کتاب «معماري: اختيار يا سرنوشت» نوشته لئون كريير با ترجمه مهرداد قيوميبيدهندي و گروهي از مترجمان روانه بازار كتابفروشيها شد. بهترین کاربرد این کتاب جلب توجه دانشجویان و معماران به جنبههایی از فرهنگ معماری پیشامدرن است./
وي ادامه داد: نویسنده میكوشد مشكلات بناها و شهرهای امروزی را عمیقا، ولي به زبان معماران، روشن كند؛ ریشه آنها را معلوم كند و راهحلهای طراحی برای آنها پیش نهد. از نظر کرییر، بخش اعظم مشکلات معماری و شهر ناشی از غلبه اندیشه و عمل و آثار معماران جنبش مدرن است. او معتقد است که باید ریشههای این تفکرات را سوزاند و کوشید، با تکیه بر دستاوردهای هزارانساله انسان در ساختن بناها و شهرها و روستاها و نیز بنیادهای اصیل مدرنیته معماری و شهرسازی را اساسا اصلاح کرد.
اين استاد دانشگاه افزود: این اصلاح باید در همه مراتب قانونگذاری، سیاستگذاری، برنامهریزی شهری، طراحی شهری (در مقیاسهای گوناگون) و معماری كلان و خرد صورت گیرد.
وي توضيح داد: اگرچه در كشور ما عنان سیاستگذاری شهر و معماری همچنان در دست اندیشههای مدرنیستی است؛ این اندیشهها در عمل چنان رسوا شدهاند كه دیگر باید بیش از افشای مدرنیسم، در فكر یافتن پاسخهای تازه و معمارانه به مشكلاتی بود كه این جریان در سرزمین ما پدید آورد. نه گرفتاری مدرنیسم خاص ماست و نه تلاش برای یافتن این پاسخها.
قيوميبيدهندي تصريح كرد: در مغرب زمین هم بسیاری در این جهت میاندیشند و عمل میكنند؛ بسیاری كوششهای صادقانه و عمیق میكنند و بسیاری نیز تقلاهایی در رهایی از مدرنیسم صرفا با پدید آوردن مدهایی تازه. افسوس كه میل به تقلید از غربیان در اینجا نیز گریبان جامعه معماران را گرفته است، به جای آنكه از اندیشمندان و طراحان راستین امروز مغرب زمین درس بیاموزیم، پا بر جای پای مدعیان مدهای تازه میگذاریم. پیوسته از چالهای بر میآییم و به چاهی فرو میافتیم.
وي با بيان اينكه خوشبختانه توجه شمار بسیاری از جوانان و دانشجویان معماری و شهرسازی، بر خلاف متولیان تعلیم و حرفه، به اندیشمندان و طراحان جدی و ژرفنگر غربی جلب شده است، گفت: امروز معماری غربی در نزد دانشجویان معماری صرفا با نام کسانی چون «ضحی حدید» برابر نیست و كسانی چون الكساندر و نوربرگ شولتس و كرییر در میان دانشجویان ایرانی ناشناخته نیستند.
قيوميبيدهندي ادامه داد: بهترین کاربرد این کتاب جلب توجه دانشجویان و معماران به جنبههایی از فرهنگ معماری پیشامدرن است که میتوان آنها را با پیشنهادهایی از قبیل آنچه کرییر میگوید، متناسب با این روزگار احیا کرد و از آنها برای بهتر کردن زندگی مادی و معنوی مردم بهره گرفت.
وي توضيح داد: مترجمان كتاب را از میان شماری از دانشجویان معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی انتخاب کردم که در آن زمان به نحوی با اینجانب مرتبط بودند. غرض از این ترجمه جمعی پروردن مترجم و افزودن بر شمار مترجمان معماری و تجربه کار جدی در این زمینه بود. کار دانشجویی و جمعی ترجمه در دانشکدههای معماری کاری تازه نیست؛ ولي متاسفانه بسیاری از آثار در این زمینه هیچ فایده تربیتی ندارد و بلکه نتیجه برخی از آنها به هدر دادن کتابی ارزنده و انتشارات ترجمهای آشفته و پرغلط و نیز گاهی سواستفاده از زحمات دانشجویان به نام استاد است.
قيوميبيدهندي اضافهكرد: براي این کتاب، به اندازه چند برابر زحمتی که برای ترجمه فردی کتاب لازم بود برای آموختن ظرایف ترجمه به دانشجویان متحمل شدم. این شش دانشجوی بزرگوار، که از نظر اینجانب مترجمانی قابلند، یا در کار حرفهاند یا دوره کارشناسی ارشد یکی از رشتههای مرتبط با معماری را به تازگی به پایان رساندهاند. نام همه آنان در كنار عنوان فصول در فهرست كتاب درج شده است.
وي در تشريح برنامه این ترجمه جمعی گفت: در جلسهای، روش كار و كتابهای مرجع معتبر را برای همه توضیح دادم. فصل نخست را خود ترجمه کردم و در اختیار همه گذاشتم. از شش فصل باقیمانده، هر فصل را به یکی از افراد سپردم. برای پویا شدن مبادلات، گروهی اینترنتی تشكیل دادیم. همه موظف شدند، مطابق برنامه هر چندگاه پرونده رایانهای صفحاتی از فصل خود را در گروه بگذارند. من یكایك ترجمهها را به دقت میخواندم و درون همان نرمافزار آن را اصلاح میكردم و در گروه اینترنتی میگذاشتم. هر مترجم بایست اصلاحات فصل خود و دیگران را میخواند. بدین ترتیب، پیشرفت دوستان هم قابل تشخیص میشد. این پیشرفت در هر نوبت به راستی شگفتانگیز بود. به علاوه از این راه، نثر همه نیز به هم نزدیك و انسجام كتاب ممکن میشد.
قيوميبيدهندي ادامه داد: برای یكدستیِ برابرگزینی واژهها، جدول برابرهای اصطلاحات را در گروه اینترنتی گذاشته بودم و هر چندگاه واژههای تازه را بدان میافزودم. پرسشهای دوستان از طریق ایمیل هم بر غنای ترجمهها و دانش همه میافزود. پس از آنكه كار اصلی ترجمه پایان یافت، بازنگری هر یك از فصول را به یكی از اعضای گروه سپردم. از این راه، هر یك از دوستان متن دوست دیگر را با متن اصلی مقابله كرد و ویراست. نتایج كار در همه فصول را بار دیگر خواندم و اصلاحات دوستان را پذیرفتم یا رد كردم یا به جای آن پیشنهادی دیگر كردم. سپس وارسی كل كتاب را، از نظر یكدستی اصطلاحات و اعلام و رسمالخط و كامل بودن ارجاعات و شرح تصاویر، به یکی از اعضای گروه سپردم.
وي افزود: هماهنگی با ناشر و سپردن تدریجی كار به او هم از همین مرحله آغاز شد. وقتی كه چاپی اولیه از كتاب به من داده شد، آنرا دوباره با متن اصلی مقابله كردم و ویراستم. در نتیجه، كتاب بیش از پنج بار مقابله و ویرایش شد. از این راه، علاوه بر اینكه كتابی ارزنده با ترجمهای معتبر و منسجم در اختیار عموم گذاشته شد، جمعی از دانشجویان سال آخر معماری و شهرسازی هم در كارگاهی مجازی ترجمه آموختند. با این حال، احتمال راه یافتن خطا در چنین کار جمعی طبعا از کار فردی بیشتر است.
کتاب «معماري: اختيار يا سرنوشت» نوشته لئون كريير در شمارگان 2000 نسخه و با قيمت 4200 تومان از سوي انتشارات روزنه به بازار کتاب عرضه شده است.
گروه مترجمان از نازنين شهيديمارناني، صفورا عبديها، زهرا فراهاني، مريم قيوميبيدهندي، زهرا گلشن و سيده ليلا ميري تشكيل شده است.
نظر شما