عظیم محمودآبادی، پژوهشگر علوم انسانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در خصوص کتاب‌هایی که از نمایشگاه کتاب امسال تهیه خواهد کرد گفت: مدتی است که ذهن من به شدت درگیر شاهنامه است و فکر می‌کنم شاید مهم‌ترین گمشده فرهنگی امروز ما شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی باشد و متاسفانه جزو آثاری است که جامعه ما کمترین میزان آشنایی را با این کتاب مهم دارد. حافظ، سعدی، مولوی و حتی عطار آنقدر در جامعه ما مهجور نیستند که شاهنامه فردوسی مهجور است. این امر دلایلی دارد که یک عامل آن شاید مفصل بودن آن است. یک دلیل دیگر زبان نسبتاً ثقیل شاهنامه برای امروز ماست، و اِلا زبان فردوسی زبان بلیغی است. اما فاصله گرفتن ما از زبان آن روزگار قدری به اینکه در جامعه ما شاهنامه مهجور باشد کمک کرده است.

شاهنامه برای حل مسائل جامعه ما الهام‌بخش است

این پژوهشگر علوم انسانی در خصوص اهمیت شاهنامه گفت: اگر شاهنامه را بشناسیم بسیاری از مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حتی مذهبی می‌تواند از افق شاهنامه به آنها نظر شود و برای ما الهام‌بخش باشد و بسیاری از مسائل و مشکلات ما را حل یا دست‌کم به لحاظ ذهنی برای ما مسئله را روشن کند. مثلاً الان در جامعه ما کسانی هستند که به خاطر پاره‌ای از مسائل با نظام سیاسی کشور مشکل و مسئله دارند و متاسفانه آنقدر در آن افراط می‌کنند که آنها را به انحراف عمیقی فروبرده است. انحرافی که گویی اینها به نحوی هم‌پیمانی و همبستگی نانوشته‌ای با دشمنان کشور پیدا کرده‌اند که در خارج برای ایران چنگ و دندان تیز کرده‌اند.

محمودآبادی ادامه داد: شاهنامه نسبت به همه اینها برای ما آموزه‌هایی دارد. وقتی نامزد سهراب، که اسم آن گُردآفرید است، شاهد این است که سهراب می‌خواهد با تورانیان برای برانداختن شاه ایران همکاری کند، از او سوال می‌کند که آیا می‌خواهی به ایران حمله کنی؟ سهراب می‌گوید من می‌خواهم به سلطنت فاسد حمله کنم ولی گُردآفرین که زن حکیمه‌ای بود سریع به سهراب می‌گوید «خورد گاو نادان به پهلوی خویش»، یعنی ممکن است شما بخواهید به یک پادشاهی و حاکمیت حمله کنید ولی نهایتاً با دشمن ایران همکاری می‌کنید و او را به خاک کشور خود می‌کشانید. یعنی مثل گاو نادانی عمل می‌کنید که درست است که گرسنه است ولی از پهلوی خود تغذیه می‌کند.

فردوسی در شاهنامه، زنان نجیب را پوشیده‌روی معرفی می‌کند

این پژوهشگر علوم انسانی گفت: یا در بحث پوشش و مسائل حجاب، ممکن است به اعمال برخی مسائل و قوانین انتقاداتی داشته باشیم ولی حقیقت این است که عمر مسئله پوشش زنان در ایران اساساً از اسلام فراتر است. در شاهنامه وقتی فردوسی می‌خواهد خواهران جمشید جم یعنی شهناز و ارغوان را توصیف کند، آنجایی که به محضر فریدون می‌رسند، یا قبل از اینکه اسیر ضحاک شدند، اینها را پوشیده‌روی معرفی می‌کند یا در جایی که فریدون می‌خواهد فرزندان خود سلم، تور و ایراج را به ازدواج دربیاورد وقتی از دختران پادشاه یمن خواستگاری می‌کند باز آنها را دخترانی معرفی می‌کند که پوشیده‌روی بودند. به عبارت دیگر وقتی می‌خواهد نجابت آنها را مطرح کند به شکل ظاهری‌شان اشاره می‌کند و این نشان‌دهنده سنت دیرینه این مسئله در کشور ماست.

محتاج فردوسی هستیم

محمودآبادی با تاکید بر اینکه از این قبیل موضوعات در شاهنامه بسیار است، اضافه کرد: نگاه فردوسی نسبت به تشیع، به اسلام و شخصیت امیرالمومنین (ع)، نسبت به انحرافات فکری و عقیدتی که در اسلام به واسطه حکومت خلفا به وجود آمده نشان می‌دهد که واقعاً امروز محتاج فردوسی هستیم.

این پژوهشگر علوم انسانی در پایان گفت: من بیشتر کتاب‌هایی که جیبم همراهی کند و بتوانم خریداری کنم را به شاهنامه اختصاص می‌دهم و از جمله به مخاطبان توصیه می‌کنم کتاب استاد خالد مطلق را تهیه کنند که دو جلدی است. خانم دکتر مهری بهورز هم کتابی به نام شاهنامه فردوسی دارند که شرح یکایک ابیات فردوسی است و کار را برای مخاطبین راحت‌تر کرده است. برای پژوهشگران نیز این کار مفیدی است و به درد آنها می‌خورد. ۵ جلد از این کتاب منتشر شده بود و دو جلد دیگر در یکی دو سال اخیر منتشر شده است. ظاهراً قرار است ۱۵ جلد باشد که اگر بتوانم این دو جلد تازه چاپ شده را امسال از نمایشگاه تهیه می‌کنم. کار دیگری از آقای دکتر خالدی مطلق هست که درباره نظامی گنجوی منتشر کردند که مجموعۀ مقالات ایشان است. یک کاری از آقای دکتر صادق سجادی هم هست که درباره دوران آل بویه و حوالی آن است. این دو کار نیز از جمله کارهایی است که در نمایشگاه می‌خواهم تهیه کنم.