خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، ميراث فرهنگي ايران گرانبهاترين ميراثي است كه از پيشينيان به يادگار مانده است، اين ميراث نه تنها نياز به نگاهباني و حفاظت دارد، بلكه بايد براي شناخت و معرفي آن‌ها گام‌هاي موثر و عملي برداشت. چنين كاري از ديد اقتصادي نيز ضرورت و اهميت بسياري دارد زيرا هر ساله شمار زيادي از گردشگران براي ديدن بناهاي تاريخي و جاذبه‌هاي طبيعي و اكوسيستمي، به ايران مي‌آيند. نياز به يادآوري ندارد كه تهيه كتاب‌هاي راهنمايي كه معرف ميراث فرهنگي ما باشند، از ضرورت‌هاي ابتدايي شناساندن ميراث كهن ايران است.

چنين كتاب‌هايي تنها براي گردشگران خارجي نيست؛ فراهم آوردن كتاب‌هايي كه به شناخت دقيقي از تاريخ و معماري و موقعيت جغرافيايي مكان‌هاي تاريخي مي‌پردازند و آگاهي‌هاي منسجمي در اختيار خواننده مي‌گذارند، يك نياز فرهنگي داخلي و براي شناخت ما از گذشته دراز دامن ايران نيز هست. شمار اين گونه كتاب‌ها هر چند به گستردگي و تنوع آثار فرهنگي و تاريخي ما نيست، اما تلاش درخور توجهي است كه با تهيه كتاب‌شناسي جامعي از آن، ارزش‌ها و نيز كم و كاستي‌هاي آن روشن خواهد شد. در اين‌جا فهرست‌وار تنها به تعداد اندكي از مجموعه‌ها و كتاب‌هايي كه به حوزه ميراث فرهنگي اختصاص دارند، پرداخته مي‌شود. اين كتاب‌ها در سال 89 منتشر شده‌اند.

كتاب «ايران را ببينيم» عنوان مجموعه عكس‌هاي برگزيده نخستين جشنواره دانشجويي است كه به كوشش منوچهر جهانيان گردآوري شده است و منبعي جالب توجه در حوزه ميراث فرهنگي است. اين كتاب به دو زبان فارسي و انگليسي به كوشش مركز گردشگري علمي ـ فرهنگي دانشجويان ايران منتشر شده است و شامل پيشگفتار و مقدمه‌اي درباره توسعه گردشگري و ميراث فرهنگي است. در فصل‌هاي 6 گانه كتاب از جاذبه‌هاي تاريخي و باستاني، ميراث معنوي و هنرها، صنايع‌دستي و جاذبه‌هاي طبيعي ايران ياد شده است. جهاد دانشگاهي ناشر اين كتاب است. 

گردشگري در ايران با علايق ويژه 

كتاب «تعاريف، مفاهيم، جاذبه‌ها و مسيرهاي گردشگري با علايق ويژه در ايران» اثر محمدشريف ملك‌زاده، دبيركل شوراي عالي امور ايرانيان خارج از كشور با آرمان و خواسته معرفي جاذبه‌هاي گردشگري پديد آمده است. اين كتاب مرجعي است كه در آن نمونه‌هاي متعدد گردشگري با علايق ويژه هر يك از آنها، معرفي شده است.

ملك‌زاده در مقدمه كتاب، از صنعت گردشگري، ارزش تبادلات اقتصادي و آثار فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي آن سخن مي‌گويد و توجه خواننده را به ظرفيت‌ها و قابليت‌هاي منحصر به فرد كشور ايران در توجه گردشگران و به‌دست آوردن سهم واقعي خود در سطح بين‌المللي، جلب مي‌كند و مي‌نويسد بايد مانند كشورهاي موفق در اين صنعت، به‌سوي برنامه‌ريزي براي جذب گردشگر عام حركت كرد.

سپس به تعريف اين گروه از گردشگران مي‌پردازد و تاكيد مي‌كند ضرورت دارد كه صنعت گردشگري به گونه‌اي شناخته شود كه گردشگر آن را نوعي سرمايه‌گذاري شخصي براي رشد و سلامت جسمي و روحي، فراگيري و آموزش، توسعه تجاري و ايجاد روابط، تقويت آرامش دروني و پيشرفت موقعيت اجتماعي بداند.

در فصل نخست «تعاريف، مفاهيم، جاذبه‌ها و مسيرهاي گردشگري با علايق ويژه در ايران» نمونه‌هاي متعدد گردشگري، تجزيه و تحليل شده است و آگاهي‌هاي لازمي در اختيار خواننده قرار گرفته است. فصل دوم شامل دسته‌بندي انواع تورها با علايق ويژه و بر اساس نام گروه و نام جاذبه‌هاست، فصل سوم همان تورها بر پايه جاذبه‌ها و مسيرهاي هر گروه مشخص شده است و در فصل چهارم تورها بر اساس نام گروه، مبداء، مقصد، مسافت، مدت سفر، فصل سفر، امكانات گردشگري، مسير دقيق جاذبه‌ها آمده است. پيوست‌هاي كتاب نيز شامل تصاوير و فهرستي از آبشارها و روستاهاي كشور است. كتاب ملك‌زاده را انتشارات ايرانيكا منتشر كرده است. 

ايرانگردي؛ اثري براي شناخت مناطق تاريخي ايران 

كتاب «ايرانگردي» نوشته مژگان سبزيان را انتشارات كامل منتشر كرده است. بي‌گمان انتشار اين كتاب گامي موثر در همين راه و اثري آگاهي‌بخش براي شناخت مناطق گردشگري و تاريخي ايران است. ايرانگردي آگاهي‌هاي مختصري درباره ايران، مساحت، درياها و درياچه‌ها، استان‌ها، آب و هوا، وجه تسميه نام ايران، اشاره‌اي گذرا به تاريخ ايران و رويدادهاي ساليان اخير را به تصوير مي‌كشد.

«ايرانگردي» فشرده «كتاب جامع ايرانگردي» است و تلاشي است براي ارائه منبعي مستند در حوزه گردشگري و ايرانگردي. افزون بر اطلاعات و منابع گردآوري شده در اين كتاب، نقشه‌اي از راه‌هاي ايران نيز در صفحات پاياني كتاب آورده شده است تا اثري جامع و متناسب با حوزه گردشگري فراهم آمده باشد.

انتشارات كامل «كتاب جامع ايرانگردي» را در 700 صفحه راهي بازار نشر كرد. اين كتاب دربردارنده مشخصات كامل 30 استان كشور، معرفي جاذبه‌هاي اجتماعي و گردشگري هر منطقه همراه با تصاوير آنها، فهرست موزه‌ها و اماكن اقامتي استان‌ها، نقشه راه‌ها ايران و راهنماي گردشگري استان‌ها بود. كتاب «ايرانگردي» كه ترجمه انگليسي نيز آن را همراهي مي‌كند، فشرده اثر ياد شده است. اين خلاصه‌سازي به منظور ارايه كتابي جديدتر است كه بدون حذف مطالب مهم، با صفحات كمتر و امكان استفاده و جابه‌جايي آسان‌تر، براي شناخت بيشتر ايران بزرگ، فراهم آمده است.

در آغاز اين كتاب، آگاهي‌هاي مختصري درباره ايران، مساحت، درياها و درياچه‌ها، استان‌ها، آب و هوا، وجه تسميه نام ايران، اشاره‌اي گذرا به تاريخ ايران و رويدادهاي ساليان اخير كه به پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي در 22 بهمن 1357 انجاميد، آمده است تا نمايي كلي از موقعيت سرزمين ايران به‌دست داده شده باشد؛ ضمن آنكه همه آن مطالب مدخلي براي ورود به بخش‌هاي ديگر كتابند. تصوير نقشه خليج فارس كه در سال 1699 ميلادي چاپ شده است و سند تاريخي ديگري بر درستي نام «خليج فارس» است، همراه تصويري از كتيبه داريوش بزرگ بر ديوار جنوبي كاخ او در پارسه، در پايان نوشتار كوتاه معرفي ايران، آورده شده است. 

نخستين كتاب جامع گردشگري ايران به زبان انگليسي
«نخستين كتاب جامع گردشگري ايران» به زبان انگليسي، راهنما و شناخت‌نامه‌اي مناسب براي شناساندن جاذبه‌هاي تاريخي و گردشگري ايران است. اين كتاب نفيس را انتشارات كريم‌خان زند با همكاري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري منتشر كرده است. عبدالله عباس‌زاده نويسندگی و ويراستاري کتاب را علي پاشا عبداللهي، پيمان بيات‌لاري و مهرداد كتابچي برعهده داشته‌اند. هاتف همايي نيز 3300 عكس زيبا از جاي جاي ايران را برگزيده و بر چشم‌نوازي كتاب افزوده است. هر يك از آن عكس‌ها نموداري از هنرمندي برجسته‌ترين عكاسان ايران است.

در اين كتاب كه به زبان انگليسي نوشته شده، آمده است: سرزمين ما با وسعتي برابر با يك ميليون و 648 هزار كيلومتر مربع، بين درياي معتدل مازندران و آب‌هاي گرم و نيمه گرمسيري خليج فارس قرار گرفته است. چشم‌اندازهاي كم مانند، كوه‌هاي عظيم، جنگل‌هاي انبوه و پهناور، دشت‌هاي حاصلخيز و حتي بيابان‌ها و كويرها، تنوع زيستي و موقعيت جغرافيايي خاصي به اين سرزمين بخشيده است. 

سفر به تاريخ ايران در گذر از پيچ و خم‌ها
 
كتاب «ايران قديم، مهد تمدن جهان» شامل تصاوير بناها و آثار باستاني كهن ايران از دوره ايلامي‌ها تا روزگار قاجاريه است. تصاوير كتاب يادآور روزگاراني است كه شهرها گسترش نيافته بود و بناها پيكره‌اي قديمي داشت. عكس‌هاي برگزيده كتاب در هفت بخش آورده شده‌اند. اين بخش‌ها همراه با توضيحاتي كوتاه درباره تاريخ و پيشينه شهرها و نيز تاريخ ثبت هر تصوير است.

توضيحات به انضمام ترجمه انگليسي آنها، به قلم فرشاد ابريشمي است. تصاوير كتاب نيز از مجموعه بايگاني محمدعلي جديدالاسلام و عكاسان ديگر گرفته شده است. هر يك از آن بخش‌ها و عكس‌ها، گواه ديرينگي تاريخ ايران و يادآور تلاش مردمان اين سرزمين در ساختن بناها و آراستن شهرهاست. از اين رو، كتاب «ايران قديم، مهد تمدن جهان» تنها گردآوري عكس‌هاي قديمي نيست، بلكه سفري به تاريخ ايران و ديدن تكاپوي بي‌وقفه ايرانيان در گذر از پيچ و خم‌هاي تاريخ هم است.

عكس‌هاي تاريخي كتاب نيز خواننده را با جلوه‌هايي از ايران كهن آشنا مي‌كند كه امروزه دگرگوني‌هايي يافته‌اند و متناسب با شيوه زندگي كنوني مردم ايران و چارچوب‌هاي شهرسازي مدرن شده‌اند. در هر بخش از كتاب بيش از 30 عكس آورده شده و مجموع اين تصاوير رقمي بيش از 250 عكس است. اين كتاب به كوشش «خانه تاريخ و تصوير ابريشمي» منتشر شده است.