ويرايش سوم کتاب «احكام خانواده(مطابق با فتاواي حضرت امام خميني"ره")» تهيه و تنظيم شده توسط عبدالرحيم موگهي، از سوي انتشارات موسسه بوستان كتاب تجديدچاپ شد.\
كتاب حاضر در هشت فصل، احكام خانواده را بازگو ميكند. فصل نخست اين اثر مربوط به احكام تقليد است.
دين اسلام شامل دو بخش است: اصول دين و فروع دين. اصول دين اسلام شامل پنج اصل توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد است. عقيده مسلمان به اصول دين بايد از روي «دليل» باشد و نميتواند بدون «دليل» از شخص ديگري تقليد و پيروي كند.
فروع دين اسلام شامل تكاليف الهي و دستورهاي ديني است كه به آنها «احكام» ميگويند. احكام اسلامي بخش مهم و گستردهاي از دين عزيز اسلام را تشكيل ميدهد و دربردارنده برنامه عملي و صحيح زندگي و وظايف فردي و اجتماعي انسان است. اين برنامه زندگي، از سوي خداي بزرگ و به وسيله پيامبر گرامياش، حضرت محمد(ص)، براي تامين سعادت دنيا و آخرت انسانها فرستاده شده است.
فروع دين و احكام اسلام بسيار است، ولي مهمترين آنها عبارت است از: نماز، روزه، خمس، زكات، حج، جهاد، امر به معرف (واداشتن به خوبيها)، نهي از منكر (بازداشتن از بدي)، تولي (دوستي با دوستان خدا) و تبري (دشمني با دشمنان خدا).
با توجه به دليلهايي كه در اين اثر گفته شده است، بيشتر مردم در غالب احكام الهي و فروع دين بايد از شخص ديگري تقليد و پيروي كنند.
تكليف و تقليد
شخص عاقل هنگامي كه بالغ ميشود، به حد «تكليف» رسيده است؛ يعني از سوي خداي بزرگ شايستگي انجام دادن تكليفهاي الهي و دستورهاي ديني را دارد. به همين جهت، برخي از علماي اسلام سالروز به تكليف رسيدن خود را جشن ميگرفتند.
كسي را كه به حد تكليف رسيده است «مكلف» مينامند. و بيشتر مكلفان شخصا نميتوانند تكاليف الهي و احكام اسلامي را كه گسترده و دقيق و بسيارند، از منابع و مدارك آن مانند قرآن و احاديث معتبر استنباط و استخراج كنند. از اينرو، بايد احكام اسلامي را از دانشمنداني كه سالياني دراز در اين زمينه به تحصيل و تحقيق پرداخته و در اين راه تلاش بسيار (=اجتهاد) كردهاند، ياد بگيرند و به آنها عمل كنند. و اين يادگيري و به كارگيري همانند هنگامي است كه انسان بيمار ميشود و از مسائل پزشكي و درمان بيماري خود آگاهي ندارد و به پزشك مراجعه ميكند، و يا همانند هنگامي است كه انسان قصد ساختن خانه و مغازهاي را دارد و به سراغ مهندس و معمار ميرود و به دستورهاي او عمل و از وي پيروي ميكند.
به دانشمنداني كه در راه به دست آوردن قوانين الهي و احكام فقه اسلامي تلاش و اجتهاد كردهاند، «مجتهد» يا «فقيه» ميگويند. و پيروي و دنباله روي از مجتهد در يادگيري فروع دين و تكاليف الهي و به كارگيري دستورهاي او را «تقليد» مينامند. كسي كه از مجتهد پيروي و تقليد ميكند «مُقلِّد» و مجتهدي كه ديگران از وي تقليد ميكنند «مرجع تقليد» يا «مقلَد» ناميده ميشود.
شرايط مرجع تقليد
تقليد در احكام، عمل كردن به دستور مجتهد است. همچنين از مجتهدي بايد تقليد كرد كه مرد و بالغ و عاقل و شيعه دوازده امامي و حلالزاده و زنده و عادل باشد. همچنين بنابر احتياط واجب بايد از مجتهدي تقليد كرد كه حريص به دنيا نباشد و از مجتهدين ديگر اعلم باشد، يعني در فهميدن احكام خدا از تمام مجتهدين زمان خود استادتر باشد.
راههاي شناخت مرجع تقليد
مجتهد و اعلم را از سه راه ميتوان شناخت:
اول: آن كه خود انسان يقين كند، مثل آن كه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.
دوم: آن كه دو نفر عالم عادل كه ميتوانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند، مجتهد بودن يا اعلم بودن كسي را تصديق كنند، به شرط آن كه دو نفر عالم عادل ديگر با گفته آنان مخالفت نكنند.
سوم: آن كه عدهاي از اهل علم كه ميتوانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند و از گفته آنان اطمينان پيدا ميشود، مجتهد بودن يا اعلم بودن كسي را تصديق كنند.
راههاي به دست آوردن فتواي مرجع تقليد
به دست آوردن فتوا، يعني دستور مجتهد چهار راه دارد:
اول: شنيدن از خود مجتهد؛
دوم: شنيدن از دو نفر عادل كه فتواي مجتهد را نقل كنند؛
سوم: شنيدن از كسي كه مورد اطمينان و راستگوست؛
چهارم: ديدن رساله مجتهد در صورتي كه انسان به درستي آن رساله اطمينان داشته باشد.
حكم انجام دادن اعمال بدون تقليد
اگر مكلف مدتي اعمال خود را بدون تقليد انجام دهد، در صورتي اعمال او صحيح است كه بفهمد به وظيفه واقعي خود رفتار كرده است، يا عمل او با فتواي مجتهدي كه وظيفهاش تقليد از او بوده، يا با فتواي مجتهدي كه فعلا بايد از او تقليد كند، مطابق باشد.
ديگر فصول كتاب حاضر را اين مطالب تشكيل ميدهند: احكام طهارت و پاكيزگي، توليد نسل و تنظيم خانواده، حقوق و وظايف خانواده، اقتصاد خانواده، مسائل عبادي خانواده، مسائل اجتماعي خانواده و مرگ اعضاي خانواده.
کتاب «احكام خانواده (مطابق با فتاواي حضرت امام خميني"ره")» در شمارگان 3000 نسخه، 230 صفحه و بهاي 35000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما