به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر مي‌خواهد پندارها و رفتارهاي گذشتگان را از خلال واقعيت‌هاي اجتماعي و بنيان‌هاي فكري زمانه آنها ريشه‌يابي كند. شناخت اين ريشه‌ها كه تشكيل‌دهنده بسياري از گرايش‌هاي سياست‌ورزان امروزي است، گاهي از رازگونه‌هاي به ظاهر سر به مهر، پرده برمي‌دارد.
آنچه امروز به عنوان گرايش سياسي و جناحي داخل و خارج از نظام و انقلاب مشاهده مي‌شود، وارث تطوري است كه در ديدگاه و رفتارهاي صاحبان انديشه و رفتار سياسي اين ديار صورت گرفته است. گذشته تلخ و شيرين ما بدون ترديد خشت‌هاي زيرين بسياري از نيك‌رفتاري‌ها و بدكرداري‌هاي سياسي امروز است.
واقعيات تاريخي در اثر گذشت زمان و پديد آمدن حوادث نو به نو و به صحنه آمدن نسلي با حافظه تاريخي متعلق به گذشته نزديك، شكل اسرار به خود مي‌گيرد. براي بسياري از افراد، بازگويي ديدگاه‌ها و عملكرد گذشته برخي از فعالان سياسي دهه‌هاي 70 و 80 به صورت يك موضوع جذاب درآمده بود. بازگويي برخي از خاطرات فراموش شده، دكان بسياري از گفتمان‌سازي‌ها و ادعاهاي پرطمطراق را تخته كرد؛ چرا كه نشان مي‌داد كساني كه خود را به عنوان پيام‌آوران يك الگوي جديد و نجات‌بخش معرفي مي‌كنند، در گذشته با همين آب و لعاب، مروج الگويي كاملا متعارض با آن بوده‌اند.
نويسنده كتاب تاكيد مي‌كند كه هدف اين نوشتار، مچ‌گيري از اين و آن نيست، بلكه به دنبال يافتن قانونمندي‌هاي جناح‌بندي‌ها در هر مقطع سياسي و ارتباط آن با مقاطع قبل و بعد آن است.
اين كتاب ادعاي يك تاريخ‌نگاري با چارچوب‌هاي آكادميك را ندارد و هدف نويسنده، گذري سريع بر گذشته و درس‌آموزي از هر يك از برهه‌ها براي نيازهاي امروز است و بنابراين، در دوراهي انتخاب چارچوب‌هاي كلاسيك تاريخ‌نگارانه يا پاسخ به اين نيازها، چاره‌اي جز انتخاب راه دوم نداشته است. اين گرايش البته باعث نشده تا كتاب در طرح مباحث، به ادعاهاي غيرمستند تمسك جويد.
بيشتر مطالب اين كتاب، بخشي از سلسله مقالاتي است كه در خلال سال‌هاي 87ـ84 از اين قلم در هفته‌نامه صبح صادق به چاپ رسيده و به يك بررسي گذرا درباره جريان‌هاي سياسي از مقطع نهضت مشروطيت تا پيروزي انقلاب اسلامي اختصاص يافته است.
«نوزاد بيمار، دوران اندوخته‌ها، نقطه عطف، تجارب تلخ و انقلاب بي‌بديل» عناويني‌اند كه نويسنده اين اثر براي فصول كتاب خود برگزيده است.
فصل نخست كتاب، حكايت تولد بيماري به نام جريان شبه روشنفكري در ايران است كه تبعيت بي‌تامل از آراي غربي‌ها و بلكه خواسته‌هاي ارباب قدرت در مغرب زمين را سرلوحه عمل خود قرار داد و خصوصيت ديكتاتورمنشي و بي‌تحملي نسبت به مخالفان غربگرايي را با اعدام و ترور عالمان صدر مشروطه به نام خود ثبت كرد، همان جريان به ظاهر متكثري كه فرجامي جز ديكتاتوري پهلوي را به ارمغان نياورد.
اين كتاب همچنين راوي ادامه اجراي منويات استعمارگران غربي در دوران سياه پهلوي اول و همراهي بخش بزرگي از جريان شبه روشنفكري با استبداد سياه آن دوران است.
در فصل دوم به پيامد مجالي كه پس از سقوط رضاشاه براي رخ‌نمايي جريان‌هاي سياسي اعم از اسلامي و غير اسلامي فراهم شد، پرداخته مي‌شود و همچنين «رويش احزاب و گروه‌هايي از ماركسيست روسي حزب توده، سوسياليست حزب زحمتكشان، خداپرستان سوسياليست و ائتلافي از اين گروه‌ها و ملي‌گرايان با عنوان جبهه ملي گرفته تا گروه‌هاي برخاسته از متن مردم، محافل ديني، حوزه‌هاي علميه و رفتارهاي آنان در خلال حوادث سرنوشت‌ساز بين سال‌هاي 1320 تا 1332 و نيز دوران فترت پس از كودتاي 28 مرداد 32 تا سال 1341» ديگر موضوعات مورد بررسي اين فصل را تشكيل مي‌دهند.
فصل سوم به نقطه عطف تاريخ ايران يعني ظهور نهضتي با خاستگاه و خواست‌هاي صد در صد اسلامي و شخضيتي به نام «امام خميني» مي‌پردازد كه مطالبات كاملا متفاوت با گذشته را وارد صحنه مبارزات سياسي ايران كرد، مطالباتي كه ضمن مشروعيت‌زدايي از نظام سلطنتي وابسته به غرب، اذهان و اراده‌هاي مبارزان مسلمان را براي الگوي حكومت اسلامي آماده مي‌ساخت. نويسنده همچنين بي‌اعتقادي تقابل‌آميز گروه‌هاي غيراسلامي و شبه اسلامي به اين رويكرد را مورد توجه قرار مي‌دهد.
فصل چهارم شامل بررسي تجربه‌هاي تلخي است كه گروه‌هاي چپ‌گرا اعم از ماركسيست و التقاطي در مبارزات مسلحانه براي نيروهاي مبارز به ارمغان آوردند. موضوع بررسي اين تجربه، گروه‌هايي مثل چريك‌هاي فدايي خلق و مجاهدين خلق و ... و نيز گروه‌هاي تندرو ديگر مثل گروه مهدي هاشمي و ريشه‌ها و نتايج انحراف فكري آنهاست.
در اين ميان تجربه جريان‌هاي درون نهادهاي مذهبي مثل همراهان سيدكاظم شريعتمداري و انجمن حجتيه نيز از نظر نويسنده دور نمانده‌اند.
نويسنده در فصل پاياني كتاب علاوه بر بررسي جريان غالب برانگيزانده انقلاب اسلامي و سرنوشت‌ساز ملت ايران، مديريت امام(ره) براي پيوند حوزه‌هاي علميه و تحصيل‌كردگان دانشگاهي و ديگر طبقات اجتماعي، نگاهي به تلاش‌‌هاي ناكامي دارد كه براي انحراف انقلاب از مسير ترسيم شده از سوي رهبري صورت گرفته است و اين‌كه چگونه افراد منزوي سعي كردند تا در سايه حركت ديني مردم، از طريق لابي با آمريكا يا دربار به اين هدف دست يابند.
از ويژگي‌هاي اين كتاب، شكل روايت‌گونه بررسي جريان‌هاي سياسي و معرفي تعدادي از چهره‌هاي صاحب‌نام مربوط در پايان هر فصل است.
چاپ دوم كتاب «نقش آفرينان عصر تاريكي(1)» با شمارگان 2200نسخه، 392 صفحه و بهاي 60000 ريال راهي بازار نشر شد.
یکشنبه ۸ آبان ۱۳۹۰ - ۱۰:۳۰
نظر شما