به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) یحیی سید محمدی مدرس دانشگاه و مترجم و مولف بیش از 50 کتاب در حوزه روانشناسی در لایو اینستاگرامی خانه اندیشمندان علوم انسانی درباره «انقلاب ترجمه در روانشناسی» سخن گفت و افزود: اگرچه من کتاب‌های تالیفی هم درباره روانشناسی یادگیری، روانشناسی عمومی و ... دارم اما اعتقادی به تالیف ندارم چون تالیف‌ها در ایران تاریخ مصرف ندارند، کتابی 40 سال پیش تالیف شده اما همچنان تدریس می‌شود این در حالی است که تاریخ مصرف روانشناسی زمان بسیار کمی دارد و باید منابع به روز شوند به همین دلیل فکر می‌کنم باید برای ترجمه اقدام کنیم.
 
او ادامه داد: کتاب‌های تالیفی به شکل کنونی یعنی الفت برقرار کردن بین چندین منبع، در حالی که اصولی آن این نیست. شما یک کتاب روانشناسی تالیف خارجی را که می‌بینید در انتهای آن منابع بسیار زیادی را مشاهده می‌کنید اما در ایران اینگونه نیست. ناشران هم در ایران علاقه‌ای به آوردن منابع مختلف در پایان کتاب ندارند. حال سوال این است که ما چه قدر منابع در ایران برای تالیف کتاب داریم؟ به غیر از منابع همکارانمان که آن هم آثارشان از ترجمه کتاب‌های دیگر بوده به چه میزان به منابع جدید و به روز دسترسی داریم؟ به همین دلیل برای اینکه دانشجویان به روز باشند و بتوانند به جدیدترین اطلاعات دست پیدا کند تلاش می‌کنم جدیدترین منابع روانشناسی در دنیا را که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود ترجمه کنم.
 
این مترجم روانشناسی با بیان اینکه باید منابع این حوزه هر هشت سال یک بار به روز شوند گفت: بسیاری از منابع حوزه روانشناسی هر چهار سال یک بار به روز می‌شوند چون سرعت علم روانشناسی بسیار بالاست. به همین دلیل باید با دنیا حرکت کرد و من تالیف را در ایران بسیار راحت‌تر از ترجمه می‌دانم. چون در فاصله زمانی بسیار کوتاه به دلخواه خود می‌توانید مطالب را انتخاب کنید هر کدام را هم که نفهمیدید آن‌ها را حذف کنید و در نهایت یک معجونی به نام تالیف را بیرون دهید!
 
او یادآور شد: تالیف یک شان خاصی دارد و بارش را هر کسی نمی‌تواند تحمل کند و من هم اساسا نمی‌توانم مسئولیت این را به دوش بگیرم. کسی که مولف است به مقالات، آزمایش‌ها، پژوهش‌ها و ... دسترسی دارد و از بودجه‌های مالی استفاده می‌کند و موظف است هر چهار سال یک بار یک تالیف بیرون دهد. مهد روانشناسی آمریکاست و کشورهای دیگر صرفا مصرف کننده روانشناسی هستند.
 
سیدمحمدی در پاسخ به این سوال که از چه مترجمی در روانشناسی بیشتر الگو می‌گیرد و آنها را مناسب می‌داند گفت: در این حوزه دکتر کریمی، براهنی، شاملو و ... کارهای خوبی داشتند و این‌ها مترجمان بسیار خوبی بودند. از نسل جدید چندان مطالعه نکردم و تلاش کردم از کسی الگو نگیرم. طبیعی است که به برخی از آثار ترجمه گذشته خودم که نگاه می‌کنم متوجه ایرادات بسیار زیاد آن می‌شوم و گاهی جرات نمی‌کنم به گذشته نگاه کنم. برخی فکر می‌کنند چون من کارشناسی ارشد را در آمریکا گذراندم باید ترجمه بسیار عالی داشته باشم ولی واقعا این دلیل خوبی نیست.
 
به گفته او، ترجمه روانشناسی یک دانش ضمنی نیاز دارد تا متون روانشناسی را به فارسی درک و بعد منتقل کنید. دکتر براهنی می‌گوید شما سعی نکنید کتاب علمی روانشناسی را به صورت ادبی ترجمه کنید. گاهی بار علمی روانشناسی که گاهی خشک است در فرایند ترجمه به صورت متن ادبی تر به دل نمی‌نشیند. بنابراین من به گونه‌ای ترجمه می‌کنم که به متن اصلی وفادار باشم. در ترجمه به خودم سخت گیری نمی‌کنم و بیشتر برایم مهم است که متن برای دانشجو قابل فهم باشد.
 
این مدرس دانشگاه در ادامه سخنانش درباره برخی از ترجمه‌های واژه‌های تخصصی روانشناسی توضیح داد و گفت: روانکاوی با روان‌پویشی متفاوت است چون روانکاوی با فروید همراه است و بیشتر با او از آن یاد می‌شود. 
 
او با بیان اینکه هیچ نهادی برای ساماندهی به ترجمه واژه‌های تخصصی حوزه روانشناسی وجود ندارد افزود: من همیشه به دانشجویان توصیه می‌کنم که همیشه پانویس‌ها را در ترجمه بررسی کنند و مرجع اصلی برایشان آن باشد. فرهنگ APA که دکتر احدی اصرار داشتند روی آن کار کنند هدفش این بود که یک فرهنگ‌نامه تخصصی یکدست وجود داشته باشد که متاسفانه این کار به ثمر نرسید. ما هیچ وقت هم به آنجا نمی‌رسیم من فکر می‌کنم باید به پویا بودن زبان اهمیت بدهیم و اجازه بدهیم که واژه‌های جدیدی هم خلق شوند.
 
سیدمحمدی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه مترجمان تازه‌کار می‌توانند با مطالعه چه آثاری در این حوزه قدم بردارند عنوان کرد: بهتر است مترجمان در آغاز سراغ کتاب درسی نروند چون ناشران روی کتاب‌های درسی سخت گیری می‌کنند و باید روی اصول خاصی ترجمه شود. این کتاب‌ها به انگلیسی بسیار حجیم است و کار ترجمه آن سخت است پس ابتدا لازم است که مترجم انگیزه داشته باشد و روی موضوعی کار کند که به آن علاقه داشته باشند. از سوی دیگر می‌شود روی ترجمه کتاب‌های خودیاری و ذهن آگاهی کار کنند چون این کتاب‌ها کم حجم است. همچنین بهتر است مترجمان تازه کار به سوی کتاب‌های انگلیسی نروند چون متنشان برای ما جذاب نیست اما آمریکایی‌ها متون بهتری دارند.
 
این مترجم روانشناسی ادامه داد: آمازون برای افغانستان کتاب می‌فرستد اما ما این امکانات را برای ترجمه نداریم و ترامپ جلوی پست کتاب را هم گرفته است و من هم اکنون کتاب‌های مورد نیاز خودم را از کانادا تهیه می‌کنم.

 او در پایان درباره کارهای در دست ترجمه خود گفت: روی ترجمه کتابی درباره آسیب‌شناسی روانی نوشته سوازن نولن هوکسما کار می‌کنم. ایشان سال 2013 فوت کردند و یکی از دانشجویانش در دانشگاه یل این کتاب را به روز کردند و جالب است هیچ اسمی از او روی کتاب نیست. اکنون در حال ترجمه این کتاب هستم.