محمد زاده‌صديق به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، گفت: در كتاب 700 صفحه‌اي «قوپوز نوازان دل سوخته آذربايجان» به تعريف قوپوز و ريشه‌يابي اين كلمه پرداخته‌ام.
 
«قوپوز»، ساز باستاني تركان كه تاريخ آن گره خورده با آيين باستاني «شمينزم» است، نخستين بار در منابع چينی و حدود قرن اول ميلادی ذكر نام شده است. قوپوز نامي است بسيار كلي براي تمام سازهايی كه زه داشته و توسط انسان مناطق آسياي ميانه و شمالی نواخته مي‌شده است.

مولف «سيري در رساله‌هاي موسيقايي» افزود: امروزه به «قوپوز» ساز گفته مي‌شود و عاشيق‌هاي آذربايجان ايستاده آنرا بر سينه مي‌فشارند و مي‌زنند.

محمدزاده‌صديق با بيان اينكه بررسي تاريخ قوپوزنوازي در ايران بخش ديگری از اين كتاب را تشكيل مي‌دهد، توضيح داد: در اين بخش شرح حال قوپوز نوازان كه امروزه به آنان عاشيق گفته می‌شود، از قرن چهار هجري به بعد بازگو شده است.

وي ادامه داد: عاشيق كسي است كه مي‌نوازد، آهنگ مي‌سازد، شعر مي‌سرايد، خوانندگي مي‌كند و نقاد است. عاشيق نقل قصه مي‌كند و به قصه‌هاي حماسي مي‌پردازد و در مجالس شادي مردم حاضر مي‌شود. هنوز هم عروسي‌هاي روستاهاي آذربايجان با حضور عاشيق‌ها انجام مي‌شود.

محمدزاده‌صديق تصريح كرد: اين خنياگران دوره‌گرد قرن‌ها درد و رنج،‌ مشقت‌ها، فلاكت‌ها و مصيبت‌هاي تاريخي مردم ايران را بازگو كردند. خودشان نیز ماجراهايي را از سرگذرانده‌اند كه آنها را در منظومه‌هاي خود آورده‌اند و اكنون به دست ما رسيده است. شرح حال اين عاشيق‌ها با نمونه آثارشان در كتاب ارايه شده است.

وی اوج شكوفايی «ادبيات عاشيقي» را در دوره صفويه دانست و اظهار داشت: گویا در زمان شاه اسماعيل صفوي 400 عاشيق در دربار او حضور داشتند. در این دوره عاشیق‌هایی مانند «عاشيق عباس»، «خسته قاسم»، «عاشيق علي اصكر» و غیره در جنگ با عثماني و در دميدن روح سلحشوري به سربازان ايراني نقش ايفا مي‌كردند. برخي از اين عاشيق‌ها با فئودال‌ها و درباريان محلي نيز مبارزه كردند، مانند عاشيق عباس كه پس از دزيده شدن دختر مورد علاقه‌اش «گل گز» از سوي درباريان شاه عباس به دنبال او تا اصفهان مي‌رود و ماجراهاي مبارزاتش با عنوان «عاشيق عباس و گل گز» بارها چاپ شده است.

محمدزاده‌صديق بيان داشت: برخي وقت‌ها اين عاشيق‌ها به كارهاي قهرماني مي‌پرداختند و در مشكلات اجتماعي، قيام‌ها و نهضت‌ها پيشاپيش مردم مبارزه كردند و حماسه‌ها آفريدند، مانند «حماسه معروف كوراغلو»، كه او نيز در روزگار شاه عباس عليه ظلم قيام كرد و به نام او سمفوني و فيلم ساخته شده است. در حال حاضر اشعار او زمزمه زبان عاشيق‌هاست.

وي توضيح داد: بخشي از كتاب شامل نمونه‌هاي ادبيات عاشيقي است و تلاش كردم اشعار بازمانده از عاشيق‌ها را كه سينه به سينه نقل شده، با توجه به منابع 70 سال اخير در ايران گردآوري كنم.

محمدزاده‌صديق گفت: برای گردآوري اين اشعار خيلي اميدوار به يافتن آنها در نسخ خطي نبودم و نيستم زيرا اغلب اشعار شفاهي و سينه به سينه به ما رسيده است.

وي تصريح كرد: كتاب «قوپوز نوازان دل سوخته آذربايجان» سه بخش عمده دارد و در مرحله پاياني تاليف است. این كتاب از سوي نشر «تک درخت» منتشر خواهد شد.

محمدزاده‌صديق افزود: در سال 1350 كتابي با نام «عاشيق لار» منتشر كردم و كتاب «قوپوزنوازان دل سوخته آذربايجان» تكميل كننده اين اثر به شمار مي‌آيد. 

این پژوهشگر از 18 سالگي در پي جمع‌آوري اين مباحث بوده و این آثار حاصل تحقيقات 40 ساله اوست. علاقه‌مندي او به رسالات موسيقي در سال 1343 با مطالعه كتاب «مقاصدالحان» عبدالقادر مراغه‌اي آغاز شد. وی با مطالعه اين اثر به رسالات موسيقي علاقه‌مند شده و به تحقيق درباره آن‌ها پرداخته است.

حسين محمدزاده‌صديق، متولد 1324 است و در تبريز متولد شده. او داراي آثار تاليفي، ترجمه، تصحيح و تحشيه زيادي است تا حدی که كتابشناسي آثار محمدزاده‌صديق نيز به چاپ رسيده است. تحصحيح «رساله كوكبي» و «رساله‌هاي برگزيده موسيقايي فارسي» از آثاري اند كه به زودي از وي منتشر خواهند شد.

كتاب «سيري در رساله‌هاي موسيقايي» تاليف اين پژوهشگر به تازگي توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسيده است.