به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «فرهنگنامه مشاغل» نوشته محمدرضا حشمتی، مریم احسانی، حدیثه اوتادی، نرجس کاظمی، تهمینه حدادی، شیما رحیمی و مریم شعیبی از انتشارات نشر طلایی در بخش علوم و فنون نوجوان جشنواره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شایسته تقدیر شناخته شد، به این منظور گفت‌وگویی داشتیم با محمدرضا حشمتی، یکی از مولفان این کتاب که در ادامه می‌خوانید.

اساس شکل‌گیری کتاب «فرهنگنامه مشاغل» چه بود؟
من بیش از 26 سال است که در مدرسه‌های مختلف آموزش و پرورش به نوجوانان و دانش‌آموزان مشاوره درسی و شغلی می‌دهم. همچنین سایر همکارانی که در تالیف این کتاب همکاری داشته‌اند همگی با نوجوانان و دانش‌آموزان در ارتباط هستند. مساله‌ای که در مورد بچه‌ها وجود دارد این است که آن‌ها با انواع مختلف شغل‌های موجود در جامعه و ابعاد و ویژگی‌های آن‌ها آشنایی نیستند، بنابراین، زمانی‌که از دبیرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند، نمی‌دانند که در کدام رشته، مهارت و شغل موفق‌تر خواهند بود. به این منظور با همکاری برخی همکارانم برآن شدیم تا کتاب «فرهنگنامه مشاغل» را منتشر کنیم.

شغل‌هایی که در این کتاب معرفی شده بر چه اساس انتخاب شده است؟
ما حدود دو سال پیش آمار شغل‌های واقعی موجود در سطح کشور را از وزارت کار گرفتیم که حدود 6 هزار شغل بود. از بین آن‌ها 150 شغل که عمومیت بیشتری داشت را انتخاب کرده و به تحقیق‌های میدانی درباره آن‌ها پرداختیم. در این میان ویژگی‌های هر شغل مانند ساعات کاری، دوره‌های آموزشی لازم، ابزار مورد استفاده، نقاط قوت و ضعف و مسیر رشد آن را برای مخاطبان بیان کردیم. البته برای دریافت این اطلاعات در هر شغل با حداقل سه و حداکثر 20 نفر از متخصصین آن گفت‌وگو کردیم.

مراحل تدوین کتاب به چه شکل بوده است؟
قالب این کتاب بر اساس پژوهش بوده است نه مطالعه کتابخانه‌ای. بعد از گردآوری مطالب حاصل از پژوهش‌های میدانی توسط همکارانم و جمع‌بندی آن‌ها، مطالب مربوط به هر شغل را به کارشناس مربوطه‌اش ارجاع دادیم تا بازخوانی و ایرادات آن برطرف شود. بعد از رفع نقص، مطالب را در اختیار گروهی از مخاطبان نوجوان قرار دادیم تا بخش‌ها و اصطلاحاتی را که برایشان قابل فهم نیست را مشخص کنند. بعد از اتمام مراحل اعتباریابی کارشناسی و اعتباریابی مخاطبان، مرحله ویراستاری زبانی و ویراستاری ادبی انجام شد.

آیا در این باره، کتاب دیگری هم منتشر شده است؟
پیش از این انتشارات «محراب قلم» کتاب مشابهی را منتشر کرده بود که برای این مقطع سنی نبود و با نگاه هدایت تحصیلی تدوین شده بود. همچنین انتشارات «سمت» هم یک راهنمای تحصیلی شغلی داشته که توسط دکتر شفیع‌آبادی تهیه شده بود اما این کتاب به شکل یک کار دانشجویی و بروشور شغلی بود. خانم طیبه زندی هم کتابی در این مورد برای بزرگسالان منتشر کرده است. اما به این شکل کتابی برای نوجوانان منتشر نشده است.

چه ویژگی‌هایی این کتاب را متفاوت کرده است؟
نخستین ویژگی این کتاب این است که ادبیاتش بر اساس کتاب‌های درسی و شبکه واژگانی و مفهومی نوجوانان بوده و بسیار ساده و قابل فهم است. دومین ویژگی آن این است که راهنمای بسیار خوبی برای مشاوران مدارس است و سومین ویژگی‌اش این است که علاوه بر نوجوانان، بزرگسالان و افرادی که جویای کار هستند می‌توانند از آن استفاده کرده و اطلاعات مفیدی را بدست آورند.

بازخورد «فرهنگنامه مشاغل» در بین مخاطبان چگونه بوده است؟
هنوز بازخورد آن‌را بررسی نکرده‌ایم، اما اطلاعاتی که جسته و گریخته از برخی مخاطبان دریافت کرده‌ایم حاکی از رضایت و خرسندی آن‌ها بوده است. البته در نظر داریم بازخورد آن را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهیم.

کتاب‌ها چه نقشی در انتخاب صحیح مشاغل برای نوجوانان دارند و در کشور تا چه اندازه به این موضوع پرداخته شده است؟
کتاب‌ها منبع اطلاعات و آگاهی هستند و نوجوانان با مراجعه به آن‌ها می‌توانند شغل مناسب با ویژگی‌های درسی، فنی و روحی که دارند را انتخاب کنند. اما در کشور ما زیاد به این مساله توجه نشده است و بیشتر کتاب‌هایی که وجود دارند برای بزرگسالان قابل استفاده‌اند نه نوجوانان. البته این مساله در سایر کشورها هم به همین شکل است و کتاب‌های زیادی در این زمینه برای نوجوانان منتشر نشده است.

آیا کتاب دیگری در دست تالیف دارید؟
بله دو کتاب دیگر با عنوان‌های «فرهنگ فرهنگنامه نویسی» و «فرهنگنامه دفاع مقدس» برای نوجوانان در دست تالیف داریم که در حال حاضر مشغول انجام مطالعاتشان هستیم.

نظرتان درباره جشنواره کتاب سال و نحوه برگزاری آن چیست؟
برگزاری جشنواره کتاب سال حرکت خوبی است، اما به نظر من بهتر است زمانی‌ که کتابی مرحله اول داوری را می‌گذراند، با مولف آن گفت‌وگو شود و نظرات و هدف او از نوشتن کتاب و نحوه جمع‌آوری مطالب پرسیده شود تا داوران بتوانند با دید بازتری داوری کنند. همچنین وجود یک گروه کارشناس در زمینه‌ای که کتاب‌ها نوشته شده‌اند مثلا مشاوران مدارس در مورد رشته‌ای که ما کار کردیم، می‌تواند در داوری بهتر کتاب‌ها موثر باشد و داوران باید ببینند بنا بر چه نیازی کتاب تالیف شده است.