به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «زیست دانشجویی؛ سیاست و هویت» به همت موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم روز گذشته دوشنبه دوازدهم آبان‌ماه به صورت مجازی با حضور عباس عبدی، سید عبدالامیر نبوی و علی مرشدی زاد به صورت مجازی برگزار شد.

در ابتدای این نشست نبوی به عنوان سرویراستار اثر به معرفی کتاب پرداخت و گفت: احساس کردیم جنبش دانشجویی هنوز جای کار دارد بنابراین با همکاری برخی دوستان پازلی طراحی کردیم سراغ نویسندگان علاقهمند رفتیم در بعضی جاها یا نویسنده خوب نداشتیم یا نویسنده خوب به دست نیامد.

وی افزود: امیدوارم این کار راهگشای یک سری رویکردها و نگاه‌های تازه باشد. باید توجه کنیم که درک سیاستی ما از زیست دانشجویی باعث درک غلط ما از آن می‌شود.

عباس عبدی دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه یک سری کتاب‌ها وجود دارند که یک نفر آن را می‌نویسد و خیلی زحمت دارد و زمان‌بر است و فارغ از محتوایی که دارد نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است گفت: اما بعضی کتاب‌ها مقالاتی از دیگران است و نویسنده اصلی ایده‌ای دارد که آن را به بخش‌های مختلف تقسیم می‌کند و به افراد صاحب‌نظر می‌دهد و از آنها می‌خواهد که بخش‌های مختلف را تکمیل کنند، این نوع از کتاب‌ها هم زحمت زیادی دارند.

وی افزود: این کتاب‌ها چند ویژگی مهم دارند؛ ابتدا اینکه می‌تواند تیتری بدهد و از دیدگاه‌ها دیگران استفاده کند و این کتاب را جذاب می‌کند. از همه مهمتر اینکه دیدگاه‌های متعدد در این‌گونه کتاب‌ها وجود دارد که ممکن از زوایای مختلف به آن بپردازند. لذا از این حیث جزو کارهای قابل توجه است که تا حالا در ایران نداشتیم. چون سرویراستار اصلی باید بتواند رضایت افراد صاحبنظر را جلب کند. در ایران به دلیل مشارکت پایین علمی و همکاری این سبک کار بسیار سخت است. اما این کتاب گام خوبی در این زمینه بوده است.

عبدی در ادامه یادآور شد: اهمیت این نوع کتاب‌ها در مخاطب آنها است. این نوع کتاب‌ها فقط برای دانشجویان یا روزنامه‌نگاران نیست بلکه چیزی مابین اینهاست. یعنی هم باید علمی و هم ژورنالیستی باشد که در اکثر مقالات این دو ویژگی را می‌بینیم و هم خیلی گرفتار این ادبیات خشک علمی نیست. کتاب از لحاظ شکلی و فرمی هم کاملا قابل دفاع است.
 
این پژوهشگر درباره محتوا کتاب گفت: در مورد محتوا به درستی گفته‌اند که درک ما از تاریخ جنبش دانشجویی بهتر از وضعیت کنونی دانشگاه‌هاست و این مسئله دلایل مختلفی دارد. به طور مشخص وقتی می‌گوییم زیست دانشجویی، با پسوند سیاسی سعی کرده‌اند توضیح بدهند درصورتیکه درک زیست دانشجویی بدون پرداختن به بعضی مسائل فردی دانشجویان مانند اخلاق جنسی ممکن نیست. در گذشته اخلاقی بود که به نوعی مکمل سیاست بود.

وی تصریح کرد: مسائل دیگری هم باید مورد بررسی قرار گیرد مثلا فقط مسئله جنسی نیست بلکه مسئله ازدواج و خلاف‌ها هم هست، تعلقات و مناسک مذهبی، وضعیت اشتغال مسئله سهمیه‌ها هم باید در تحلیل  وضعیت دانشگاه‌ها مدنظر قرار گیرد. شاید ملاحظاتی داشتید که به مساله اخلاق جنسی، مهاجرت‌، پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سهمیه‌ها و مصرف مشروبات الکلی و ...  که جزو زیست اجتماعی و فردی است و در زیست سیاسی هم تاثیر دارد نپرداخته‌اید. وضعیت سهمیه‌ها را باید در این تحقیق نشان می‌دادید و نشان می‌دادید که سهمیه‌ها چگونه خودش را در سیاست و ... نشان می‌دهد. چون آنچه به عنوان زیست دانشجویی می‌گویید با زیست سیاسی ارتباط دارد. مصرف فرهنگی هم موثر است.

به گفته عبدی، وقتی کتابی می‌نویسید سرویراستار اصلی مسئولیت دارد که اعتبار تحقیقات را بررسی کند در بعضی مقالات به تحقیقاتی ارجاع داده شده که اعتبار آنها معلوم نیست. درست نیست که هر پژوهشی را از هر جا آدم بردارد و بگوید دانشجویان این طور فکر می‌کنند. شاید هم این پژوهش‌ها و پیمایش‌ها معتبر باشد اما به هر حال محقق در جایگاهی نیست که اعتبار آنها را تایید کند. مثلا در  برخی از مقالات به برخی از پیمایش‌ها استناد شده است که نویسنده دارای آنچنان اعتبار پژوهشی نیست که به آن اعتماد کرد.

عبدی در پایان یادآور شد: اگر قرار است زیست دانشجویی به خوبی بررسی شود بهتر است نویسنده مطلبی تهیه کند و در آن به پرسش‌هایی مانند رابطه زیست دانشجویی با مجموعه دین، سیاست، هویت و... بپردازد که معلوم شود برای زیست دانشجویی چندین مسئله را ذیل چند مسئله اصلی مانند دین و ... باید بررسی کرد. هرچند کتاب خودش را به سیاست و هویت محدود کرده است اما این دو مقوله بسیار گسترده است و نیازمند بررسی دقیق‌تر است.
علی مرشدی زاد دانشیار علوم سیاسی و مطالعات انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد دیگر سخنران این نشست با بیان اینکه می‌توان گفت کار بدیعی انجام شده است گفت: قبلا کارهایی درباره جنبش دانشجویی شده که به روز کردنش لازم بود. خوب بود که دکتر نبوی که ویراستاری اثر را عهده دار بودند یک چارچوب نظری برای بحث انجام می‌دادند و یک هماهنگی صورت می‌گرفت. منطق و چارچوب مشخصی را برای نویسندگان تعیین می‌کردند تا انسجام بحث‌ها بیشتر می‌شد.
وی افزود: چون این کتاب چارچوب مشخصی ندارد، حداقل تعریف مشخصی وجود ندارد. مثلا در کل مقالات سیاسی شدن آمده ولی معلوم نیست حد سیاسی شدن چه قدر است و کجا افراطی می‌شود. بعضی نویسندگان اشاره کرده‌اند که حرفه دانشجو علم‌آموزی است و شرکت در جنبش فرع است یا جنبش، افراطی و انقلابی شدن تلقی شده است. دانشجو نباید دنبال اصلاحات عمیق برود. برخی از نویسندگان جنبش ر معادل رادیکال شدن گرفته‌اند. درصورتیکه می‌توانست بیان شود که جنبش به چه معناست، آیا اعتراض کار نامطلوبی است؟
وی یادآور شد: یا فمینیسم افراطی تلقی شده در حالی که بالذات افراطی نیست، سیطره یک روح محافظه‌کارانه بر کتاب حاکم است. در واقع با نگاه به حفظ وضع موجود و غیرسیاسی کردن دانشجویان نوشته شده و علت رادیکال شدن دانشجویان و افراطی شدن آنها را در دانشجویان جست‌وجو کرده و این کار را در دولت ندیده است. شاید چون در یک موسسه دولتی انجام شده این کار را کردند ولی نباید همه تقصیر را گردن دانشجویان انداخت و نحوه برخورد حاکمیت و دولت‌ها و پاسخگو نبودن آنها را که جنبش‌های اصلاح طلبانه را به سمت انقلابی شدن می‌برد ندیده گرفت. نکته دیگر این که کاش اعضای جنبش دانشجویی مثل زیدآبادی، مومنی، بهمن عمویی، عبدی و ... هم که در مطبوعات فعال هستند دیده می‌شد.
مرشدی زاد در پایان گفت: مقاله دکتر مردیها یک مقاله بسیار خوبی است کاش این مقاله آمیخته با مبانی نظری بود که می‌توانست مدخل بسیار خوبی برای ورود به بحث باشد. انقلاب اسلامی با توجه به اینکه یک انقلاب راست است و نگاه به عقب دارد بنابراین در نتیجه این انقلاب و ویژگی‌های آن، شکاف نسلی در آن چندین برابر شده است.