از منصور اوجی تاکنون بیش از بیست عنوان کتاب منتشر شده. او در سال 1344 نخستین دفترش را با عنوان «باغ شب» از سوی انتشارات «کانون تربیت شیراز» منتشر کرد. «شهر خسته» نام دومین مجموعه شعر اوست که به سال 1347 توسط نشر «سپهر» روانه بازار کتاب کرد. دو کتاب دیگرش یعنی «خواب و درخت و تنهایی و زمین» و «این سوسن است که میخواند» به ترتیب در سالهای 1349 و 1350 توسط انتشارات...
- شعرتان از آغاز تا امروز چه ادوار و مراحلی را پشت سر گذاشته تا به اینجا رسیده است؟
از دو منظر میتوان به پرسش شما پاسخ داد، یکی از لحاظ قالب های شعری و دیگری از لحاظ بنمایههای تکرار شده در شعرها. نخست از لحاظ قالبهای شعری، پیش از آنکه به شعر نیمایی رو بیاورم تمرینهایی در قالبهای شعر کلاسیک داشتم، در قالبهای رباعی غرل، مثنوی و ترانه که بعدها دو کتاب در قالب رباعی از من چاپ شد. یکی دفتر «مرغ سحر» و دیگری «حالی است مرا»، یک دفتر در قالب غرل به اسم «آینه صبح» و یک کتاب هم در قالب ترانه و دوبیتی با نام «فهرست شهیدان» سرودم. البته «فهرست شهیدان» که ناشرش نشر رواق بود در حین چاپ کتاب ورشکست شد و اصولاً هم معلوم نشد چه بر سر کتاب آمد. آن کتاب گم و گور شد و جز چند ترانه چیزی از آن باقی نماند. اما در اوائل شاعریام در دوره دبیرستان با آشنایی با شعرهای سپید و شعرهای اخوان و نیما و فرم نیمایی کارهایم به سمت و سوی شعر نیمایی کشیده شد و این اوخر با اوزان راحتتری که به کار بردم، به شعر سپید نزدیک شدم. ولی از لحاظ درونمایه و بنمایههای شعری در یک کلام باید گفت که گوشههایی از زندگی و هستی در شعرهایم تجلی مییابد و در شعرهای لحظهای و کوتاهم نیز سعی دارم گوشههایی وسیع از زندگی را انعکاس دهم.
صد البته دیگران هم نکاتی را درکارهای من دیده و نوشتهاند که قبلش متوجه چنین مباحثی نبودم.
- چه کسانی ؟ آنها چه چیزهایی نوشتند؟
: برای نخستین بار نوری علا در کارهای من موضوع «زمان» را کشف کرد و در نشریه نوشت: موضوع اصلی شعر اوجی در تمام ابعاد و از لحظه تا ابدیت، «زمان» است. بعدها سرکار خانم سیمین دانشور بر موضوع زمان، آگاهی و مرگ آگاهی انگشت گذاشت. کامیار عابدی بر وجود طبیعت و هستی و شور حیاتی و تکرار بنمایههای شعر شیراز در شعرها و کتابهای من اشاره کرد.
- از منظر خودتان غیر از اینهایی که گفتید ویژگی منحصر به فرد شعرهای اوجی چیست و کجاست؟
: به نظر خودم، غیر از اینها که گفتم ویژگی کلی شعرهایم آن هم از آغاز تا امروز کوتاه بودن، روشنی، روانی و شفافیت است.
- چه سیری در سالیان بر شما گذشت که امروز از خلال شعرها، نقدها و نظرها شما را یک شاعر تأثیرگذار و صاحب سبک میدانند؟
این را دیگران باید بگویند. و اما اگر امروز مجبور به پاسخگویی باشم باید به قول فیلسوف چینی «لائوتزه» از دور به خود نگاه کنم، چرا که میگوید: کسی که از دور مینگرد بهتر است. درباره پرسش شما باید به قضیه از دور نگاه کنم و نه تنها به خودم بلکه باید به سیر شاعران تثبیت شده و صاحب سبک معاصر نگریست. هنگامی که به این شاعران و ویژگی شعریشان توجه دقیقتری
میکنیم به نکات ثابت و مشخصی بر میخوریم که همین نکات و ویژگیها در آنها و آثارشان، اینان را به شاعرانی تثبیت شده تبدیل کرده است. همگی این شاعران پیش از هر چیز، ذاتاً شاعرند و نیز حرفهای و هرکدامشان صاحب آثار متعدد شعریاند و با چند مشخصه، اغلبشان هم به زبان و بیان سبک ویژه خودشان رسیدهاند. به طوری که هريك از این آثار، اثر مهر انگشت شاعر خود را برپیشانی دارد. مثلاً شعر نیما ویژگیهای منحصر به فرد خودش را دارد، همانگونه که شعر اخوان، فروغ و سپهری و یا شعر رویایی و آتشی چنین است. بنابراین هرگاه شاعری این ویژگیها را که برشمردم در شعرش داشت، به شاعر تثبیت شده تبدیل میشود و به همین مناسبت که میتوانیم حقوقی، سپانلو، مفتون امینی، احمدرضا احمدی و تعداد دیگری از شاعران را، شاعران تثبیت شده بدانیم و بنامیم. من نیز اگر بتوانم یا بتوانید این ویژگیها را در شعرم بیابید، جزو این گروه به حساب خواهم آمد. اما از منظر خودم، من فطرتاً شاعرم و بیش از 45 سال است که به شکل حرفهای در عرصه شعر و شاعری کار میکنم و تاکنون بیش از بیست جلد کتاب شعر از من چاپ شده و چند جلد کتاب چاپ نشده هم دارم. از دیگر سو، دیگران میگویند که ویژگیهایی در شعرهایم وجود دارد که مختص دنیای شعری خودم است. آنها میگویند این سلسله ویژگیها، زبان و بیان مرا در شعر خاص کرده و در نهایت دیگران نوشتهاند و برکشیدهاند. از جمله حقوقی، خالق «شازده احتجاب»، سمین دانشور، سیمین بهبهانی و کامیار عابدی که به گفتههایشان در پاسخ به پرسش قبلیتان اشاره کردم.
- چه کارهایی در دست نوشتن دارید؟
کتابی با نام «دهان تسلی» که مجموعهای از شعرهای تغرلی و عاشقانه است، «حیرانیها» دیگر کتابم است که شعرهای فلسفیام را شامل میشود.
همچنین کل کارهایم غیر از این دو مجموعه اخیر، هزار صفحه میشود که به زودی در دو جلد منتشر خواهد شد.
نظر شما