به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، اثر حاضر، مناظره بين آيت‌الله سيدان و آيت‌الله جوادي آملي درباره «معاد» را در هشت جلسه به تصوير كشيده است.
شايد شما نيز جزوه‌اي را كه با عنوان «بحثي پيرامون مساله معاد» گردآوري و تدوين شده ديده و خوانده‌ايد. اين كتابچه، گردآوري مناظره‌اي است بين دو تن از انديشمندان حوزه اسلامي كه هريك طرفدار جريان خاصي از انديشندگي‌اند؛ آيت الله جوادي آملي نماينده انديشه فلسفي و آيت الله سيدان نماينده انديشه تفكيك‌گرايان اما موضوع، بحث معاد است.
معاد پس از توحيد، انديشه بنيادين ديني است، هرچند در طبقه‌بندي متعارف، اصل نبوت جلوتر از معاد ذكر مي‌شود اما در نسبت جايگاه دروني و بنيان اساسي آن تقدم‌اش بر نبوت انكارناپذير است. معاد مقصد است و نبوت راهنماي طريق.
مساله معاد از پيچيده‌ترين مباحث معرفتي بوده و كمتر كسي است كه در برابر در هم تنيدگي سترگ آن دچار اضطراب نشود و از فهم آن و فقاهت در آن اظهار عجز نكند. ابن‌سينا در بين شخصيت‌هاي علمي اگر بي‌نظير نباشد، كم‌نظير است و صاحب‌نظران علمي به عظمت وي اذعان دارند. القابي كه به او نسبت داده شده همه حكايت از جايگاه پرعظمت علمي و فلسفي وي دارد: «شيخ‌الرئيس، حجةالحق، شرف‌الملك، امام‌الحكماء، شاهزاده اطباء». اما با چنين موقعيتي، وقتي به بحث معاد مي‌رسد از اثبات برهاني و عقلي‌اش اظهار ناتواني مي‌كند و در نهايت، از آن جهت آن را تصديق مي‌كند و به آن اعتقاد دارد كه در شريعت بر آن تاكيد و تصريح شده و صادق مصدق يعني رسول مكرم اسلام(ص) از آن اخبار كرده است: «لازم است دانسته شود؛ بخشي از معاد امر نقلي از ناحيه شريعت است و هيچ راهي براي اثبات برهاني آن نيست و فقط از طريق شريعت و تصديق به نبوت اثبات‌پذير است و اين همان بخش مربوط به برانگيختگي ابدان است [معاد جسماني].»
مرحوم آيت‌الله حاج شيخ محمدرضا مظفر كه از شخصيت‌هاي مبرز حوزه‌هاي ديني است، در بحث معاد، اعتقاد اجمالي متكي به تصريحات ديني را كافي مي‌داند و كندوكاو فلسفي آن را برنمي‌تابد، زيرا عقل از درك آن ناتوان است.
معاد زواياي گوناگون دارد مانند چگونگي حشر انسان‌ها، صراط، نشر كتب، جهنم و بهشت و مكان آن دو و مسائل ديگر كه متون ديني بر آن تاكيد دارند. آن چه به عنوان مهم‌ترين بحث نزد صاحب‌نظران، معركه آرا شده اصل معاد در دو بخش معاد بدني [=جسماني] و معاد روحاني است. معاد روحاني چون اجماعي و مقبول نزد همه صاحب‌نظران حوزه اسلامي است مشكلي ايجاد نكرده و موافق و مخالفي را رو در روي يكديگر قرار نداده، آن چه دسته‌بندي‌ها را باعث شده معاد جسماني است.
در اين كه ابدان حشر دارند و انسان‌ها در قيامت داراي بدن نيز هستند؛ هرچند اتفاقي است، اما تصوير آن و مبدا ايمان و چگونگي استدلال بر آن، اختلاف عظيمي را به دنبال آورده است. واقعيت اين است كه اين اختلاف با نظريه‌پردازي صدرالمتالهين آغاز و هم‌چنان ادامه دارد. منشا اختلاف هم به دو امر بازگشت دارد: 1. ظاهر آيات قرآن؛ 2. نظريه‌پردازي صدرالمتالهين با توجه به جايگاه فلسفي، شخصيت مطرح و تاثيرگذار وي و چگونگي استدلالي كه بر آن دارد، كه به نظر مي‌رسد بين آن چه قرآن به عنوان كتاب ديني و مرجع اعتقادي درصدد آن است و آن چه صدرالمتالهين به تصوير و تصديق آن پرداخته، ناهماهنگي و تخالفي آشتي‌ناپذير وجود دارد. در اين جاست كه صاحب‌نظران ديني كه بيان صدرالمتالهين را در برابر قرآن مي‌دانند نه تراز با آن و براساس ظواهر آيات حشر بدني انسان را به همين بدن مادي دنيايي مي‌پندارند، احساس خطر كرده‌اند و نظريه صدرالمتالهين را برنمي‌تابند و آن را تحريف در تصوير معاد جسماني مي‌دانند و به همين ملاحظه به شدت مقابله كرده و بر هر مناسبت و با هر صورت ممكن به دفاع از دين و اصل قرآني معاد مي‌پردازند.
يكي از اين فرصت‌ها مناظره‌اي است كه آيت‌الله سيدان به دفاع از معاد قرآني [بر اساس ادعايي كه دارند] با آيت‌الله جوادي آملي ـ‌كه از شارحان و طرفداران آراي صدرالمتالهين است‌ـ انجام داده است. با توجه به اين كه مساله معاد و چگونگي اعتقاد به آن داراي اهميت به‌سزايي است و از منظر نگارنده اين جزوه، نظريه صدرالمتالهين برتر و بلندتر از آن است كه به سادگي بتوان با آن به مقابله برخاست و بين تصوير قرآني و تصوير صدرايي آن هيچ تنافي وجود ندارد و حتي تفكيك اين دو امكان‌ناپذير است طرفداران مكتب تفكيكي به كنه مطلب نرسيده‌اند، از اين‌رو كتاب حاضر، نقد مكتب تفكيكي را درباره معاد براساس مناظره انجام گرفته، پي‌مي‌گيرد.
چاپ نخست کتاب «انگاره غيربرهاني تفكيك‌گرايان درباره معاد» در شمارگان 1500 نسخه، 68 صفحه و بهاي 14000 راهي بازار نشر شد.
چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۲:۰۰
نظر شما