سونا جرجانی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در گرگان، گفت: روایات متعددی از رسول اکرم (ص) و نیز روایت سید شباب اهل بهشت خواندن امام حسن(ع) و امام حسین(ع) وجود دارد که نشانگر اهمیت محبت به این خاندان است.
وی افزود: اهل سنت و ترکمن‌ها نیز در ادامه این سنت نبوی، عاشورا و ایام محرم را گرامی داشته و تعظیم می‌کنند و امام حسین(ع) را مظهر آزادی‌خواهی دانسته و شهادت ایشان در اوج مظلومیت را ارزش گذاشته و غمگین می‌شوند.
جرجانی ادامه داد: ترکمن‌ها با پاسداشت یاد شهدای کربلا و نام‌گذاری فرزندانشان به نام اهل بیت (ع) ارادت و علاقه خود به این خاندان را به تصویر می‌کشند و حتی اهل سنت کتاب‌های زیادی را درباره امام حسین(ع) نوشته اند.
وی افزود: یکی از قدیمی‌ترین کتب رایج در بین ترکمن‌ها که به زبان ترکمنی و به نظم و نثر قلمی شده است، کتاب امام حسین(ع) است.
جرجانی سپس با اشاره به اینکه مولف این کتاب گمنام است، افزود: در این کتاب واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و فرزندان و یارانش، به خوبی بیان شده است.
جرجانی گفت: کتاب امام حسین در زمان‌های گذشته به‌صورت دستنویس و نایاب، در بین مردم وجود داشت و تعدادی اندکی از روحانیون و ملاهای ده، در بعضی از روستاها، این دستنویس‌ها را در اختیار خود داشتند و آن را در شب نشینی‌ها، خصوصاً در شبهای ماه مبارک رمضان، برای افراد خانواده و علاقه‌مندان با صدای محزون می‌خواندند.
وی ادامه داد: بعدها یکی از نسخه‌های دستنویس کتاب امام حسین، با تلاش آقای حاج مراد دُردی قاضی، توسط انتشاراتی قابوس در گنبدکاووس که از ناشران قدیمی این دیار است در سال 1342 چاپ شد و در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار گرفت.
جرجانی درباره این گفت: در صفحه اول این کتاب آمده که داستان واقعه کربلا، در سال 1240هجری از کتاب «قصص الانبیاء» برای استفاده راویان آن دستنویس شده است و به این ترتیب نقل واقعه کربلا بین ترکمن‌های اهل سنت آن دوران، به طور گسترده تری رواج پیدا می‌کند.
وی افزود: البته شاید نقل این واقعه در سده‌های پیش از آن در بین طلاب و روحانیون حوزه‌های دینی خیوه و بخارا و به طورکلی در حوزه‌های دینی اهل سنت آسیای مرکزی رواج داشته است؛ زیرا در حال حاضر اغلب کتاب‌های دینی و احکام رایج و مرسوم در حوزه‌های علمیه ترکمن صحرا و یا نسخه‌های دستنویس، از حوزه های علمیه خیوه و بخارا سرچشمه می‌گیرند و یا منشاء چاپ برخی از کتاب‌های معتبر و منبع خیوه و بخارا هستند.
سونا جرجانی با اشاره به اینکه کتاب امام حسین و واقعه کربلا، همانند بسیاری از کتاب‌های فولکلوریک ترکمن‌ها، به‌نظم و نثر و با زبان ترکمنی و به‌طور ساده، بسیار شیرین و جذاب نوشته شده است، گفت: این کتاب حدود 50 سال پیش نیز در شبهای ماه مبارک رمضان، در اغلب روستاها توسط افراد باسواد و خصوصا ملاهای روستا برای مردم عادی و عامی خوانده می‌شد.
وی سپس گفت: پدرم تعریف می‌کند حدود 40 و یا 50 سال پیش که کودکی حدود 10 یا 15 ساله بوده؛ پدرش که موذن و ملای ده بود در ماه رمضان و به وقت سحری با گریه و زاری و با سوزدل، کتاب امام حسین را برایشان می‌خوانده و پدرم به اتفاق خواهر و برادرانش با علاقه و اشتیاق واشتیاق زیادی به واقعه کربلا گوش می‌دانند.
سونا جرجانی در ادامه به بخش هایی از این کتاب اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه در بخشی از این کتاب به رفتن حضرت علی اکبر به میدان نبرد و رخصت طلبیدن وی از امام حسین اشاره شده است. این رخصت طلبیدن علی اکبر و پاسخ امام به شعر چنین آمده است:
علی اکبر:
رخصت برگیل جانیم آتا سن مانگا / چالشور من آله میدان ایچنده
یاری لیق ایستاب قادیر اله دان / - قاقیلشار من آله میدان ایچنده
ترجمه :
ای پدر جان بمن رخصت بده / تا در میدان طوفان بپا کنم
با یاری از خداوند قادر / مبارزه می‌کنم من در این میدان
امام حسین:
علی اکبر دولی گونگلیم قواتی / سن اوتور غیل من بارار من سوایشه
باشمینگ تاجی سن جانیم راحتی / سن اوتور غیل من بارار من سواشه
ترجمه :
ای علی اکبر که قوت تمام وجودم هستی / تو بمان من می‌روم به‌میدان نبرد
تو تاج سرم هستی و راحتی جانم / تو بمان من می‌روم به میدان نبرد
علی اکبر :
آتا مانگا بیله سوزلار دیماگیل / سینام ایچره هجران داغین قویماگیل
ایش بتورمار دیب اوغلان سایما گیل / قاقلیشارمن آله میدان ایچنده
ترجمه:
ای پدر، برایم چنین حرفی نزن / در سینه‌ام آتش هجران مگذار
فکر نکن که جوانم کاری از من ساخته نیست / مبارزه می‌کنم من در میدان نبرد
جرجانی سپس گفت: استاد مرحوم حسین هیوه‌چی معروف به حسین بخشی از روایت‌گران کتاب امام حسین بود که در طول 60 سال گذشته با ساز دوتارش این کتاب را روایت‌گری می‌کرده است.
وی درباره این استاد فقید، افزود: زنده یاد هیوه چی از چهره‌های شاخص روایت‌گری است که به نقل از برخی پژوهشگران، علاوه بر حفظ کردن 120 صفحه شعر در مدح امام حسین(ع)، ملودی‌های این اشعار را نیز در ذهنش حک کرده بود.
وی افزود: اهل سنت و ترکمن‌ها نیز در ادامه این سنت نبوی، عاشورا و ایام محرم را گرامی داشته و تعظیم می‌کنند و امام حسین(ع) را مظهر آزادی‌خواهی دانسته و شهادت ایشان در اوج مظلومیت را ارزش گذاشته و غمگین می‌شوند.
جرجانی ادامه داد: ترکمن‌ها با پاسداشت یاد شهدای کربلا و نام‌گذاری فرزندانشان به نام اهل بیت (ع) ارادت و علاقه خود به این خاندان را به تصویر می‌کشند و حتی اهل سنت کتاب‌های زیادی را درباره امام حسین(ع) نوشته اند.
وی افزود: یکی از قدیمی‌ترین کتب رایج در بین ترکمن‌ها که به زبان ترکمنی و به نظم و نثر قلمی شده است، کتاب امام حسین(ع) است.
جرجانی سپس با اشاره به اینکه مولف این کتاب گمنام است، افزود: در این کتاب واقعه کربلا و شهادت امام حسین(ع) و فرزندان و یارانش، به خوبی بیان شده است.
جرجانی گفت: کتاب امام حسین در زمان‌های گذشته به‌صورت دستنویس و نایاب، در بین مردم وجود داشت و تعدادی اندکی از روحانیون و ملاهای ده، در بعضی از روستاها، این دستنویس‌ها را در اختیار خود داشتند و آن را در شب نشینی‌ها، خصوصاً در شبهای ماه مبارک رمضان، برای افراد خانواده و علاقه‌مندان با صدای محزون می‌خواندند.
وی ادامه داد: بعدها یکی از نسخه‌های دستنویس کتاب امام حسین، با تلاش آقای حاج مراد دُردی قاضی، توسط انتشاراتی قابوس در گنبدکاووس که از ناشران قدیمی این دیار است در سال 1342 چاپ شد و در اختیار عموم علاقه‌مندان قرار گرفت.
جرجانی درباره این گفت: در صفحه اول این کتاب آمده که داستان واقعه کربلا، در سال 1240هجری از کتاب «قصص الانبیاء» برای استفاده راویان آن دستنویس شده است و به این ترتیب نقل واقعه کربلا بین ترکمن‌های اهل سنت آن دوران، به طور گسترده تری رواج پیدا می‌کند.
وی افزود: البته شاید نقل این واقعه در سده‌های پیش از آن در بین طلاب و روحانیون حوزه‌های دینی خیوه و بخارا و به طورکلی در حوزه‌های دینی اهل سنت آسیای مرکزی رواج داشته است؛ زیرا در حال حاضر اغلب کتاب‌های دینی و احکام رایج و مرسوم در حوزه‌های علمیه ترکمن صحرا و یا نسخه‌های دستنویس، از حوزه های علمیه خیوه و بخارا سرچشمه می‌گیرند و یا منشاء چاپ برخی از کتاب‌های معتبر و منبع خیوه و بخارا هستند.
سونا جرجانی با اشاره به اینکه کتاب امام حسین و واقعه کربلا، همانند بسیاری از کتاب‌های فولکلوریک ترکمن‌ها، به‌نظم و نثر و با زبان ترکمنی و به‌طور ساده، بسیار شیرین و جذاب نوشته شده است، گفت: این کتاب حدود 50 سال پیش نیز در شبهای ماه مبارک رمضان، در اغلب روستاها توسط افراد باسواد و خصوصا ملاهای روستا برای مردم عادی و عامی خوانده می‌شد.
وی سپس گفت: پدرم تعریف می‌کند حدود 40 و یا 50 سال پیش که کودکی حدود 10 یا 15 ساله بوده؛ پدرش که موذن و ملای ده بود در ماه رمضان و به وقت سحری با گریه و زاری و با سوزدل، کتاب امام حسین را برایشان می‌خوانده و پدرم به اتفاق خواهر و برادرانش با علاقه و اشتیاق واشتیاق زیادی به واقعه کربلا گوش می‌دانند.
سونا جرجانی در ادامه به بخش هایی از این کتاب اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه در بخشی از این کتاب به رفتن حضرت علی اکبر به میدان نبرد و رخصت طلبیدن وی از امام حسین اشاره شده است. این رخصت طلبیدن علی اکبر و پاسخ امام به شعر چنین آمده است:
علی اکبر:
رخصت برگیل جانیم آتا سن مانگا / چالشور من آله میدان ایچنده
یاری لیق ایستاب قادیر اله دان / - قاقیلشار من آله میدان ایچنده
ترجمه :
ای پدر جان بمن رخصت بده / تا در میدان طوفان بپا کنم
با یاری از خداوند قادر / مبارزه می‌کنم من در این میدان
امام حسین:
علی اکبر دولی گونگلیم قواتی / سن اوتور غیل من بارار من سوایشه
باشمینگ تاجی سن جانیم راحتی / سن اوتور غیل من بارار من سواشه
ترجمه :
ای علی اکبر که قوت تمام وجودم هستی / تو بمان من می‌روم به‌میدان نبرد
تو تاج سرم هستی و راحتی جانم / تو بمان من می‌روم به میدان نبرد
علی اکبر :
آتا مانگا بیله سوزلار دیماگیل / سینام ایچره هجران داغین قویماگیل
ایش بتورمار دیب اوغلان سایما گیل / قاقلیشارمن آله میدان ایچنده
ترجمه:
ای پدر، برایم چنین حرفی نزن / در سینه‌ام آتش هجران مگذار
فکر نکن که جوانم کاری از من ساخته نیست / مبارزه می‌کنم من در میدان نبرد
جرجانی سپس گفت: استاد مرحوم حسین هیوه‌چی معروف به حسین بخشی از روایت‌گران کتاب امام حسین بود که در طول 60 سال گذشته با ساز دوتارش این کتاب را روایت‌گری می‌کرده است.
وی درباره این استاد فقید، افزود: زنده یاد هیوه چی از چهره‌های شاخص روایت‌گری است که به نقل از برخی پژوهشگران، علاوه بر حفظ کردن 120 صفحه شعر در مدح امام حسین(ع)، ملودی‌های این اشعار را نیز در ذهنش حک کرده بود.
نظر شما