خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، سهم جاودان و تاثيرگذار بر عرصه ملي ادبيات كودك، آن چيزي است كه داوران نوبل كوچك ادبيات بر پايه آن تمام آثار و فعاليت‌هاي يك نويسنده يا تصويرگر كتاب كودك را بررسي مي‌كنند تا نوبلي با اعتبار در حوزه ادبيات كودك رقم بخورد.
هرچند اين سال‌ها جايزه آستريد ليندگرن سوئد جايزه 5 ميليون كروني
(500 هزار يورو) خود را به نويسنده‌اي در حوزه ادبيات كودك اهدا كرده اما هنوز جايزه 60 ساله اندرسن اعتبار ديگري است كه به‌دور از قوميت‌ها تنها به تلاش‌هاي فعالان ادبيات كودك جهان توجه مي‌كند.
نگاهي به برندگان جايزه اندرسن نشان مي‌دهد اين جايزه را هيچگاه در دو دوره پياپي، دو نويسنده يا تصويرگر از يك كشور دريافت نكرده‌اند.
سال گذشته احمدرضا احمدي، شاعر و نويسنده سرشناس ايراني به جمع پنج نامزد نهايي اين جايزه راه يافت اما گروه بررسي كننده دفتر بين‌المللي كتاب براي نسل جوان (IBBY) جايزه را به دیوید آلموند نویسنده انگلیسی و یوتا باوئر تصویرگر آلمانی اهدا كرد تا بعد از هوشنگ مرادي كرماني يا محمدرضا يوسفي و محمدهادي محمدي، احمدي هم موفق به دريافت اين جايزه نشود.
جايزه هانس كريسيتن اندرسن شامل يك مدال طلا و يك ديپلم است كه از سال 1956 از سوي دفتر بين‌المللي كتاب براي نسل جوان(ibby) به صورت دو سال يك بار به مجموعه‌اي از آثار يك نويسنده و از سال 1966 به مجموعه آثار يك تصويرگر اهدا مي‌شود.
نامزدهاي جايزه پر اعتبار اندرسن را نمايندگان دفتر بين‌المللي كتاب براي نسل جوان (IBBY) معرفي مي‌كنند و شوراي كتاب كودك نماينده IBBY در ايران امسال محمد علي بني‌اسدي را نامزد دريافت اين جايزه كرده است.
بني‌اسدي تصويرگر بيش از 80 كتاب كودك و نوجوان خود به ايبنا مي‌گويد: «واقعيت اين است كه اگر من جايزه اندرسن را ببرم يا نه، اتفاق خاصي نمي‌افتد و من همچنان زمان زيادي را صرف فعاليت‌هايم مي‌كنم و اين زمان كمتر نخواهد شد اما با بردن جوايز، فرصت ديده شدن پديد مي‌آيد و حالا مخاطبان و ناشران و كساني كه با آنها كار مي‌كنيد به شما فرصت بيشتري براي فعاليت مي‌دهند.»
نامزد ايراني اندرسن روزي را به ياد مي‌آورد كه يكي از دانشجويانش به او گفته «استاد! شما چرا جايزه نمي‌بريد؟» و او گفته «نمي‌دانم شايد كارهايم طوري نيست كه جايزه ببرد.» بني‌اسدي مي‌افزايد: «ولي به‌هرحال تقريبا هيچوقت تلاش نكردم آثارم را به جوايز بفرستم؛ چرا كه احساس مي‌كردم ممكن است آرامش خيالم را از من بگيرد، اما معتقدم به عنوان يك انسان بايد مجموعه كارهاي شما سرانجام ديده شود.»
اكنون شوراي كتاب كودك مجموعه‌اي از آثار بني‌اسدي را آماده ارايه به داوران جايزه اندرسن كرده تا در برابر آثار تصويرگران ديگري مثل فيليپ پولمن بريتانيايي رقابت كنند؛ آثار نصويرگراني كه سال‌هاست براي بچه‌ها طرح مي‌زند هر يك رنگ و بو و سبكي خاص دارد كه انتخاب داوران را سخت مي‌كند.
از سال 2001 زهره قائيني كارشناس ايراني ادبيات كودك هدايت هيات 10 نفره داوران اندرسن را بر عهده داشته و شايد اين موضوع به بررسي دقيق‌تر آثار نمايندگان ايران كمك كرده است.
شوراي كتاب كودك پيش از نامزد كردن بني‌اسدي، احمدرضا احمدي را در سال 2010، فرشيد مثقالي (تصويرگر) در سال ۱۹۷۴، هوشنگ مرادی‌کرمانی (نويسنده) در ۱۹۹۲، محمدرضا یوسفی (نويسنده) در سال ۲۰۰۰ و نسرین خسروی (تصويرگر) در سال 2002 را براي دريافت جايزه اندرسن معرفي كرده بود.
حال كه بيش از 50 سال از اهداي نخستين مدال هانس كريستين اندرسن به النور فرجويي بريتانيايي مي‌گذرد، امسال بني‌اسدي با نمايندگان 70 شعبه ملي IBBY رقابت خواهد كرد. نامزد ايراني اندرسن 2012 در سال ۱۳۳۴ در سمنان به دنیا آمده و سال ۵۳ مدرک مجسمه‌سازی از هنرستان کمال‌الملک گرفته است. او فارغ‌التحصيل هنرهای تجسمی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در سال ۵۹ است و مدرك کارشناسی ارشد خود در رشته تصویرسازی از همين دانشگاه در سال ۸۰ گرفته است و اكنون با تصويرسازي كتاب‌هاي زيادي اعتباري براي ايران در جايزه اندرسن است.
شعبه‌هاي مليIBBY تا ماه ژوئن ميلادي (ماه خرداد) پرونده‌‌هاي نامزدهاي خود را تكميل و به دفتر بين‌المللي كتاب براي نسل جولن (IBBY) تحويل مي‌دهند تا داوران در طول سال جاري ميلادي فعاليت‌هاي نامزدها را بررسي و برگزيدگان نهايي را سال آينده همزمان با نمايشگاه كتاب كودك بولونيا(فروردين 91) معرفي كنند.
هرچند دو برگزيده نهايي اندرسن در نمايشگاه بولونيا معرفي مي‌شوند،ولي برگزيدگان آن مدال طلا و ديپلم افتخار خود در كنگره ادبيات كودك IBBY كه تابستان سال 2012 در لندن برگزار مي‌شود، دريافت خواهند كرد.
توران میرهادی در سال‌های ۱۹۷۶، ۱۹۷۸، ۱۹۸۶، ۱۹۸۸ عضو هيات داوران اندرسن بود كه در آن سال‌ها مثقالي موفق به دريافت اين جايزه شد. در سال 1992 نيز ثریا قزلایاغ یك دوره داور اين جايزه بود. منصوره راعي ديگر كارشناس ايراني در سال‌هاي ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰ داور اندرسن بوده است.
هانس كريستين اندرسن كه اين جايزه با ياد او برگزار مي‌شود،نويسنده فقيد دانماركي است كه در سال ۱۸۰۵ در دانمارك و در خانواده‌اي فقير متولد شد. او حرفه خود را با بازنويسي قصه‌های كهن آغاز كرد و شكل جديدی از افسانه‌ها را با نبوغ و تخيل فردی خود پروراند. او به معنای واقعی، روحی تازه در افسانه‌های عاميانه دميد و در واقع بر پايه آنها آثار هنری تازه و اصيلی خلق كرد.
اندرسن پديدآورنده ۲۱۰ داستان و افسانه پريان، ۸۰۰ قطعه شعر و ۶ رمان است. آثار او بارها در سراسر جهان ترجمه و تصويرگری شده و در ايران هم نخستين ترجمه از اندرسن با نام «قصه سرو چه می‌گفت؟» در سال ۱۳۱۰ منتشر شد كه اصل آن در موزه هانس كريستين اندرسن در دانمارك موجود است و سپس «قوهای وحشی» در سال ۱۳۱۴ منتشر شد كه اين اتفاق تاكنون ادامه داشته و بارها منتخبی از آثارش او با ترجمه‌های مختلف چاپ شده كه در بازار كتاب ايران نيز موجودند.
شنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۰ - ۱۰:۵۹
نظر شما