه تاريخ شفاهي دانست و درباره شيوه انجام پژوهش‌هايش براي اين نوشتار گفت: براي تاليف مجموعه «روزگاران» ساعت‌ها با هر شش جانباز و همرزمان‌شان گفت‌وگو و در حين انجام مصاحبه ضمن تهيه فايل صوتي، از مراحل تنظيم مصاحبه تصويربرداري هم كرده‌ام.

ياقوتي كه جلد سوم مجموعه «روزگاران» با موضوع خاطرات «سردار حاج ناصر رزاقي» مسوول اطلاعات عمليات لشگر 25 كربلا را در دست تاليف دارد، افزود: تصميم دارم اين مجموعه را تا 10 جلد ديگر هم ادامه دهم و اكنون پرداختن به سوژه‌هاي ديگري و از جمله آن‌ها خاطرات «حاج غلامعلي صادقي مقدم» را هم در نظر دارم.

نويسنده مجموعه «روزگاران» درباره نام اين مجموعه گفت: «روزگاران» به نوعي بيانگر حسرت و دريغ راويان از گذر روز‌هايي است كه مملو از عشق، ايثار، محبت و شهادت بودند و كمتر نشانه‌اي از ناراستی‌ها در آن‌ها مي‌ديديم. 

وي درباره ويژگي‌هاي اثرش توضيح داد: اين نوشتار به بيان خاطرات جانبازان در سه برهه «تولد تا سن مشاركت‌هاي اجتماعي»، «فعاليت‌هاي پيش از انقلاب و جنگ تحميلي» و «خاطرات پس از جنگ تحميلي» مي‌پردازد. همچنين در اين نوشتار كوشيدم علاوه بر آن‌كه به شخصيت خود جانباز مي‌پردازم، عملكرد ديگران نسبت به او را نيز ناديده نگيرم. 

اين پژوهشگر و نويسنده حوزه دفاع مقدس مهم‌ترين بخش مجموعه «روزگاران» را برش‌هايي از خاطرات جانبازان دانست كه به «فعاليت‌هاي پيش از انقلاب و جنگ تحميلي» مي‌پردازند و در اين باره گفت: اين دوران زماني است كه جامعه ايران در حال دفاع بود. بنابراين احساس آرمان‌گرايي خاصي بر همه اقشار جامعه حاكم بود. احساسي كه سبب مي‌شد فرد براي خروج جامعه‌اش‌ از بحراني كه درگير آن شده، به ايثار و فداكاري دست بزند و در اين راه مال و جان خود را نيز فدا كند. اين روحيه تنها زماني شكل مي‌گيرد كه جوامع قالب دفاعي به خود بگيرند. 

نويسنده کتاب «شقايق‌هاي صحرا» در بيان انگيزه خود براي نگارش مجموعه «روزگاران» به آسيب‌شناسي در زمينه نقل خاطرات دفاع مقدس پرداخت و افزود: بيشتر خاطرات دفاع مقدس در راستاي آرمان‌هاي نويسنده تاليف شده‌اند. به اين معنا كه اغلب خاطرات فقط روايت‌گر ارزش‌هاي دفاع مقدس‌اند. هرچند اين شيوه خاطره‌نويسي در جايگاه خود ارزشمند است اما پرداختن صرف به اين وجه از خاطرات، بسياري از نويسندگان خاطرات اين حوزه را از كاركرد‌هاي ديگر خاطره‌نويسي غافل كرده است. 

وي معتقد است: اين امر سبب ايجاد نوعي خلاء تاريخي در نقل خاطرات شده است و نويسنده براي آن‌كه اهداف و ارزش‌هاي مورد نظر خود را در كتاب بگنجاند، از بسياري از خاطراتي كه از سوي راويان بيان مي‌شود، صرف‌نظر مي‌كند. 

ياقوتي كاركرد اصلي ثبت خاطرات را تاثير‌گذاري آن‌ها بر جامعه دانست و درباره فوايد نقل خاطرات از نگاه راويان گفت: در اين روش علاوه بر اين‌كه تمامي شخصيت‌هاي آن خاطره نمايان مي‌شوند، زمینه‌های اجتماعي و سياسي آن دوره نيز به درستي شناخته مي‌شوند و مي‌توان به نوعي به جامعه‌شناسي دوران بحران دست يافت. همچنين مي‌توان از نظر روان‌شناسي به تحليل دوران جنگ و دفاع مقدس پرداخت و از اين راه افراد گوناگون را شناخت و رفتار‌هاي آنان را تحليل كرد.

نويسنده كتاب «نشان عشق» مدت حضور جانباز در جبهه را براي نگارش خاطرات موثر دانست و درباره دليل پرداختنش به اين شش جانباز جنگ تحميلي در قالب يك مجموعه (روزگاران2) توضيح داد: ويژگي تمامي اين افراد، تجربه‌هاي فراوان آنان در حادثه‌ها و وقايع مهم است. در واقع خاطرات براي بهره‌گيري از تجربه‌ها به ثبت مي‌رسند. در دفاع مقدس علاوه بر اين‌كه شاهد همبستگي و كمك‌رساني بي‌دريغ افراد هستيم، نوعي بي‌تجربگي را هم مي‌بينيم كه سبب معلوليت افراد شده‌ است. ثبت اين بي‌تجربه‌گي‌ها و عدم تخصص‌ها مانع از تجربه دوباره آن‌ها در مواقع بحران مي‌شود.

وي شيوه نگارش «روزگاران 2» را تلفيقي از دو شيوه خاطره‌نويسي و وقايع‌نگاري دانست و گفت: شيوه روايت واقعي و رئال است و كوشيدم ايده و تمثيل را هم در آن دخالت دهم. بنابراين تمامي سوژه‌ها در اين نوشتار مي‌توانند براي داستان‌هاي كوتاه، بلند و هنر‌هاي نمايشي الهام‌بخش باشند.

ياقوتي با بيان اين‌كه مجموعه «روزگاران» با حمايت بنياد شهيد و امور ايثارگران استان گلستان و مركز و از سوي نشر شاهد منتشر مي‌شود، پيشنهاد كرد: بهتر است مراكزي كه در حوزه دفاع مقدس فعاليت مي‌كنند هماهنگ شوند تا ضمن آن‌كه خاطرات مطابق با نياز اهل هنر گرد‌آوري مي‌شوند، از دوباره كاري‌ها هم در اين زمينه جلوگيري شود.

دومين جلد از مجموعه «روزگاران»را «نشر شاهد» در قطع رقعی و 328 صفحه با شمارگان 3‌ هزار نسخه و به بهاي 50‌ هزار ريال عرضه كرده‌ است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط