به بهانه انتشار كتاب «الگوبرداري علوم از طبيعت، راهي بسوي خداشناسي»
تقليد از طبيعت، راهي براي پيشرفت علوم
چاپ نخست كتاب «الگوبرداري علوم از طبيعت، راهي بسوي خداشناسي» نوشته هارون يحيي با ترجمه عليرضا عياري از سوي موسسه فرهنگي منادي تربيت منتشر و روانه بازار نشر شد. اين اثر به مطالعه پيشرفتهايي ميپردازد كه از سوي دانش تقليد رفتارزيستي از طريق الگوگيري از طبيعت ايجاد شدهاند.*
آشنايي با مفهوم زيست تقليدي
زيست تقليدي به معناي تقليد از موجودات طبيعت است. مطالعات انجام شده نشان ميدهند كه در سالهاي اخير توجه به اين موضوع موجب گشوده شدن افقهاي جديدي براي مجامع علمي و آحاد بشر شده است. با ظهور اين علم و پيبردن به ساختار موجودات زنده و تقليد از آنها، بشر به دست آوردهاي جديدتري رسيده است.
درك و فهم آنچه در دنياي اطراف ما رخ ميدهد، بسيار مهم است زيرا انساني كه شروع به درك اين موضوع كند، در حقيقت سرآغازي براي رهايي از طلسمي بزرگ را مييابد و القاي تصور خلقت تصادفي ديگر معني نخواهد داشت.
كتاب حاضر، دربرگيرنده موضوعات مختلف و بيانگر بعضي از پيشرفتهايي است كه بشر با مدلل قرار دادن طبيعت و تقليد از آنها به فنآوريهاي جديد دستيافته است و از اين راه به اين نتيجه مهم ميتوان رسيد كه حتي كوچكترين آثار حيات نيز از سوي خالق برتر خلق شده است.
اكثر دانشمندان و متخصصان حوزه تحقيقات و توسعه، قبل از دست زدن به طراحيهاي جديد، به مطالعه نمونههايي از موجودات زنده پرداخته، از سيستمها و طرحهاي موجود تقليد ميكنند. به عبارت ديگر، آنها طرحهايي را كه خداوند متعال در طبيعت خلق كرده است، مطالعه ميكنند و از آن الهام ميگيرند و با استفاده از آن، به ايجاد و توسعه تكنولوژيهاي جديد دست ميزنند.
اين رويكرد به پيدايش شاخه جديدي از علم منجر شده است؛ دانش تقليد از موجودات زنده (زيست تقليدي) كه به معناي تقليد از موجودات زنده در طبيعت است. اين مطالعه جديد، اغلب در محافل فني مورد بحث قرار گرفته، افقهاي جديد و مهمي را پيشروي بشر ميگشايد.
با پيدايش دانش زيست تقليدي، مساله تقليد از ساختارهاي سيستمهاي زنده، مانع عمدهاي را براي آن دسته از دانشمنداني كه همچنان از تئوري تكاملي حمايت ميكنند، ايجاد ميكند. از ديدگاه تئوري تكاملي براي انسان ـكه تكاملگرايان آن را بالاترين پله بر روي نردبان تكاملي تلقي ميكنندـ تلاش براي الهام گرفتن از موجودات زنده كه گفته ميشود بسيار ابتداييتر از انسانهايند، امري غيرقابل پذيرش است.
كتاب حاضر به مطالعه پيشرفتهايي ميپردازد كه توسط دانش تقليد رفتارزيستي از طريق الگوگيري از طبيعت ايجاد شدهاند. در اين اثر، سيستمهاي بينقصي كه تاكنون توجه اندكي به آنها شده و از زمان خلقت نخستين موجودات زنده، وجود داشتهاند، مورد بررسي قرار ميگيرند.
تاريخچه و هدف دانش زيست تقليدي
هدف دانش زيست تقليدي و علم تقليد رفتارزيستي، حل مشكلات، نخست از طريق مطالعه و بررسي و سپس به كمك تقليد يا الهام گرفتن از مدلهاي موجودات در طبيعت است.
دانش زيست تقليدي، اصطلاحي است كه براي توصيف مواد، تجهيزات، مكانيسمها و سيستمهايي به كار ميرود كه انسانها، به وسيله آن به تقليد از سيستمها و طرحهاي طبيعي، به ويژه در حوزههاي دفاعي، نانو تكنولوژي، تكنولوژي روبات و هوش مصنوعي (كه اختصارا به آن AI نيز اطلاق ميشود) ميپردازند.
مفهوم تقليد از رفتارزيستي، نخستين بار توسط «جانين ام، بنيوس» نويسنده و ناظر علمي اهل مونتانا مطرح شد و بعدها مورد توجه قرار گرفت و به تدريج افراد بسيار زيادي از آن استفاده كردند.
مضمون «تقليد رفتارزيستي» آن است كه مسائل بيشتري وجود دارند كه ما بايد آنها را از دنياي طبيعت به عنوان مدل، مقياس و معلم خود بياموزيم. آنچه كه به طور مشترك در ميان اين محققان وجود دارد، تكريم و تمجيدي از طرحهاي طبيعي، و وجود الهاماتي براي استفاده از آنها براي حل مشكلات بشر است.
چگونه دانش زيست تقليدي، ما را تغيير خواهد داد؟
پروردگار ما، طرحهاي موجود در طبيعت را به عنوان نعمتهاي بزرگ خود به ما ارزاني داشته است كه تقليد از آنها، يعني به كارگيري آنها به عنوان الگو و مدل، بشر را به سوي درستي و حقيقت رهنمون خواهد شد. بنا به برخي دلايل، جامعه علمي، تنها دريافته است كه طرحهاي طبيعت، منبعي عظيم محسوب ميشود و لازم است كه در زندگي روزمره از آنها استفاده شود.
تعداد بسيار زيادي از آثار علمي معتبر، اذعان ميكنند كه ساختارهاي طبيعي با ارايه منابعي عظيم، راه دست يافتن به طرحهاي عاليتر و بهتر را به بشر نشان ميدهند. مجله طبيعت، اين امر را با اين عبارت بيان ميكند: «هنوز هم انجام تحقيقات بنيادي بر روي ويژگي مكانيسمهاي طبيعت، از فيل گرفته تا پروتئين، به طور قطع موجب پربارسازي و غناي منبعي ميشود كه طراحان و مهندسين ميتوانند از آن ايدههايي را دريافت كنند. باز هم مجال و فرصت بسيار زيادي براي توسعه اين منبع وجود دارد.»
كاربرد صحيح اين منبع، مطمئنا به روندي از تحولات سريع در تكنولوژي منتهي خواهد شد. «جانين ام. بنيوس» متخصص حوزه دانش زيست تقليدي اظهار داشته است كه تقليد از طبيعت، امكان پيشرفت ما در حوزههاي بسيار زيادي نظير توليد غذا و انرژي، ذخيرهسازي اطلاعات و سلامتي را فراهم ميآورد. مثالهايي كه او از آنها سخن ميگويد، عبارتند از؛ مكانيسمهاي الهام گرفته شده از برگها، كه در مورد انرژي خورشيدي كاربرد دارند؛ توليد كامپيوترهايي كه نحوه انتقال سيگنالها در آنها، همانند روش مورد استفاده توسط سلولهاست؛ و ظروف سراميكي ساخته شده به تقليد از صدف مرواريد جهت مقاومت در برابر شگستگي.
از اينرو، روشن است كه انقلاب زيست تقليدي به شدت بشر را تحت تاثير قرار خواهد داد و براي ما امكان زندگي در آسايش و راحتي بسيار بيشتري را فراهم ميآورد.
كتاب حاضر در 10 فصل، راههاي الگوبرداري علوم از طبيعت را بررسي كرده است.
چاپ نخست كتاب «الگوبرداري علوم از طبيعت، راهي بسوي خداشناسي» (تمام رنگي، كاغذ گلاسه براق) با شمارگان 3000 نسخه، 195 صفحه و بهاي 50000 ريال راهي بازار نشر شده است.
نظر شما