حسن باقری، مدیرکل توسعه خدمات دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره فعالیت‌های تازه بخش کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: تا قبل از شیوع ویروس کرونا در ایران و قرنطینه، استفاده از کتابخانه دیجیتال فقط برای اطلاعات کتاب‌شناسی و یا متادیتا ممکن بود و هرکسی که می‌خواست محتوای منابع کتابخانه دیجیتال را ببیند، باید به کتابخانه ملی مراجعه می‌کرد و از فایل دیجیتال اطلاعات و اسناد استفاده می‌کرد؛ اما پس از بحران کرونا، با تغییراتی زیرساختی و ابلاغ و اجرای برخی سیاست‌گذاری‌ها، این امکان از راه دور در کتابخانه دیجیتال فراهم شد.
 
وی افزود: در این فرایند، اسناد دیجیتال‌شده سازمان در دسترس عموم مردم قرار گرفت؛ اما برای استفاده لازم بود که افراد به عضویت کتابخانه دیجیتال دربیایند. تا قبل از این بحران حدود 30هزار نفر عضو کتابخانه دیجیتال سازمان بودند. طی یک فرایندی 170هزار نفر از اعضا هم که از سال 1392 عضو کتابخانه بودند اما کارت عضویت‌شان تمدید نشده‌بود و یا فعالیتی نداشتند، به‌صورت اتوماتیک در کتابخانه دیجیتال فعال شدند تا بتوانند از راه دور به کتابخانه دیجتال دسترسی پیدا کنند.


 باقری با اشاره به مزیت استفاده از کتابخانه دیجیتال از راه دور بیان کرد: این فعالیت موجب شد تا دسترسی آزاد به اطلاعات برای تمام مردم ایران و پژوهشگران فراهم شود.
 
وی ادامه داد: بالغ بر 4میلیون و 600هزار سند و پرونده، 220هزار پایان‌نامه شامل 17میلیون برگه، 36هزار عنوان کتاب خطی و کتاب‌های سنگی اسکن‌شده در کتابخانه دیجیتال قرار داده‌شده‌است تا مخاطببتوبتوانند تصویر اصل اسناد و پرونده ها را مورد بررسی قرار بدهند. این امکان برای تمام پژوهشگران سراسر جهان که عضو کتابخانه ملی هستند، ممکن است.
 
مدیرکل توسعه خدمات دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره عضوگیری کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار کرد: سه روز ابتدایی ایام نوروز سیستم عضویت از راه دور را برای عضوگیری کتابخانه دیجیتال فعال شد تا اعضای جدید با ثبت اطلاعات و تایید صحت اطلاعات شخصی اعضا توسط وب‌سرویس‌های موجود بتوانند از این قابلیت ارائه‌شده به‌خوبی بهره ببرند.
 
باقری افزود: با تغییر سیاست‌های سازمان که کتابخانه دیجیتال را در اختیار عموم مردم قرار داده‌است، دسترسی به اطلاعات کتابخانه دیجیتال 11برابر شده‌است. آمار موجود از دسترسی به کتابخانه دیجیتال از 3000هزار نفر به 31هزار نفر رسیده است و 11برابر افزایش داشته‌است؛ البته با این تفاوت که این افزایش 11برابری صرفا بازدید از متادیتاها و کانتنت اسناد است.
 
وی خاطرنشان کرد: همچنین در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سازمان نشر علمی کشور را نیز راه‌اندازی کرده‌ایم که مجموع 912هزار مقاله و نشریات علمی کشور در آن آپلود شده که درحال حاضر تماما در سایت کتابخانه ملی قرار دارد و دانلود آن نیز برای اعضاء رایگان است.
 
مدیرکل توسعه خدمات دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره لزوم ایجاد کتابخانه دیجیتال و ارائه کتاب‌ها با رعایت قانون کپی‌رایت عنوان کرد: مدارکی که در کتابخانه دیجیتال سازمان بارگذاری شده‌است، مدارکی است که یا برای خود سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است و یا اسنادی است که مسأله کپی‌رایت ندارد و یا از زمان کپی‌رایت آن گذشته‌است. بسیاری از کتاب‌هایی که امروزه در کشور منتشر می‌شود، در کتابخانه ملی و برحسب وظیفه‌ صدور فیپا، موجود است؛ اما اجازه نشر آن را داریم و بحث حق قانون کپی‌رایت مطرح است. تنها اسنادی در کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موجود است که مشکل قانون کپی‌رایت را ندارد.
 
باقری با اشاره به اینکه ویروس کرونا باوجود مشکلاتی که به‌بار آورده‌است؛ آورده‌هایی نیز برای جهانیان داشته‌است، اظهار کرد: شاید این موضوع، دیدگاه افراد را نسبت به بسیاری از مسائل روز جامعه تغییر بدهد؛ به‌طور مثال در حوزه کاری خود می‌توانیم به این سمت ارائه کتاب‌های دیجیتال حرکت کرده و از محیط چاپی و کاغذی کتاب عبور کنیم.
 
وی افزود: زمانی که یک محقق و یا پژوهشگر نیاز به بررسی اسناد داشت، باید با محدودیت‌های موجود چون فضای ارائه‌شده و مدرک تحصیلی به کتابخانه ملی مراجعه می‌کرد، اما با کتابخانه دیجیتال این محدودیت‌ها وجود ندارد و اعضا با هر مدرک تحصیلی و در منزل خود ضمن صرفه‌جویی در وقت و هزینه می‌توانند از این منابع و اطلاعات بهره‌مند بشوند.
 
باقری در پایان گفت: این موضوع، نشان‌دهنده نگاهی روشن به آینده است تا بتوانیم بسیاری از رفتارها و اقدامات سازمانی را که تا قبل از بحران کرونا باید به‌صورت حضوری انجام می‌شد، به‌شکل غیرحضوری و دیجیتالی پیش ببریم و این آغازی برای جریانات دیگر در کشور است.