به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، نشست نقد و بررسي كتاب «مشاوره با نوجوانان با رويكرد فعال» با حضور اسما عاقبتي، دانشجوي دكتري روانشناسي باليني، دكتر سعيده زنوزيان، كارشناس كتاب‌هاي روانشناسي و سپيده باطبي، دبير نشست عصر ديروز (شنبه 9 مهر) در سراي اهل قلم برگزار شد. 

زنوزيان با اشاره به ترجمه روان و يك‌دست كتاب گفت: برخي مفاهيم كه با شكل و دايره نشان داده شده‌، تعريف واضحي ندارند يا جايي كه از نظريه اريك برن صحبت شده، توضيح خيلي كوتاهي دارد و فرض بر اين گرفته شده كه تمام خوانندگان كتاب با اين نظريه آشنايند.

وي ادامه داد: بعضي از جملات و پاراگراف‌ها چندين‌بار تكرار شده‌اند و به نظر مي‌رسد كه تنها با فعل و فاعل‌ها بازي شده است. همچنين بهتر بود پيوستگي مطالب بيش از اين باشد چرا كه كتاب دچار نوعي پراكندگي است. اگر اين پراكندگي‌ها در يك‌جا جمع مي‌شدند، هم حجم كتاب كم‌تر و هم از آشفته شدن ذهن خواننده كاسته مي‌شد.

عاقبتي نيز در ادامه صحبت‌هايش نقطه قوت و از طرفي نقطه ضعف كتاب را برشمرد و گفت: اين كتاب نه يك اثر تخصصي كامل و منحصر به درمانگران است و نه آن‌قدر ساده و عامه‌پسند نوشته شده كه مورد استفاده تمام اقشار قرار بگيرد.

وي افزود: صفحات اوليه كتاب به توصيف ويژگي‌هاي نوجوان پرداخته كه خوب است والدين، مربيان و اطرافيان نوجوان آن را بخوانند و براي اطلاع عمومي آنها مفيد است، ولي بخش آخر كتاب تخصصي و براي روان‌شناس و درمانگران بيشتر كاربرد دارد.

زنوزيان با اشاره به متفاوت بودن تعاريف نوجواني كه در فرهنگ‌هاي مختلف ارايه مي شود، گفت: امروزه گستره سني نوجواني بيش از گذشته است. در گذشته گستره سني نوجوان تا 18 سالگي بود اما اكنون تا 22 سالگي نيز سنين نوجواني محسوب مي‌شود.

وي با اشاره به اينكه نوجواني يك مرحله گذار از كودكي به بزرگسالي است، در توضيح علت افزايش گستره سن نوجواني گفت: سال‌هاي گذشته، در زمان انقلاب و جنگ، بچه‌ها زودتر تكليفشان را با خودشان روشن مي‌كردند و وارد دنياي بزرگ‌سالي مي‌شدند؛ كار مي‌كردند و تشكيل خانواده مي‌دادند اما اكنون ممكن است فرد تا 30 سالگي هم كار ثابتي نداشته باشد كه اين از سرگشتگي هويت ناشي مي‌شود. در واقع هرچه اين سرگشتگي طولاني‌تر شود، نوجواني ديرتر تمام مي‌شود.

وي گفت: در اين كتاب تغييرات نوجوانان به پنج دسته تقسيم شده‌اند، تغييرات زيستي – بدني، تغييرات شناختي يا فكري، تغييرات روحي رواني يا هيجاني، تغييرات اجتماعي و تغييرات اخلاقي و معنوي. تغييرات جسمي با بلوغ شروع مي‌شود كه مي‌تواند استرس‌زا باشد. تغييرات شناختي فكري هم اين است كه نوجوان تفكر انتزاعي پيدا مي‌كند يعني معناي ضرب‌المثل‌ها و استعاره‌ها را مي‌فهمد و مي‌تواند اتفاقات پيرامون را بفهمد و ممكن را از ناممكن تشخيص دهد و فرضيه‌سازي كند و تصميم‌ بگيرد.

وي با اشاره به وجود تماشاگر خيالي در نوجوانان گفت: وقتي خانواده‌ها مي‌بينند نوجوانشان مدام روبه‌روي آينه‌ است و وقت خود را صرف ظاهرش مي‌كند، توي ذوق او نزنند چرا كه تفكر نوجوان با تفكر بزرگسال متفاوت است و والدين بايد آن را تعديل كنند نه اينكه سركوبش كنند.

وي مهم‌ترين عامل هيجان در نوجوانان را در حالت منفي، ‌شرم و در حالت مثبت، اعتماد به‌نفس عنوان كرد و گفت: خود پنداري يا ادراك ما از خودمان باعث مي‌شود در آينده مسيري مشخص را انتخاب كنيم.

وي مهم‌ترين فشاري كه در تعاملات اجتماعي بر نوجوان وارد مي‌شود را از طرف گروه همسالان دانست و گفت: نوجوان بيش از آنكه از پدر و مادرش الگوبرداري كند از دوستان و همسن و سالانش الگوبرداري مي‌كند. همسالان از لحاظ تيپ ظاهري و درسي و رفتاري و نوع حرف زدن و ... نوعي فشار روحي و رواني بر نوجوان وارد مي‌كنند.

وي ادامه داد: اين تاثيرپذيري از گروه‌هاي دوستي مي‌‌تواند حتي براي خانواده‌هاي خوب با روابط قوي هم مشكل‌ساز شود و اين در صورتي اتفاق مي‌افتد كه خانواده نظارت كافي و كنترل درستي بر اعمال نوجوانش نداشته باشد و بايد توجه داشت كه اين كنترل همراه با عاطفه و محبت و تا حد ممكن نامحسوس انجام شود.

زنوزيان در ادامه صحبت‌هايش درباره هويت‌يابي نوجوانان گفت: بهترين هويت براي نوجوان هويتي است كه خودش با كاوش و تجربه آن را بيابد و در صورتي كه به والدين و خواسته‌هايشان تنها بگويد «چشم»، در سنين بعدي دچار بحران هويت مي‌شود.

وي افزود: نوجوان بايد 9 ويژگي و تسلط را در زندگي داشته باشد كه در زندگي كمتر دچار مشكل و بحران شود. از اين 9 ويژگي مي‌توان به پذيرش فيزيك بدني اشاره كرد. 

استقلال هيجاني از والدين نيز مورد ديگري از آن موارد بود كه زنوزيان درباره‌اش گفت: اگر نوجوان بتواند مستقل از والدينش فكر كند و دچار هيجان شود، يعني ناراحت يا خوشحال شدن او از يك ماجرا لزوما از ناراحتي يا خوشحالي والدين او از ماجرا نباشد، بلكه تحليل خود نوجوان از قضيه باعث بروز هيجان در او شود، مي‌توان گفت نوجوان به استقلال هيجاني رسيده است.

عاقبتي نيز در ادامه صحبت‌ها با تركيب تجربه‌هاي خود و موضوعات مطرح شده در كتاب، درباره مشكلات عموم نوجوانان گفت: بيشتر مشكلات نوجوانان ايراني با خانواده‌هايشان را مي‌توان در اولويت نخست، خشم دانست و مورد ديگر را رقابت خواهر و برادرها در خانواده‌ها.

وي ادامه داد: هدف و انگيزه نداشتن و سردرگمي براي انتخاب رشته و ادامه تحصيلات مورد ديگري است كه نوجوانان با آن دست به گريبان‌اند و كمال‌گرايي نيز مساله شايع ديگري است كه نوجوانان را دچار استرس و نگراني مي‌كند.