خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) شاه منصور شاه میرزا،ادب پژوه تاجیک:
در اين كه ایران با توجه به جایگاه ممتاز اقتصادی در منطقه در امر برگزاری همایش و سمینار ها و نمایشگاه های مختلف در زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی،فرهنگی و ورزشی پیشگام و فعال است شكي نيست و تقریبا هفته‌ای نیست که در تهران و دیگر شهرهای ایران چنین نشست‌ها و محافلي برگزار نشود.

همایش ها در سطح بلند و گسترده و با پوشش خوبی برگزار می شوند،ولی اگر به دیده حق بین و دیدگاه منصفانه به این منظر نگاه کنیم آیا این همایش ها در حقیقت مفید و کارساز و سازنده بوده اند و یا اهداف آنها تنها به قول فردوسی" نشستند و گفتند و برخاستند" هست؟

خوب،در این مورد کافی است به دومین همایش" شعر زنان فارسی سرا" مروری کنیم و به بررسي نتایج و پیامدهای آن بپردازيم.  اين همایش یک روزه بود و در آن شاعران زن از کشورهای افغانستان، تاجیکستان و کشورهای شبه قاره شرکت كردند و با طرح 100 مقاله به دبیرخانه همایش 40 مقاله از این میان در جریان همایش ارائه شد.

بررسی ها نشان می دهد که از همایش مذکور به طور بایسته و شایسته استفاده نشد و ظاهرا نتایج آن در داخل تالار خانه شاعران، واقع در خیابان شریعتی باقی ماند و رسانه های سمعی و بصری و مطبوعات جز طرح چند خبر و گزارش به آن نپرداختند.

به نظر می رسد از حضور این نمایندگان با توجه به مغتنم بودن آن می‌شد استفاده بهینه كرد، به طوري که پیامدهای عمیق و گستره داشته باشد. به عنوان مثال می شد با شرکت بانوان فارسی سرا، برنامه زنده مشاعره در تلویزیون برگزار كرد که به طور حتم با استقبال صمیمی و گرم مخاطبان در ایران و دیگر کشورهایی که از طریق شبکه های ماهواره ای پیگیر این موضوع بودند قرار می گرفت. حتي مي‌توانست لوح فشرده این برنامه در دسترس آنان قرار گيرد تا در شبکه های تلویزیونی کشورهای آنان نیز پخش شود. اين كار برای خود شرکت کنندگان هم بهترین هدیه و خاطره محسوب می شد، زیرا یکی از عوامل وجه مشترک ایران با کشورهای همجوار که در قلمروي ایران فرهنگی حضور دارند، شعر است و شعر تقریبا بدون ویرایش و تصحیح و تغییر برای همه گویندگان آن قابل فهم است،در حالی که نثر از چنین امتیازی برخوردار نیست. چنانچه بر اثر جدایی و مرزبندی های سیاسی قدرت‌های منطقه در گذشته، زبان نوشتاری و گفتاری دچار تغيیر و تحول شده و نتیجه نامطلوب به بار آورد.

همچنین مساعد ‌بود اگر در یکی از تالارها یا فرهنگسراهای تهران شب شعري با حضور اين مهمانان داير می‌شد و اگر این برنامه همراه با موسیقی می‌بود،نورا علي نور می‌شد و گویی شعر و شکر با هم جمع شده باشند. و چنانچه موسیقی و سرود بر اشعار شعرای حاضر در این برنامه افزوده مي‌شد، طبیعی است بر ارزش و اعتبار آن نيز می‌افزود. از آنجا كه هزینه بلیت رفت و آمد، اسکان و ایاب و ذهاب از سوی دست اندرکاران و مسئولان دبیرخانه همایش پرداخت شده، به اين ترتيب می‌شد با كسب سود بیشتر معنوی اين امر را جبران كرد.
 
در همین حال کارشناسان بر نبود تارنما و یا سامانه مشترک شاعران زن فارسی گوی (مثلا مي توانست تحت عنوان "خوبان پارسی گوی" فعاليت كند) اشاره می‌کنند و وجود و ظهور آن را از ضرورت های اجتناب ناپذیر تلقی می کنند. تاسیس چنین سامانه و تارنمای مشترک بایستی با خط فارسی (خط ایران و افغانستان)، سریلیک تاجیکی(خط رایج در تاجیکستان و ازبکستان )و اردو و هند(برای فارسی سرایان شبه قاره) و نیز صدای شاعران در کنار گزینه های نقد، کتاب، آموزش و درس های تمرین شعر،نمونه اشعار زنان سخنور گذشته و معاصر، شرح حال گویندگان زن (بیوگرافی)، تذکره ها و تاریخ نامه ها...مزین شود که مي تواند در ارتقای شعر فارسی در حوزه تمدنی ایران مفید و کارساز هم باشد،زیرا به گفته همین کارشناسان شعرای فارسی سرا شناخت دقیق و عمیقي از فعالیت های یکدیگر ندارند. چنانچه در تاجیکستان اهل فرهنگ این کشور به جز چند شاعر زن ایرانی از وجود زنان دیگر این کشور اطلاع اندک دارند و یا اصلا دراين زمينه مطلع نیستند.در حالی که امروز در ایران هزاران بانوی نویسنده مشغول سرودن اشعار ناب و شیرین فارسی اند و به گفته استاد مشفق کاشانی، از شاعران مطرح ایراني در افتتاحيه همین همایش، در این عرصه زنان به مراتب فعال تر از مردان بوده اند. زنان سخنور ایرانی در عرصه نثر نیز دست آوردهای قابل توجه دارند و تنها ذکر نام سیمین دانشور ،بانوی نثر نویس ایرانی کافی است که نمي توان نمونه آن را در دیگر کشورها مشاهده كرد و اندیشه و افکار بلند و نوآوری های او در عرصه نگارش آثار اخلاقی و خلاقانه بارها مورد توجه و تاييد ناقدان کشورهای مختلف قرار گرفته است.

اين در حالي ست كه نویسندگان زن توانا در ایران کم نیستند و نویسنده‌ای چون طاهره صفارزاده که با انتشار مجموعه های "طنین در دلتا" و "سدّ و بازوان" و"سفر پنجم" سبک تازه ای در ادبیات معاصر ایران ارائه داده، بايد بيش از اين مطرح شود. در ادبیات فارسی در ادامه کارنامه زنان فارسی گوی رابعه بلخی، قره العین(طاهره)، مهستی گنجه‌ای، زیب النسا، نادره(که با تخلص های کامله و مکنونه نیز می سرود)، سپیده کاشانی، ژاله اصفهانی،حمیده سپهری...از جمله ادیبانی هستند كه با نشر اشعار و آثار نثری خود دست آوردهای ماندگاری به ثبت رسانده اند و بايد به كشورهاي ديگر معرفي شوند. 

لذا به نظر می رسد در زمینه نقد و بررسی و معرفی آثار زنان سخنور فعالیت جدی از سر گرفته شود و این نکته در سخنرانی های شرکت کنندگان همایش نیز تاکید شد. ولی یک نکته مسلم است که شعر زنان ایران و افغانستان در قیاس با دیگر نقاط فارسی گوی پیشگام تر ،متنوع و پویاتر است، زیرا در این دو کشور خوشبختانه خط و زبان که مهم ترین عنصر و عامل ماندگاری و شکوفایی ادبیات هر ملت است دچار افت و نزول نشده و آنها از ریشه های هزار ساله خود جدا نشده اند، در حالی که این امر در گویندگان دیگر مناطق فارسی سرا چون تاجیکستان و ازبکستان صدق نمي‌كند و تبدیل الفبا در این دو کشور ضربات مهلکی بر پیکر و قامت درخت تنومند ادبیات و تاریخ آنها وارد آورده و هرچند خوبان پارسی گوی در این خطه عرض اندام  كرده اند،ولی در برگردان اشعار آنها با خط فارسی می شود به نقص و ضعف آنها پی برد. 

البته همایش زنان فارسی سرا دارای جنبه های مثبتي نیز بود که آشنايی نزدیک و تبادل نظر گویندگان زن با یکدیگر بخشي از این مزیت ها بود و برگزاری سومین همایش در یکی از کشورهای حوزه فارسی در سال های آینده بر حسن آن خواهد افزود،زیرا این از یک سو شاعران ایرانی را برای جامعه های آنها معرفی مي کند و از سوی دیگر دید و بازدید بانوان فارسی سرای ایرانی نیز سازنده و موثر خواهد بود.