به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني فرهنگستان زبان و ادب فارسي، زبان فارسی تاجیکی از آغاز پیدایش تاکنون فراز و نشیب‌های فراوانی داشته که در این میان بیشترین آسیب را در زمان حکومت شوراها متحمل شده‌است.
توجه به این بحران از سوی برخی نویسندگان و شاعران تاجیک سبب شد تا آشفتگی در زبان مادری برای اندیشمندان تاجیکی دغدغه‌ای جدی به شمار آید. همزمان با ظهور برخی اصلاحات در اتحاد جماهیر شوروی، بازتاب‌های این دغدغه، مجلس عالی تاجیکستان را بر آن داشت تا در بهمن‌ماه 1368/ فوریه 1989 تهیه قانون زبان را در دستور کار خود قرار دهد.
بر اين اساس پیش‌نویسِ قانون زبان فارسی تاجیکی به کارگروهی سپرده شد و پس از تدوین برای بحث و نظرسنجی در مطبوعات منتشر و سرانجام در 22 ژوئیه 1989 به تصویب رسید. طبق این قانون، «زبانِ فارسیِ تاجیکی» زبان رسمی تاجیکستان و براساس ماده 26 آن، بازگشت به الفبای نیاکان (فارسی) و فراگیری این خط از سوی دانش‌آموزان الزامی شد.
پس از آن با نام‌گذاری روز 31 تیر/ 22 ژوئیه، به‌عنوان «روز زبان فارسی تاجیکی» و برگزاری جشنی در سالگرد این روز، زمستان 1375 ش/ 1996 م، آخرین مهلت اجرای این قانون تعیین شد و طبق رعایت اولویت‌ها مقرر شد فارسی تاجیکی جایگزین زبان روسی شود و فارسی تاجیکی به‌عنوان زبان رسمی در نهادهای دولتی و غیردولتی به کار رود. در حالي كه رفته رفته وقوع جنگ‌های داخلی در سال‌های ١٩٩٢ تا ١٩٩٧ میلادی در تاجیکستان اجرای این قانون را کند کرد. این امر سبب شد تا این قانون با بازنگر‌هایی که خالی از اغراض سیاسی نبود، مواجه شود.
سرانجام حذف ماده 26 این بند، یعنی تبدیل خط سیریلیک به خط نیاکان و تغییر عبارت زبان «فارسی ـ تاجیکی» به «زبان تاجیکی» بخشی از اصلاحات وارده به قانون زبان در سال 1994 قرار گرفت.
امامعلی رحمان، ريیس جمهوری و ريیس حکومت تاجیکستان، در سخنرانی خود به مناسبت این روز پیشنهاد کرد که «برای تامین روند درست انکشاف زبان ادبی» برنامه دولتی رشد زبان ملی تهیه شود و همچنین خواستار تاسیس «نهادی مستقل در شکل کمیته زبان و اصطلاحات نزد حکومت جمهوری تاجیکستان» شد تا مجلس تاجیکستان طرح قانونی جدید زبان را بررسی و تصویب کند.
آنچه در این مجموعه آمده است «قانون زبان تاجیکی» است که پس از بازنگری و اصلاحات در اکتبر 2009 به تصویب مجلس نمایندگان و مجلس ملی تاجیکستان رسیده‌است.
«قانون زبان دولتی تاجیکستان»، عنوان چهل‌وپنجمین ضمیمه مجله نامه فرهنگستان و به کوشش حسن قریبی، ريیس اداره روابط عمومی فرهنگستان است که در 35 صفحه و با شمارگان 1500 نسخه، به بهای 12000 ریال منتشر شده است.
دوشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۲:۳۴
نظر شما