نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس درحالي عصر ديروز در بندرعباس پايان يافت كه اسماعيلي، دبير علمي اين جشنواره در گفت‌وگوي تفصيلي خود با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: هنگامي كه از خليج فارس سخن مي‌گوييم دو دوره مختلف تاريخي در ذهن جلوه‌گر مي‌شود، يك دوره تاريخي آن اساسا در تاريخ‌نگاري و جغرافي‌ اسلامي خليج فارس به عنوان منطقه تجاري، بازرگاني، صيادي و... مد نظر قرار گرفته است.

وي افزود: كساني كه در اين منطقه زندگي مي‌كنند چه ساكنان حاشيه خليج فارس و چه افرادي مانند هندي‌ها، يوناني‌ها، آفريقايي‌ها و... همزيستي مسالمت‌آميز تاريخي را با ساكنان منطقه خليج فارس تجربه كرده‌اند كه در طول تاريخ به اين منطقه آمد و شد داشته‌اند.

اسماعيلي به نام تاريخي خليج فارس اشاره كرد و گفت: پيش از آنكه گرفتار اين مسأله باشيم كه نام خليج فارس در گذشته چه بوده، بايد به مشكلات مشترك و نوع زندگي ساكنان حاشيه خليج فارس بيشتر توجه كنيم و اين مسأله مهمترين نكته‌اي است كه بهتر است به آن پرداخته شود.

وي به دوره دوم تاريخ خليج فارس اشاره كرد و گفت: دوره دوم دوره‌اي است كه در درون خود تقسيم‌بندي‌هاي سه‌گانه‌اي دارد كه از قرن 15 و 16 ميلادي آغاز مي‌شود، دوره‌اي كه از آن به عنوان استعمار ساحلي ياد مي‌كنند و پرتغالي‌ها نخستين غربي‌هايي بودند كه با اهداف استعماري وارد منطقه خليج فارس شدند و امروز نيز مي‌توان ردپاي آنان را در جزيره هرمز و خارك مشاهده كرد.

دبير علمي جشنواره ملي كتاب خليج فارس گفت: پس از اين دوره دوم تاريخي است كه انگيسي‌ها با پرچم كمپاني هند شرقي در منطقه خليج فارس وارد مي‌شوند و اين حضور يك ميراثي را از خود به جاي گذاشت كه بسيار تلخ بود و بزرگترين ميراث آن نيز دامن زدن به نزاع‌‌هاي زباني، مذهبي و قومي بود كه متأسفانه تا امروز هم ادامه دارد.

وي افزود: اگر دانشمندان و فرهيختگان خليج فارس با هم‌فكري و هم‌سخني آن افق همزيستي مسالمت‌آميز را مد نظر قرار دهند ديگر اين نزاع‌ها بر سر مسايل كوچك برطرف مي‌شود. البته براي ما ايرانيان خليج فارس يك نام تاريخي جاودانه و ابدي است و تمام اسناد تاريخي نيز در واقع حقانيت ما را تأييد مي‌كنند.

وي خاطرنشان كرد: از طرف ديگر خليج فارس براي ما ايرانيان يادآور يكي از دو كانون مبارزات ضد استعماري است. يكي از كانون مبارزات در آذربايجان شكل مي‌گيرد در مقابل تجاوزات روسيه و ديگري در منطقه خليج فارس در مقابل تجاوزات انگليس، كه اين بخشي از هويت جديد ما را شكل مي‌دهد.

وي افزود: اگر از منظر تاريخ سياسي و همچنين تاريخ تفكر نوين سرزمين‌مان بنگريم، در هر دو منطقه انديشمنداني پا به عرصه ظهور مي‌گذارند كه مي‌خواهند موقعيت تاريخي ما را در مقابل غرب جديد تبيين كنند. به همين دليل براي ما حاشيه ايراني خليج فارس يادآور خاطرات رادمرداني است كه جان بر سر استقلال اين سرزمين گذاشته‌اند.

اسماعيلي كه سردبير نشريه كتاب ماه تاريخ و جغرافياست به شماره جديد اين نشريه اشاره كرد و گفت: به مناسبت برگزاري جشنواره ملي كتاب خليج فارس شماره 155 كتاب ماه حول محور خليج فارس سامان يافته است.

اسماعيلي به جشنواره ملي كتاب خليج فارس اشاره كرد و گفت: اين جشنواره ملي با نظر داشت نكاتي كه مطرح شد و با هدف بهره‌گيري از آثار تخصصي و علمي دانشمندان ايراني در نخستين دوره شكل گرفت. در پيشنهادات ما به مديران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، بين‌المللي بودن اين جشنواره مورد توجه قرار گرفته و اميدواريم در دوره‌هاي بعدي با حضور نويسندگان، فرهيختگان و انديشمندان ساير نقاط عالم اين جشنواره به قوت و قدمت بيشتري دست يابد.

وي در ادامه افزود: در نخستين دوره جشنواره ملي كتاب خليج فارس، آثار سه دهه گذشته مورد توجه قرار گرفتند. البته در دوره‌هاي بعد كه به صورت دو سالانه برگزار مي‌شود، آثار همان دوره مورد بررسي قرار مي‌گيرند. در نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس بيش از 3 هزار عنوان كتاب شناسايي كرديم كه حدود 2357 عنوان آن در حوزه تاريخ و علوم سياسي، 248 عنوان كتاب در حوزه ادبيات و فرهنگ عامه، 397 عنوان در حوزه جغرافيا بودند.

اسماعيلي كه خود مراحل مختلف داوري اين جشنواره را زير نظر داشته است، افزود: پس از بررسي‌هاي انجام شده در مرحله‌هاي مختلف داوري، 42 عنوان كتاب به مرحله نهايي داوري راه يافتند كه 28 عنوان آن تاريخ، 7 عنوان جغرافيا، 7 عنوان ادبيات داستاني و شعر بودند. همچنين از مجموعه 677 پايان‌نامه در مرحله اول، به تفكيك موضوعات در زمينه تاريخ و علوم سياسي، ادبيات و فرهنگ عامه و جغرافيا، 350 عنوان پايان‌نامه انتخاب شدند كه پس از ريزش‌هاي مجدد 3 عنوان پايان‌نامه به مرحله نهايي داوري راه يافتند. در پايان، پس از مرحله نهايي بررسي كتاب‌هاي جغرافيا و ادبيات داستاني و شعر و پايان‌نامه، داوران 9 اثر را برگزيده و شايسته تقدير در جشنواره ملي كتاب خليج فارس دانستند.

نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس عصر ديروز(3 ارديبهشت) با حضور معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و با تقدير از برگزيدگان نهايي در فرهنگسراي طوباي بندرعباس به كار خود پايان داد.