به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اهتمام پژوهش حاضر بر اين است تا مولفه‌هاي اصلي فلسفه سياسي امام خميني(ره) را بازشناسي كرده، مستندات و بنيادهاي قرآني و ديني آن را نشان دهد.
به عقيده نويسنده اثر، «شناخت قرآن و مقاصد آن ـ همانگونه كه براي مومنان و معتقدان به آن لازم و ضروري است‌ـ براي عالمان رشته‌هاي مختلف علوم انساني به ويژه علوم سياسي، فرض است. انسان معتقد به قرآن، مقاصد و اهداف قرآن را مي‌شناسد تا به آن عمل كند و جامعه‌شناس، روان‌شناس، اقتصاددان، حقوق‌دان، مورخ و ... مقاصد و اهداف قرآن را مي‌شناسد تا از تاثيرهاي آن بر روح و روان و رفتار فردي و اجتماعي معتقدان به آن آگاه شود. البته اين تفكيك صرفا در جنبه نظري است، زيرا چه بسيار عالماني كه خود مومن و معتقد به قرآن بوده‌اند، همانگونه كه گروهي از معتقدان به قرآن از اهداف و مقاصد آن بي‌اطلاع يا كم اطلاع‌اند.
بررسي تاثير قرآن در انتقال جامعه جاهلي به جامعه اسلامي، پيشرفت و گسترش اسلام در سده‌هاي اوليه، پيدايش علوم مختلف، شكل‌دهي به نظام‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي، فرهنگي، نظامي، اخلاقي و خانوادگي، شكل‌دهي به مناسبات بين‌المللي و نهضت‌هاي بيدارگرانه معاصر و جنبش‌هاي رهايي بخش در جهان اسلام و مبارزه مسلمانان با استبداد در زمره مهم‌ترين مسائلي قرار مي‌گيرد كه لازم است با روش‌هاي معتبر علمي به آنها پرداخته شود؛ همان‌طور كه تاثير قرآن در سرنوشت جهان در چهارده قرن گذشته نيز شايان مطالعه و بررسي است.»
پرسش‌هاي مختلفي درباره سياست و جايگاه آن در قرآن وجود دارد كه لازم است در پژوهش‌هاي قرآني مورد توجه قرارگيرد. پرسش‌هايي از قبيل اين كه آيا به مسائل مربوط به زندگي سياسي در قرآن توجه شده است يا اين كه مباحثي از قبيل دولت، قدرت، حاكميت، سلطه، آزادي، عدالت، مشروعيت، مشاركت، مشورت، بيعت، نظارت بر قدرت سياسي، تمركز يا توزيع قدرت سياسي، روابط بين دولت‌ها و ملت‌ها، حقوق عمومي، معاهده‌ها، جنگ و صلح و ساير مفاهيم و قضاياي سياسي، از چه جايگاهي در قرآن برخوردار است، بر فرض پرداختن قرآن به مفاهيم و قضاياي سياسي، چه بخش‌هايي از قرآن بيشتر به مسائل سياسي پرداخته است، آيات و سوره‌هاي مكي يا مدني، آيا ادعاي برخي از مستشرقان مبني بر اين كه آيات مكي، آيات غيرسياسي است و پيامبر اكرم(ص) در مكه به سياست توجه نداشته و تنها در آيات مدني بدان توجه شده است و اين هم به سبب مقتضيات زماني بوده كه شرايط جديدي را براي پيامبر(ص) به وجود آورد، ادعايي معتبر است.
براي پاسخ‌گويي به پرسش‌هاي مذكور، گزارسي از آثار مربوط به موضوع «سياست در قرآن» از اين اثر ارايه شده است.
بي‌توجهي مفسران به موضوع سياست
براساس مطالب كتاب، بايد اذعان كرد كه مفسران قرآن تاكنون توجه شايسته و بايسته‌اي به موضوع سياست در قرآن نداشته‌اند. در ميان تفاسير موجود، آنها كه به مباحث سياسي توجه كرده‌اند، بسيار نادرند.
كتاب حاضر به تفاسيري را كه در آن به مباحث سياسي دوران رسالت و امامت اهل‌بيت(عليهم‌السلام) اشاراتي شده است، معرفي مي‌كند. «الميزان في تفسيرالقرآن» علامه طباطبايي، «التفسير المنير في العقيده و الشريعه و المنهج» دكتر وهبه الزحيلي در 16 مجلد، «من وحي القرآن» سيد محمدحسين فضل‌الله، «تفسير راهنما» زير نظر آيت‌‌الله هاشمي رفسنجاني و تفسير «پيام قرآن» (جلد دهم با عنوان قرآن مجيد و حكومت اسلامي) زير نظر آيت‌‌الله مكارم شيرازي. اين آثار از جمله تفاسيري‌اند كه تا حدي به موضوع مورد بحث پرداخته‌اند.
يكي از كارهاي پسنديده‌اي كه درباره قرآن انجام شده، تهيه معجم معنايي قرآن است. با استفاده از كتاب «المعجم المفهرس لمعاني القرآن العزيز» مي‌توان به برخي از موضوع هاي سياسي كه در قرآن درباره آنها بحث شده است، دست يافت. برخي از آن موضوعات عبارتند از: الاخوة، استخلاف الانسان في الارض، النهي عن الافساد في‌الارض، وارثة الصالحين للارض، الاستكبار، الاصلاح، الامام، الامة، الامر بالمعروف، البيعة، الجهاد، الحرب، حزب‌الله، حزب‌الشيطان، الشوري، اولي‌الامر.
مقاصد قرآن در انديشه و عمل سياسي امام خميني(ره) از نكته‌هاي درخشان و ممتاز در زندگي ايشان است و به حق مي‌توان امام را احياگر مقاصد سياسي و اجتماعي قرآن در جهان امروز دانست. مقاصد قرآن و عمل به آنها، چه قبل از انقلاب و در درس‌هاي ايشان درباره ولايت فقيه و حكومت اسلامي و چه پس از آن، همواره مورد توجه ايشان بوده است، به گونه‌اي كه ايشان در وصيت نامه الهي ـ سياسي خود بر آن تاكيد كرده، افتخار خود و ملت ايران را تلاش براي تحقق مقاصد قرآن و سنت دانسته است: «ما امروز مفتخريم كه مي‌خواهيم مقاصد قرآن و سنت را پياده كنيم و اقشار مختلف ملت ما در اين راه بزرگ سرنوشت‌ساز سر از پا نشناخته، جان و مال و عزيزان خود را نثار راه خدا مي‌كند.»
به عقيده نويسنده كتاب، «در آغاز بحث ولايت فقيه نيز امام خميني(ره) مخاطبان خود را به فاصله‌اي كه بين اسلام موجود در حوزه‌هاي علميه و اسلام واقعي وجود دارد، توجه داده و از آنها خواسته است، تا در آيات سياسي و اجتماعي قرآن بينديشند و ضمن تبيين آنها براي مردم، خود را براي عمل به آنها آماده كنند.
به نظر مي‌رسد مهم‌ترين خصايص فكري امام، كه او را به بزرگ‌ترين احياگر دين اسلام در جهان معاصر تبديل كرد، توجه به قرآن بود. امام مقاصد قرآن را دريافت و براي تحقق آنها به پاخاست.»
كتاب حاضر در پنج فصل سامان يافته است. مفاهيم و چارچوب نظري، هستي‌شناسي سياسي از منظر قرآن كريم و امام خميني(ره)، انسان‌شناسي سياسي از منظر قرآن كريم و امام خميني(ره)، نظام سياسي اسلام از منظر امام و قرآن، و اهداف و كارويژه‌هاي نظام سياسي اسلام از ديدگاه قرآن و امام، عناوين فصول پنجگانه اين اثرند.
چاپ چهارم كتاب «درآمدي بر مستندات قرآني فلسفه سياسي امام خميني(ره)» با شمارگان 3500 نسخه، 208 صفحه و به بهاي 30000 ريال راهي بازار نشر شده است.
دوشنبه ۲۳ آبان ۱۳۹۰ - ۱۰:۵۹
نظر شما